بارقه

💡"عذاب استیصال" در قصص قرآن مجید

📍معنای عذاب در لغت:
مانع راحتی، آسایش و آرامش، رنج مستمر، سختی و دشواری که انسان را از رسیدن به مراد بازدارد. هرچه گوارا بودن زندگی را بگیرد.

🔹عذاب در قرآن در باب تفعیل آمده که دلالت برکثرت و گستردگی و استمرار دارد.

🔹بیشتر باصفات عظیم، مهین، الیم، مقیم، حریق، شدید، واصب و نُکر آمده است.

📍معنای استیصال در لغت:
برکندن، از اصل و ریشه در آوردن، کاملاً ازبین رفتن.

🔹هم معنی ها با استیصال در قرآن:
هلک، اخذ، حاق، دمر، رجز، تبر، قصم، قطع، دابر

⬅️ً وقتی گروهی یا طایفه ویا شهروندان یک شهر به هیچ وجه بیدار نمی شوند و از غفلت دور نمی شوند عذاب استیصال نازل می شود.
وماکنا معذبین حتی نبعث رسولا (اسرا 15)
باید حجت تمام شده باشد تا عذاب نازل شود.

🔸اقوامی که دچار عذاب شده اند:
➖قوم نوح (بیان کننده ی حقیقت را مسخره می کردند) با باران شدیدی که کم نمی شد عذاب شدند (بماء منهمر- قمر 11)

➖قوم ثمود (نادیده گرفتن نشانه ای که خودشان درخواست کرده بودند) با صاعقه و لرزش شدید زمین (واخذالذین ظلموا الصیحه -هود 67)

➖قوم لوط (عمل لواط) طوفان و ریز گرد (انا ارسلنا علیهم حاصبا-قمر 34)

➖قوم شعیب (کم فروشی و نقص در ترازو و افزون طلبی) با زلزله ی شدید (یوم الظله-شعرا 189)

➖قوم عاد (پیروی از حاکم جبار و زورگو-خود برتر بینی) با طوفان شدید و طولانی (فارسلنا علیهم ریحا صرصرا- فصلت 16)

➖قوم فرعون (برتری جویی، گروه گروه کردن مردم، کشتن مردان) طوفان شپش، ملخ، قورباغه، خون، شیوع بیماری مسری، غرق شدن درآب. (فارسلنا علیهم الطوفان والجراد والقمل و الضفادع و الدم-اعراف 133)

➖قوم سبا(ناسپاسی و قدر نشناسی) سیل نابهنگام (فارسلنا علیهم سیل العرم-سبا 16)

➖اصحاب رس (نپذیرفتن حقیقت) با سیل مستمر (وکلا ضربنا له الامثال و کلا تبرنا تتبیرا-فرقان 39)

➖اصحاب قریه (تکذیب حقیقت) با صیحه و صاعقه (ان کانت الا صیحه واحده-یس 29)

🔺 در مجموع عوامل عذاب استیصال عبارتند از:
-تکذیب نشانه های هدایت و روشنی بخش(اعراف 72)
-خود بزرگ بینی و خود برتربینی(فصلت 15)
-پیروی و اطاعت از حاکم جبار و زورگو(هود 59) واتبعوا امر کل جبار عنید
-غفلت و بی توجهی (اعراف 64)
جالب است در این آیه انهم کانوا قوما عمین آمده و عمین به کسی می گویند که می تواند ببیند ولی نمی خواهد ببیند یا بی توجه است.
-رضایت به ظلم و سکوت در برابر ظلم (شمس 14)
-ناسپاسی و قدر نشناسی (سبا 17) هل نجازی الا الکفور
-زور گویی و ستمگری (عنکبوت 40)
-فسق و فجور ثروتمندان (اسرا 16)
-طاغوت شدن، مانع رشد و کمال یافتگی دیگران، مرداب شدن (فجر 11 و 12)

☘راه های نجات از عذاب:
-ایمان به مجمع و منبع خوبی ها (الله)
-ایمان به معاد (اصل تخلف ناپذیر عمل و عکس العمل)
-رعایت تقوی (شناخت حدود و رعایت حدود، خود بانی و خویشتن بانی) فصلت 18
-بازگشت به خویشتن خویش و پرهیز از لغزش - هود 90
-شکر گزاری و قدر شناسی- قمر35

🌲 علی اکبر ترابیان
🍀 (مشهد؛ نیمه اسفند۱۳۹۸)

❄️ @Baaregheh

همه انسان ها بدون استثناء وارد جهنم می شوند؟

🔺 «و ان منکم الّا واردها...» و نیست از شما مگر این که بر آن وارد می شود. یعنی بدون استثنا همه وارد جهنّم می شوند. در آیه هیچ استثنایی نیاورده که مثلا پیامبر وارد جهنّم نمی شود و عجیب تر از این ادامه آیه است که «...کان علی ربّک حتماً مقضیّا...» انجام این کار(که همه در جهنّم وارد شوند) بر پروردگارت حتمی و واجب است.

🔻 «...ثمّ ننجّی الّذین اتّقوا...» توجه داشته باشید که می گوید "سپس" نجات می دهیم کسانی را که تقوا پیشه می کنند. «...و نذر الظالمین فیها جثیّا» و کسانی را که اهل ظلم و سیاهکاری هستند در حالی که به زانو درآمده اند در آن رها می کنیم و تنها می گذاریم. به زانو در آمدن؛ یعنی این که انسان می دود و زمین می خورد، دست و پای او هم باز است، اختیار هم دارد اما یک قدم نمی تواند به جلو بردارد، چون از نفس افتاده است. بنابراین آن چنان غرق شده است که به هیچ وجه نمیتواند از جهنّم بیرون بیاید.

🔺اگر بخواهیم با نگاه عامیانه نگاه بکنیم معنای آیه اینطور می شود که انگار جهنّم یک جایی و یک وقتی است که همه باید وارد آن جا بشوند و بعد یک عده را از آن بیرون می آورند. ولی اگر طبق نگاه انسان شناسی و مباحث مربوط به هبوط -که پیش از این مطرح شد- نگاه بکنیم معنا متفاوت می شود. در موضوع هبوط اشاره شد که اگر انسان بخواهد به کمال برسد لاجرم می بایست هبوط کند و در هبوط باید اضداد بوده باشند. به محض این که انسان از درونِ درون بیرون می آید و به ظاهر می رسد(هبوط) دچار کثرات می شود. خود این تعیّنات و کثرات جهنّم است.

🔻هیچ کسی نمی تواند در جبر درون و باطن بماند و به کمال برسد. برای کامل شدن لاجرم می بایست هبوط کرد و در معرض اضداد و کثرات قرار گرفت تا صفات درونی مجال تجلّی یافتن پیدا کنند. حال اگر کسی هبوط کرد و کثرات و تعیّنات او را به خودش مشغول کرد و نگه داشت می شود همان قسمتی از آیه که گفت به زانو درآمده در جهنّم رها می کنیم. اگر هم او اهل تقوا باشد از کثرات نجات پیدا می کند.

🔺 این آیه یکی از آیات عجیب قرآن است چرا که در قرآن بسیاری آیه ها داریم که حکم می دهد و بعد استثنا می آورد؛ مثلا «انّ الانسان لفی خسر الّا الذین ءامنوا و عملواالصالحات» اما در این آیه ای که ذکر کردیم هیچ استثنایی نمی آورد یعنی این که همه انسان ها را شامل می شود.

🔻جهنم را در اینجا چگونه معنی کنیم تا مسئله حل شود؟ اگر جهنم را جهنمی بگیریم که عوام فکر می کنند که در یک زمانی و یک مکانی هست -که خودشان هم نمی دانند کجاست و چگونه است- ورود به آن به پس از مرگ موکول می شود. اما اگر جهنم را همین الآن بدانیم و تعیّنات و کثراتی بدانیم که تمرکز و توجه قلبی ما را می گیرد، معنای آیه این طور می شود که هر کسی و از جمله هر پیغمبری در همین جهنّم تعیّنات و کثرات با تقوی و رعایت حدود به کمال خودش می رسد. امام حسین(ع) در همین جهنّم تعیّنات و کثرات به کمال می رسد و یزید با تمام تمکّنی که خیال نموده ایجاد کرده در همین جهنّم تعیّنات و کثرات به زانو در می آید.

📌گزیده ای از جلسه ۴۳ انسان شناسی
🌲علی اکبر ترابیان
🍀مشهد(۱۳۹۷)

❄️ @Baaregheh