انجمن علمی مهندسی نفت

به اطلاع دانشجویان گرامی میرساند مراسم تودیع و معارفه انجمن علمی مهندسی نفت، جمعه مورخ 97/9/16 راس ساعت 20 در آمفی تئاتر دانشکده برگزار میگردد.

اسامی کاندیداهای تایید صلاحیت شده جهت شرکت در انتخابات هفتمین دوره انجمن علمی مهندسی نفت به شرح زیر میباشد:
1. مهدی جعفری
2. احمد محمدی
3. محمد مرادی
4. سعید مرادی
5. امیرحسین موسوی
6. محمد خوشوقت
7. امیرمسعود عرب
8. حسین ریحان
9. علی رضایی
10. مهدی بهرامی

🔴🔵 مته های حفاری

مته حفاري وسيله اي است كه در ابتداي رشته حفاري بسته مي شود. وظيفه اصلي حفاري سازند به وسيله مته از طريق خراشيدن، شكستن، سائيدن و .. صورت مي گيرد . سيال حفاري از درون رشته حفاري عبور نموده و از مته خارج مي شود و بعد با حمل خرده هاي حفاري (cutting) از فضاي آنالوس به سطح باعث تميز شدن مداوم چاه ميگردد . خروج سيال از نازلهاي مته با فشار بالا صورت مي گيرد كه اين امر خود در شكسته شدن سنگ كمك مي نمايد.

پارامترهاي مختلفي در طراحي و انتخاب مته براي حفاري هر سازند وجود دارد كه مهمترين آن قابليت حفاري سازند (Drillability) است كه به ساختي و نرمي سازند بستگي دارد.

موسسه بين المللي شركتهاي حفاري (LADC) سازندهاي مختلفي را از نظر نرمي و سخت بودن جهت عمليات حفاري به طبقات مختلفي تقسيم بندي نموده و براي هر طبق مته هاي مناسب را پيشنهاد داده است.

🔵 سيستم طبقه بندي مته ها براساس LADC
بسياري از شركتها انواع مختلفي از مته هاي توليدي خود را ارائه داده اند كه طراحي هر يك از آنها بستگي به شرايط خاص حفاري، در مناطق ويژه اي صورت گرفته است تا بيشترين نرخ حفاري بدست آيد. هر شركت طبقه بندي خاص خود را براي مته هاي توليدي خود ارائه نموده است . براي اجتناب از تداخل اين طبقه بندي ها LADC طبقه بندي زير را پيشنهاد داده است:
۱ – Drag Bits
۲ – مته هاي كاج دار (roller cone bits)
۳ – fixed cutter bits


✅ Drag Bits
اولين مته اي است كه در حفاري دوراني مورد استفاده قرار گرفت. اين نوع مته داراي تيغه هاي فولادي محكمي به شكل دم ماهي است كه سازند را به صورت ورقه اي مي كند. راندمان آن در سازندهاي نرم بيشتر است. نازلهاي مته به نحوي تعبيه شده اند ك ه خروج گل با فشار باعث تميز سازي مداوم تيغه ها مي گردد. مته به صورت يكپارچه است و روي تيغه هاي آن اندودي از تنگستن كاربيد به كار گرفته شده است.

از آنجايي كه مكانيزم كندن سازند به صورت ورقه اي و خراشيدن سازند مي باشد نياز به rpm بالا و وزن روي مته كم براي بالا بردن راندمان حفاري توسط اين نوع مته مي باشد.

🔹امروزه استفاده از اين نوع مته به دلايل ذيل منسوخ شده و عملا اين نوع مته ها جاي خود را به مته هاي roller cone داده اند:

👈حفاري سازندهاي نرم با مته هاي roller cone با راندمان بالاتري همراه است.

👈اعمال وزن روي مته زياد باعث فرو رفتن تيغه ها درون سازند، بالا رفتن گشتاور مته (bit torque) و احتمالا بريدن لوله هاي حفاري مي شود.

👈حفاري با drag bit ممكن است باعث انحراف چاه از مسير اصلي گردد براي جلوگيري از اين مشكل بايد ابزاري را در BHA به كار برد.

👈در سازندهاي سخت و خورنده نمي توان از Drag bit استفاده نود واز آن در حفاري سازندهاي نرم و همگن استفاده مي شود.

🔵🔴 مته های حفاری

🔻 مته ها بر اساس 3 اصل زیر طراحی میشوند:
👈مته‌هایی که باعث تراشیدگی و ریزشدن سنگها می‌شوند.
👈مته‌هایی که با عمل مماسی و عمل برشی موجب نفوذ در سنگ می‌شوند.
👈مته‌هایی که با ایجاد بریدگی و خراش‌اندازی موجب نفوذ در سنگ می‌شوند.


🔻 از نظر کاربرد نیز مته ها به 2 دسته تقسیم میشوند:
👈مته های حفاری
👈مته های مغزه گیر


🔻 بر اساس استاندار سایز مته ها به شرح زیر میباشد:
5 7/8
6 1/8
8 ¾
8 ½
12 ¼
17 ½
26

🔻 انواع مته حفاری:
👈مته سایشی یا تیغه ای
steel tooth

👈مته کاجی یا مخروطی چرخشی
roller cone bit
tungsten carbide insert
Polycrystalline diamond compact (PDC)

👈مته های الماسه
Thermally Stable (TSP)

👈مته های تک غلطکی یا یک مخروطی


🔻 قسمتهای اصلی یک مته کاجی یا مخروطی:
🔹Cone
🔸Shirttail
🔹Shank (Pin)
🔸Bearings (Sealed or open system)
🔹Nozzle Ports
🔸Tooth


🔻 مته های دندان فولادی(steel tooth)
این مته ها برای سازند های نرم تا نیمه سخت کاربرد دارند. دندانه های روی مخروط ها بوسیله ماشین کاری مخروط ایجاد شده ویا مستقیما به همراه مخروط فورج میشوند. مته های دندانه فولادی دارای تیغه های کوتاه یا بلند هستند که متناسب با سازند حفاری نوع تیغه ها انتخاب می شوند.


🔻 مته های تنگستنی
(tungsten carbide insert)
این نوع مته ها برای سازند های نیمه سخت تا سخت کاربرد دارند. اینزرتهای کاربید تنگستن داخل حفره ایجاد شده در سطح مخروط فولادی پرس می شوند. این اینزرتها دارای بدنه تو پر استوانه ای شکل هستند، که انتهای ان گرد شده و یا اندکی تیز می شود. به علت شباهتی که این اینزرتها به دکمه دارند به این مته ها مته های دکمه ای نیز می گویند.


🔻 مته های PDC:
یکی از مهمترین پیشرفت های سال های اخیر تولید PDC است. هر PDC که در تیغه مته استفاده می شود از نوع مخصوصی از الماس مصنوعی تشکیل شده است که به پشت بندی از کاربید تنگستن متصل شده است. بدنه این مته ها میتواند فولادی یا ماتریسی باشد. ساخت بدنه فولادی آسانتراست. در مقابل بدنه ماتریسی مقاومت سایشی بالا تری دارد.

🔻 مته مخروطی چرخشی(roller cone bit)
معمولترین نوع مته‌ها که در طیف گسترده‌ای از #حفاریهای_دورانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بر روی مته های مخروطی دو تا چهار ردیف دندانه به شکل v تعبیه گردیده است بدین جهت در بعضی موارد این نوع مته ها مته های چرخشی دندانه دار نیز می نامند. برای حفاری سنگهای سخت تر اندازه دندانه ها کوتاه و فاصله آنها از یکدیگر نیز کم می گردد. تعداد مخروطه های مته می تواند یک، دو، سه ، چهار ، پنج یا حتی به شش عدد برسد.

به اطلاع دانشجویان شرکت کننده در دوره HSE_MS میرساند، دوره مذکور جمعه 97/9/9 راس ساعت 8 صبح در دانشگاه علوم پزشکی آبادان شروع میگردد.
سرویس راس ساعت 7:30 از درب لین 15 حرکت خواهد کرد.
لازم به ذکر است که همراه داشتن کپی شناسنامه،کارت ملی و یک قطعه عکس الزامی میباشد.

#اصلاحیه
با عرض پوزش خدمت داوطلبین عزیز، به اطلاع میرساند اولین مرحله آزمون در روز جمعه مورخ 97/9/2 راس ساعت 14 در کلاس 508 ساختمان زبان برگزار می گردد.
لازم به ذکر است که تغییر ساعت برگزاری آزمون از طرف موسسه بوده است.

Alkaline-Surfactant-Polymer Flooding:
A chemical enhanced oil recovery flood that uses two sources of surfactant and a polymer. Alkaline chemicals such as sodium carbonate react with acidic oil components in situ to create petroleum soap, which is one of the surfactants. A synthetic surfactant is injected simultaneously with the alkali. A water-soluble polymer is also injected, both in mixture with the alkali and surfactant and as a slug following the mixture, to increase the viscosity of the injectant, thereby improving mobility control of the flood fronts.

🔵🔴 پیگ و پیگ رانی خطوط لوله

پیگ (از انگلیسی PIG که مخفف عبارت Pipeline Inspection Gaugee است) وسیله‌ای است مورد استفاده در لوله‌های انتقال سیالات از جمله لوله‌های آب، فاضلاب، انتقال نفت و انتقال گاز.

پيگ وسيله اي است كه پس از قرار دادن در داخل خط لوله به منظور تميز كاري (Cleaning)، اندازه گيري ابعادي (Dimensioning) و بازرسي (Inspection) در طول خط لوله به حركت در مي آيد. به  استفاده از پیگ در داخل لوله‌ها، «پیگ‌رانی» گفته می شود.


💠 از پیگ معمولاً برای اهداف زیر استفاده می‌شود:
🔹تمیزکاری لوله
🔹ایجاد حائل فیزیکی بین دو سیال متفاوت
🔹نظارت بر بدنه لوله
🔹ضبط اطلاعات هندسی خط لوله


✅ به کار استفاده از پیگ در داخل لوله‌ها، «پیگ‌رانی» گفته می شود. پیگ‌رانی بدون متوقف کردن جریان سیال امکان‌پذیر است.


✅ پیگ‌ها دارای دیسک‌ها و برس هایی هستند که دیوارهٔ داخلی لوله  را تمیز می‌کنند. همچنین ذرات معلق و اضافی موجود در سیال به دلیل اغتشاش و جریان گردابی به وجود آمده در سیال جابه‌جا می‌شوند. پیگ‌های عمومی (Utility PIGs)، دارای اندازه‌های مختلف و تعداد سرها (cops) و تعداد برس‌های مختلف است که انتخاب آن‌ها برای کاربردهای مختلف، متفاوت است.


✅ از جمله مزایای استفاده از پیگ‌رانی می‌توان به صرفه جویی،  عدم نیاز به شستن با جریان سریع، ایجاد قابلیت نمونه‌برداری سریع و قابلیت استفاده از کنترل‌گر منطقی برنامه‌پذیر یا پی‌ال‌سی (PLC یا Programmable Logic Controller) اشاره کرد. پیگ‌رانی هوشمند، توسط پیگ‌های هوشمند انجام می‌شود که وظایفی از قبیل نظارت بر بدنهٔ لوله و ضبط اطلاعات هندسی لوله را نیز به عهده دارند. در موارد خاص نيز این پروسه ميتواند بدون دخالت دست و بطور اتوماتيك انجام گردد.


✅ پیگ به وسیلهٔ تلهٔ فرستنده (PIG Launcher) وارد خط لوله  شده و پس از آن، به وسیلهٔ فشار جریان معمول سیال، داخل لوله حرکت می‌کند؛ تا در انتهای خط لوله، به تلهٔ گیرنده (PIG Receiver) برسد. این تجهیزات معمولا در ابتدا و انتهای خطوط  لوله فرایندی یا انتقال نصب شده و مورد بهره برداری قرار ميگيرند. اين دستگاهها امكان ورود و خروج پیگ به داخل لوله ها را فراهم آورده و بدون نياز به قطع جريان اصلي عمليات به سهولت قابل اجرا ميباشد. در موارد خاص نيز این پروسه ميتواند بدون دخالت دست و بطور اتوماتيك انجام گردد.


💠 تله فرستنده ( Launcher ) :
برای ارسال پیگ به درون خط لوله از ابزاری به نام لانچر ( تله فرستنده ) استفاده می گردد ، از آنجا كه قطر پیگها معمولا” از قطر خط لوله درصدی بزرگتر است تا توانایی سیل كردن كامل خط لوله را دارا باشد، برای قراردادن و راندن پیگ درون خط از تله فرستنده یا لانچر استفاده می شود.


💠 تله گیرنده ( Receiver ):
در عملیات پیگرانی جهت دریافت و خروج پیگ از خط لوله، از دستگاهی به نام رسیور(تله گیرنده) استفاده می كنیم. به مانند تله فرستنده این قطعه نیز از بدنه ای بزرگتر از Reducer خط لوله اصلی تشكیل شده كه به لوله اى با قطر داخلى برابر با خط اصلی، وصل و با یك فلنج و ولو به خط اصلی متصل می گردد.


💠 استاندارد IPS برای پیگ عبارت است از:
IPS-M-PI-70: MATERIAL AND EQUIPMENT STANDARD FOR PIGS

به اطلاع داوطلبان شرکت کننده در آزمون های راهیان ارشد میرساند، اولین مرحله آزمون جمعه مورخ 97/9/2 راس ساعت 7:45 صبح در کلاس 508 ساختمان زبان برگزار می گردد.

🔵🔴 روشهای #ازدیاد_برداشت_نفت

🔻 روش‌های مختلف EOR عبارتند از:

1- آبروبی
(Water Flooding)


2- روش‌های گرمایی که به چند بخش تقسیم می شود:
(Thermal methods)

◀تحریک دوره‌ای با بخار آب
(Steam Stimulation)

◀بخار‌روبی
(Steam Flooding)

◀رانش با آب گرم
(Hot Water Drive )

◀احتراق درجا
(In-situ Combustion)


3- روش‌های شیمیایی
(Chemical Methods)
رانش با پلیمرها، سورفاکتانت‌ها، بازها و پلیمرهای مسیلی.


4- روش‌های امتزاجی
(Miscible Methods)

تزریق گازهای هیدرو‌کربنی، تزریق CO2  و نیتروژن، همچنین تزریق گازهای حاصل از احتراق نیز بصورت امتزاجی یا غیر‌امتزاجی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.

🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸

🔻هدف همه روش‌های EOR# به حرکت واداشتن نفت‌های باقیمانده درون مخزن می‌باشد.
👈ضریب جابجایی نفت به وسیله کاهش ویسکوزیته (روش‌های گرمایی) یا با کاهش نیروی موئینگی و کشش سطحی (پلیمر روبی، تزریق متناوب آب و گاز) بهبود می‌یابد.
👈در یک پروژه EOR تعیین مقدار نفت باقیمانده در مخزن، مکانیسم‌های لازم برای بهبود برداشت و تجهیزات مورد استفاده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
👈آبروبی، روش‌های گرمایی، روش‌های شیمیایی و روش‌های امتزاجی با افزایش فشار مخازن بطور فیزیکی باعث جابجایی نفت در مخزن از محل چاه‌های تزریقی به سمت چاه‌های تولیدی می گردد. با کاهش ویسکوزیته نفت باعث جابجایی بهتر نفت در مخزن می گردد. با کاهش کشش سطحی سطح تماس آب و نفت به وسیله تقطیر کردن بخار آب در مخزن باعث کاهش Sorw  می‌شود. کاهش Sorw  با افزایش امتزاج به وسیله تبخیر یا میعان گاز و گازروبی

👆SURFACTANT FLOODING:
Among chemical flooding methods, surfactant flooding processes are particularly effective for recovering a large fraction of conventional oil (25° API or higher) left in the reservoir after waterflood – which could be as much as 60% of the original oil in place. The basic principle behind the use of surfactant flooding is to recover the capillary-trapped residual oil remaining after waterflooding by injecting surfactant solution; the residual oil can be mobilized through a strong reduction in the interfacial tension (IFT) between oil and water. If the interfacial tension can be reduced between the oil and water, the resistance to flow is definitely reduced. If surfactants are properly selected, a reduction in interfacial tension could be as much as 10-3 dynes/cm, a recovery of 10-20% of the original oil in place, when not producible by other technologies, is technically and economically feasible by surfactant feasible by surfactant flooding.

🔵🔴 معرفی روش های بازیافت از مخازن نفتی بر مبنای انرژی اولیه مخزن و روش های توسعه آن


✅ بازیافت اولیه:
تولید نفت خام با استفاده از انرژی طبیعی مخزن و در اثر یک یا چند روش از مکانیزم های رانش نفت خام
👈گاز محلول
👈آبده مخزن
👈ریزش ثقلی
👈کلاهک گازی مخزن
👈تراکم سنگ و سیال


✅ بازیافت ثانویه:
تولید نفت خام با استفاده از آب، گاز و یا هردو مخزن جهت افزایش فشار مخزن
👈تزریق گاز به کلاهک گازی و سیلابزنی گاز به سازند نفتی  بصورت غیر امتزاجی

👈تزریق آب به قسمت آبده یا سیلابزنی آب به سازند
 

✅ بازیافت ثالثیه (ازدیاد برداشت) 

👈روش تزریق امتزاجی:
گازهای هیدروکربوری، نیتروزن، دی اکسید کربن، تزریق متناوب آب و گاز

👈روش های شیمیایی:
پلیمرها، آلکالین ها، فعال کننده های سطحی

👈روش های حرارتی:
سیلابزنی با بخار، تزریق دوره ای بخار، تزریق ثقلی با بخار، احتراق درجا، گرمایش الکتریکی

👈سایر روش ها:
میکروبی، سیلابزنی با آب ارتقا یافته

🔵🔴 ویژگیهای زمین شناسی در مهاجرت و تمرکز هیدروکربورها

🔵این ویژگیها با توجه به شناخت نواحی هیدروکربوردار به شرح زیر است: 

◀ آب اطراف مخزن نفت را فرا گرفته است. به همین دلیل  مشکلات نفت به هیدرولوژی، فشار سیال و حرکت آب بستگی دارد. حرکت آب به سمت ناحیه کم فشار بوده و مقدار حرکت به پتانسیل بالا و قدرت جریان در سازند آبدار بستگی دارد.

◀ گاز و نفت هر دو نسبت به آب شناور بوده و همچنین نسبت به آب دارای وزن حجمی پایین‌تری می‌باشند. از آهکی تا سیلیس، منشا رسوبی سنگ، در صد تخلفل سنگ از 1 تا 400 در صد و به تراوایی از 1 تا چندین میلی‌داری بستگی دارد.

◀ نفتگیرها ممکن است حاصل پدیده ساختمانی، چینه‌ای و یا تلفیقی از هر دو باشد. در شرایطی که اختلاف پتانسیل سیال وجود داشته باشد. احتمال ایجاد معبر و تمرکز فراهم می‌آید.

◀ اندازه و شکل میکروسکوپی خلل و پیچا پیچی معابر تراوا و خصوصیات سنگهای مخزن بطور کامل متغیر است. مهاجرت و تجمع در خلال معبر تراوا و محیط شیمیایی صورت می‌گیرد.

◀ حداقل زمان تشکیل، مهاجرت و تجمع نفت کمتر از 1 میلیون سال است.

◀ مرز فوقانی یا سقف مخازن کم و بیش غیر قابل نفوذ است.

◀ دمای مخازن نفت متغیر و از 50 تا 100 درجه سانتیگراد نوسان دارد.

فشار مخازن متفاوت بوده و مقدار آن برحسب تاریخچه زمین شناسی متغیر می‌باشد.