🔰فرسته امروز پاسخ به پرسش یکی از هموندان درگاه «اوراسیا در دل هزاره‌ها» است.
پرسش: چرا در شمال اروپا تمدنهای بزرگی مانند آنچه در بین النهرین یا مصر میبینیم، به وجود نیامده است؟
پاسخ: شمال اروپا که دربرگیرنده اسکاندیناوی، کشورهای حوزه بالتیک و سرزمین‌های پیرامون آن است، به شوندهای زیر نتوانست تمدنهای باستانی همسان با سایر بخش‌های اوراسیا را گسترش دهد:
۱) جغرافیا و آب و هوا: آب و هوای شمال اروپا در سنجش با سرزمین‌هایی مانند میان‌رودان (بین‌النهرین)، دره نیل یا دره سند، برای گسترش جامعه‌های پیچیده و شهری مناسب نبود و زمستان‌های دیرپای و سخت و فصل‌های رشد کوتاه‌تر، سبب می‌شد کشاورزی در مقیاس بزرگ و تراکم جمعیت دشوارتر باشد.
۲) نبود رودخانه‌های بزرگ: سرزمین‌هایی مانند میان‌رودان و دره سند به رودخانه‌های بزرگ و قابل کشتیرانی دسترسی داشتند که بازرگانی، دادوستد کالا و فرهنگ و تمرکز قدرت سیاسی را آسان‌تر می‌کرد. اما شمال اروپا از چنین شبکه‌های رودخانه‌‌ای بی‌بهره بود.
۳) جمعیت پراکنده و منزوی: سرزمین‌های شمال اروپا در سنجش با سایر سرزمین‌های اوراسیا تراکم جمعیتی نسبتاً کمی داشت. باشندگان شمال اروپا تمایل داشتند در جامعه‌های کوچک و غیرمتمرکز زندگی کنند که همین امر گسترش ساختارهای سیاسی و اجتماعی در مقیاس بزرگ را دشوارتر می‌کرد.
۴) نبود یا کمبود فناوری: باشندگان شمال اروپا از برخی از نوآوری‌های پایه‌ای فناوری مانند خیش و چرخ بی‌بهره بودند؛ این در حالی است که خیش و چرخ در تمدنهای باستانی، سبب ساز پیشرفت کشاورزی و انتقال مازاد فرآورده‌های کشاورزی به دیگر جامعه‌ها می‌شد. نبود فناوری در شمال اروپا توانایی باشندگانش را برای شکل دادن کانون‌های بزرگ شهری کمتر می‌کرد.
۵) پیدایش دیرهنگام نوشتار: زبان نوشتاری که یکی از ویژگی‌های تمدنهای باستانی است، نسبتاً دیر در شمال اروپا رواج یافت و این موضوع مستندسازی و تمرکز نهادهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را با دشواری روبه‌رو نمود.
✍🏻 خورشید صبوری
https://t.me/eurasia_millennia
پرسش: چرا در شمال اروپا تمدنهای بزرگی مانند آنچه در بین النهرین یا مصر میبینیم، به وجود نیامده است؟
پاسخ: شمال اروپا که دربرگیرنده اسکاندیناوی، کشورهای حوزه بالتیک و سرزمین‌های پیرامون آن است، به شوندهای زیر نتوانست تمدنهای باستانی همسان با سایر بخش‌های اوراسیا را گسترش دهد:
۱) جغرافیا و آب و هوا: آب و هوای شمال اروپا در سنجش با سرزمین‌هایی مانند میان‌رودان (بین‌النهرین)، دره نیل یا دره سند، برای گسترش جامعه‌های پیچیده و شهری مناسب نبود و زمستان‌های دیرپای و سخت و فصل‌های رشد کوتاه‌تر، سبب می‌شد کشاورزی در مقیاس بزرگ و تراکم جمعیت دشوارتر باشد.
۲) نبود رودخانه‌های بزرگ: سرزمین‌هایی مانند میان‌رودان و دره سند به رودخانه‌های بزرگ و قابل کشتیرانی دسترسی داشتند که بازرگانی، دادوستد کالا و فرهنگ و تمرکز قدرت سیاسی را آسان‌تر می‌کرد. اما شمال اروپا از چنین شبکه‌های رودخانه‌‌ای بی‌بهره بود.
۳) جمعیت پراکنده و منزوی: سرزمین‌های شمال اروپا در سنجش با سایر سرزمین‌های اوراسیا تراکم جمعیتی نسبتاً کمی داشت. باشندگان شمال اروپا تمایل داشتند در جامعه‌های کوچک و غیرمتمرکز زندگی کنند که همین امر گسترش ساختارهای سیاسی و اجتماعی در مقیاس بزرگ را دشوارتر می‌کرد.
۴) نبود یا کمبود فناوری: باشندگان شمال اروپا از برخی از نوآوری‌های پایه‌ای فناوری مانند خیش و چرخ بی‌بهره بودند؛ این در حالی است که خیش و چرخ در تمدنهای باستانی، سبب ساز پیشرفت کشاورزی و انتقال مازاد فرآورده‌های کشاورزی به دیگر جامعه‌ها می‌شد. نبود فناوری در شمال اروپا توانایی باشندگانش را برای شکل دادن کانون‌های بزرگ شهری کمتر می‌کرد.
۵) پیدایش دیرهنگام نوشتار: زبان نوشتاری که یکی از ویژگی‌های تمدنهای باستانی است، نسبتاً دیر در شمال اروپا رواج یافت و این موضوع مستندسازی و تمرکز نهادهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را با دشواری روبه‌رو نمود.
✍🏻 خورشید صبوری
https://t.me/eurasia_millennia