SIRLI DUNYO TARIXI 🇺🇿☪️🇵🇸

Qrim xoni Muhammad-Girey ukasi Sohib-Gireyni katta qo'shin bilan Qozonga yuboradi. Qozon xalqining ukasi tomon xon deb atalishini tasdiqlab, yurtiga qaytib ketayotib, Muhammad-Girey Moskvaga jo'nadi. Ayni vaqtda Sohip-Girey qo‘shin bilan Qozondan yo‘lga chiqdi.
Birodar xonlar Kolomna shahri yaqinida uchrashib, kuchlarini birlashtirdilar. Knyaz Vasiliy buni eshitib Moskvadan qochib ketdi. U shu qadar qo'rqib ketdiki, umidsizlikka tushib, bir muddat pichan ostida yashirindi...

Ayollar, bolalar va jang qila olmaganlarning barchasi aravalar,hayvonlari va barcha narsalari bilan qal'aga yugurishdi. Natijada, darvoza oldida shunday siqilish paydo bo'ldiki, ular haddan tashqari tiqilib qogani sababli shaharga kirishda ovora bo'lib, bir-biriga aralashib, bir-birlarini oyoq osti qilishdi. Qal'adagi ko'p odamlardan shunday badbo'y hid bor ediki, agar dushman shahar ostida uch-to'rt kun qolsa, qamalda bo'lganlar infektsiyadan o'lgan bo'lar edi, chunki bunday olomon sharoitda hamma sassiq va kasalliklardan zararlanishi aniq edi. Tatarlar moskvaliklarda shunday qo'rquv uyg'otdiki, ular hatto qal'ada ham o'zlarini xavfli holda deb hisoblashdi. Bunday vahima bilan shaharning barcha himoyachilari xom Muhammad-Gireyni boy sovg'alar bilan tinchlantirishni eng yaxshi yoʻl deb bilishdi.
Sovg'alarni qabul qilib, Muhammad-Girey, agar Vasiliy otasi va ota-bobolari singari Xonga abadiy qaram bo'lishga va'da bersa, qamalni olib tashlashni va mamlakatni tark etishini aytdi. Uning iltimosiga binoan yozilgan xatni olgan Muhammad-Girey qo'shinini olib ketdi

🗞 Baron Sigismund fon Gerbershteyn.
"Moskva ishlari bo'yicha eslatmalar, 1549"‌‌


Ammo qizgʻi 30 yilcha vaqtdan keyin Moskva Qozonni bosib olgan🤷‍♂🤷‍♂🤷‍♂🤷‍♂

@Ibtido_Tarix

Ota tovon va qasos olishga intildi, ammo qotilning klani bunga qarshilik ko'rsatdi va qoʻliga qurol oldi. Ehtimol, dastlab mojaro tezda tugashi mumkin edi, ammo orolliklar bu vaqtga kelib, nayzalar o'rniga juda ko'p o'qotar qurol va o'q-dorilarga ega edilar. Bu ham yetmagandek, ular faol ravishda bir-birlarini masxara qilishni boshladilar.

1881-yilda ingliz kemasi orolga yetib keladi va Nauruda yashovchi yangi zelandiyalik qochoq Uilyam Xarrissni qoʻlga oladi. U orolda sodir bo'layotgan tartibsizlikni tasvirlab berdi: Uzluksiz reydlar, mast shafqatsizlik, qatag'on va har xil dahshatli vahshiyliklar. Inglizlar aralashmaslikka qaror qilishdi. 1887 yilda Yangi Zelandiya savdo kemasi mahalliy aholi bilan kokos savdosi uchun Nauru qirg'oqlariga suzib ketdi. Kapitan o'z jurnalida uning ekipaji aborigenlar bilan tishlarigacha qurollangan holda qirg'oqqa chiqib ketganini yozgan. Mahalliy aholining aytishicha, so'nggi yillarda janglar sezilarli darajada pasaygan, ammo yakuniy yarashuv yo'q va hamma repressiyalarni davom ettirishga tayyor edi.

Keyingi yili Germaniya imperiyasi SMS Eber harbiy kemasini Nauruga yubordi. U yerda plantatsiyalar qurish va nemis mustamlakasini tashkil etish rejalashtirilgan edi, ammo kema kapitani kelganida orolda sodir bo'layotgan barcha sharmandalikni ko'rdi va aralashishga qaror qildi. Nemislar qirol Aveydani qo'llab-quvvatladilar, shoh qoʻshinlari bilan birga qo'zg'olon rahbarlarini hibsga oldilar. Soʻngra, qoʻzgʻolonchilarga agar bir kun ichida barcha o'qotar qurollar va o'q-dorilar nemislarga topshirilmasa, rahbarlar qatl etilishini e'lon qildilar. Ertasi kuni ertalab orolning tub aholisi 765 ta qurol va bir necha ming oʻq-dorilarni topshirib, Nauru tarixidagi eng qonli qabila urushini yakunladi. Qirol Germaniyaning taklifini qabul qildi va Nauru Germaniyaning Yangi Gvineyasiga kiritildi.

Urush natijasida Nauru aholisi 1400 dan 900 kishiga qisqardi, bu umumiy aholining 36% ni tashkil qilardi.‌‌



@Ibtido_Tarix

Ismoil Haniya shahid boʻldi. Endi nima boʻladi ?

Hamas siyosiy byurosi rahbari Ismoil Haniya shahid bo‘lgach, Hamas Shoʻrosi yangi rahbarni saylashi kerak.

Ajablanarlisi shundaki, Ismoil Haniya XAMASning eng mo''tadil liderlaridan biri edi, boshqa nomzodlar esa Isroilga nisbatan qattiqroq munosabatda bo'lishlari mumkin, ayniqsa ular qilgan ishlaridan keyin.

Haniya chin dildan otashkesim va asirlar almashinuvini xohlardi. Bu uning nutqida sezilardi. Biroq, uning o'rnini boshqacha harakat qilishga qaror qilgan qattiqroq odam egallashi mumkin.

Ayni paytda HAMAS rahbari lavozimiga nomzodlar orasida biz quyidagi shaxslarni ko'rmoqdamiz:

Yahyo Sinvar hozir G‘azodagi HAMASning rahbari. Mo'tadillikdan uzoq, qattiq va murosasiz,boʻysunmas rahbar.

Xolid Mash’al Ismoil Haniyadan oldin hukmronlik qilgan Hamas siyosiy byurosining sobiq rahbari. Shuningdek, u sionistlar bilan muzokaralar va kelishuvlarga nisbatan kuchli norozilik qarashlarga ega, lekin Sinvardan ko'ra mo'tadilroqdir.

Mahmud al-Zahar - murosasiz, ammo dono siyosatchi, XAMAS asoschilaridan biri va Hamas hukumatida tashqi ishlar vaziri bo'lib ishlagan.

Bizning shaxsiy fikrimiz shuki, bu munosib odamlardan biri Hamas siyosiy byurosining keyingi rahbari bo'ladi. Umuman olganda, kim ekanligi unchalik muhim emas, chunki ularning barchasi o'tmishda shahid bo'lgan rahbarlarning ishini davom ettirib, muqaddas zamin ozodligi uchun benuqson kurashni davom ettiradi.‌‌



@Ibtido_Tarix

Ikkinchisi chorvachilik bilan ham shug'ullangan, ammo yarim ko'chmanchi turmush tarzini olib borgan va ma'lum bir hududda yashagan. Ular bahordan kech kuzgacha ular o'zlariga tegishli yaylovlarda, qishda esa o'troq aholi punktlarida yashashgan.

Qadimgi turkiy jamiyatning soʻnggi toifasini dehqonchilik, turli hunarmandchilik va savdo-sotiq bilan shugʻullangan shahar va aholi punktlarining oʻtroq aholisi tashkil etgan.

Turklar nafaqat ko‘chmanchi, balki dehqonchilik bilan ham shug‘ullanib, shahar va qishloqlarda yashagan. Arab yozuvchisi al-Johiz (9-asr) Xurosonliklar va turklar birodardir, deb yozgan. Turklar va Xuroson aholisi o'rtasida deyarli farq yo'q edi va ular orasidagi farq faqat Makka va Madina aholisi kabi boʻlib, yaʼni ular badaviylar yoki dehqonlar yok tekislik(Choʻl) va tog'likgʻar aholisi o'rtasidagi yoki farq kabi edi.


[al-Johiz: 29; Bosvort 1963 yil: 206; al-Johiz: 59].

Oʻrta Osiyoning mahalliy oʻtroq turklari Musulmonlar fathi davrida Xuroson va Movarounnahr hududlarida yashab, Musulmonlar gʻalabasidan keyin ham shu yerda qolishgan [Frye, Sayili 1945: 309, 315; 1943: 195].

Ibn al-Faqih shunday yozgan edi:

“Turklar boshqacha xalq. Qarluqlar Samarqand atrofida yashaydi, ular qadimgi turklar. Bazkishlarning soqollari katta. Pecheneglar, Shagarlar va Tuguzguzlar turkiy koʻchmanchilardir. Turg‘ashlarning uylari va qishloqlari bor

[Ibn al-Faqih 1993: 44].


Turklarning qabila nomlari, shuningdek, “turk” atamasining o‘zi asosan ko‘chmanchi turklarga nisbatan qo‘llanilgan. Oʻrta Osiyo va Sharqiy Turkistonning anʼanaviy ravishda oʻtroq dehqonchilik va shaharchilik turmush tarzini olib borgan, qabilaviy boʻlinishlarga ega boʻlmagan turkiyzabon xalqlariga kelsak, arablar va forslar ularni “turk” deb hisoblamagan, balki ularni joylashgan joyiga qarab atashgan. Yaʼni yashash joyi yoki kelib chiqishi - qishloqlar, shaharlar yoki hududlarga qarab, maslaan, Marvliklar,Andijonliklar,Samarqandliklar,Buxorolik yoki Xorazmliklar kabi nomlar bilan atashagan. O‘rta Osiyo va Sharqiy Turkistondagi bu shaharlarning turkiyzabon aholisi islomgacha bo‘lgan davrda ham, o‘rta asrlarda ham yaqin-yaqingacha o‘zlarini shunday deb atashgan. Dastlabki oʻtroq aholi qabila boʻlinishiga ega boʻlmagan va har doim kelib chiqishi yoki yashash joyi boʻyicha chaqirilgan.

Manba:
Sh.S. Kamoliddin. Qadimgi turklarda dehqonchilik va bogʻdorchilik‌‌


@Ibtido_Tarix

Saddam Husayn nima sababdan agʻdarilganiga Isroilliklarning oʻz ogʻizlaridan keltirilgan dalil