همه انسان ها بدون استثناء وارد جهنم می شوند؟
🔺 «و ان منکم الّا واردها...» و نیست از شما مگر این که بر آن وارد می شود. یعنی بدون استثنا همه وارد جهنّم می شوند. در آیه هیچ استثنایی نیاورده که مثلا پیامبر وارد جهنّم نمی شود و عجیب تر از این ادامه آیه است که «...کان علی ربّک حتماً مقضیّا...» انجام این کار(که همه در جهنّم وارد شوند) بر پروردگارت حتمی و واجب است.
🔻 «...ثمّ ننجّی الّذین اتّقوا...» توجه داشته باشید که می گوید "سپس" نجات می دهیم کسانی را که تقوا پیشه می کنند. «...و نذر الظالمین فیها جثیّا» و کسانی را که اهل ظلم و سیاهکاری هستند در حالی که به زانو درآمده اند در آن رها می کنیم و تنها می گذاریم. به زانو در آمدن؛ یعنی این که انسان می دود و زمین می خورد، دست و پای او هم باز است، اختیار هم دارد اما یک قدم نمی تواند به جلو بردارد، چون از نفس افتاده است. بنابراین آن چنان غرق شده است که به هیچ وجه نمیتواند از جهنّم بیرون بیاید.
🔺اگر بخواهیم با نگاه عامیانه نگاه بکنیم معنای آیه اینطور می شود که انگار جهنّم یک جایی و یک وقتی است که همه باید وارد آن جا بشوند و بعد یک عده را از آن بیرون می آورند. ولی اگر طبق نگاه انسان شناسی و مباحث مربوط به هبوط -که پیش از این مطرح شد- نگاه بکنیم معنا متفاوت می شود. در موضوع هبوط اشاره شد که اگر انسان بخواهد به کمال برسد لاجرم می بایست هبوط کند و در هبوط باید اضداد بوده باشند. به محض این که انسان از درونِ درون بیرون می آید و به ظاهر می رسد(هبوط) دچار کثرات می شود. خود این تعیّنات و کثرات جهنّم است.
🔻هیچ کسی نمی تواند در جبر درون و باطن بماند و به کمال برسد. برای کامل شدن لاجرم می بایست هبوط کرد و در معرض اضداد و کثرات قرار گرفت تا صفات درونی مجال تجلّی یافتن پیدا کنند. حال اگر کسی هبوط کرد و کثرات و تعیّنات او را به خودش مشغول کرد و نگه داشت می شود همان قسمتی از آیه که گفت به زانو درآمده در جهنّم رها می کنیم. اگر هم او اهل تقوا باشد از کثرات نجات پیدا می کند.
🔺 این آیه یکی از آیات عجیب قرآن است چرا که در قرآن بسیاری آیه ها داریم که حکم می دهد و بعد استثنا می آورد؛ مثلا «انّ الانسان لفی خسر الّا الذین ءامنوا و عملواالصالحات» اما در این آیه ای که ذکر کردیم هیچ استثنایی نمی آورد یعنی این که همه انسان ها را شامل می شود.
🔻جهنم را در اینجا چگونه معنی کنیم تا مسئله حل شود؟ اگر جهنم را جهنمی بگیریم که عوام فکر می کنند که در یک زمانی و یک مکانی هست -که خودشان هم نمی دانند کجاست و چگونه است- ورود به آن به پس از مرگ موکول می شود. اما اگر جهنم را همین الآن بدانیم و تعیّنات و کثراتی بدانیم که تمرکز و توجه قلبی ما را می گیرد، معنای آیه این طور می شود که هر کسی و از جمله هر پیغمبری در همین جهنّم تعیّنات و کثرات با تقوی و رعایت حدود به کمال خودش می رسد. امام حسین(ع) در همین جهنّم تعیّنات و کثرات به کمال می رسد و یزید با تمام تمکّنی که خیال نموده ایجاد کرده در همین جهنّم تعیّنات و کثرات به زانو در می آید.
📌گزیده ای از جلسه ۴۳ انسان شناسی
🌲علی اکبر ترابیان
🍀مشهد(۱۳۹۷)
❄️ @Baaregheh
🔺 «و ان منکم الّا واردها...» و نیست از شما مگر این که بر آن وارد می شود. یعنی بدون استثنا همه وارد جهنّم می شوند. در آیه هیچ استثنایی نیاورده که مثلا پیامبر وارد جهنّم نمی شود و عجیب تر از این ادامه آیه است که «...کان علی ربّک حتماً مقضیّا...» انجام این کار(که همه در جهنّم وارد شوند) بر پروردگارت حتمی و واجب است.
🔻 «...ثمّ ننجّی الّذین اتّقوا...» توجه داشته باشید که می گوید "سپس" نجات می دهیم کسانی را که تقوا پیشه می کنند. «...و نذر الظالمین فیها جثیّا» و کسانی را که اهل ظلم و سیاهکاری هستند در حالی که به زانو درآمده اند در آن رها می کنیم و تنها می گذاریم. به زانو در آمدن؛ یعنی این که انسان می دود و زمین می خورد، دست و پای او هم باز است، اختیار هم دارد اما یک قدم نمی تواند به جلو بردارد، چون از نفس افتاده است. بنابراین آن چنان غرق شده است که به هیچ وجه نمیتواند از جهنّم بیرون بیاید.
🔺اگر بخواهیم با نگاه عامیانه نگاه بکنیم معنای آیه اینطور می شود که انگار جهنّم یک جایی و یک وقتی است که همه باید وارد آن جا بشوند و بعد یک عده را از آن بیرون می آورند. ولی اگر طبق نگاه انسان شناسی و مباحث مربوط به هبوط -که پیش از این مطرح شد- نگاه بکنیم معنا متفاوت می شود. در موضوع هبوط اشاره شد که اگر انسان بخواهد به کمال برسد لاجرم می بایست هبوط کند و در هبوط باید اضداد بوده باشند. به محض این که انسان از درونِ درون بیرون می آید و به ظاهر می رسد(هبوط) دچار کثرات می شود. خود این تعیّنات و کثرات جهنّم است.
🔻هیچ کسی نمی تواند در جبر درون و باطن بماند و به کمال برسد. برای کامل شدن لاجرم می بایست هبوط کرد و در معرض اضداد و کثرات قرار گرفت تا صفات درونی مجال تجلّی یافتن پیدا کنند. حال اگر کسی هبوط کرد و کثرات و تعیّنات او را به خودش مشغول کرد و نگه داشت می شود همان قسمتی از آیه که گفت به زانو درآمده در جهنّم رها می کنیم. اگر هم او اهل تقوا باشد از کثرات نجات پیدا می کند.
🔺 این آیه یکی از آیات عجیب قرآن است چرا که در قرآن بسیاری آیه ها داریم که حکم می دهد و بعد استثنا می آورد؛ مثلا «انّ الانسان لفی خسر الّا الذین ءامنوا و عملواالصالحات» اما در این آیه ای که ذکر کردیم هیچ استثنایی نمی آورد یعنی این که همه انسان ها را شامل می شود.
🔻جهنم را در اینجا چگونه معنی کنیم تا مسئله حل شود؟ اگر جهنم را جهنمی بگیریم که عوام فکر می کنند که در یک زمانی و یک مکانی هست -که خودشان هم نمی دانند کجاست و چگونه است- ورود به آن به پس از مرگ موکول می شود. اما اگر جهنم را همین الآن بدانیم و تعیّنات و کثراتی بدانیم که تمرکز و توجه قلبی ما را می گیرد، معنای آیه این طور می شود که هر کسی و از جمله هر پیغمبری در همین جهنّم تعیّنات و کثرات با تقوی و رعایت حدود به کمال خودش می رسد. امام حسین(ع) در همین جهنّم تعیّنات و کثرات به کمال می رسد و یزید با تمام تمکّنی که خیال نموده ایجاد کرده در همین جهنّم تعیّنات و کثرات به زانو در می آید.
📌گزیده ای از جلسه ۴۳ انسان شناسی
🌲علی اکبر ترابیان
🍀مشهد(۱۳۹۷)
❄️ @Baaregheh