мадз дезайнит

Bu fikrimga o’zimda va boshqa tanishlarimda qarshi fikrlar paydo bo’lishni boshladi.

“Ya’ni emotsiya olish orqali sotiladigan mahsulotlarchi?” degan fikr. Misol uchun “Love is” ichimligi. “Dizaynida juftlik aks ettirilgan va ko’p juftliklar dizaynidan kelib chiqib, ‘juftliklik’ emotsiyasini his qilish uchun uni sotib olishi mumkin” degan fikrni bir do’stim aytib qoldi.

Ichimda majlis boshlandi, nahotki shunday “исключение”lar bo’lsa, degan savollar kelishni boshladi. Bu savolga argument topish uchun, marketolog bilan gaplashib ko’rishga qaror qildim. Ular ham yaxshi fikrlar bilan bo’lishdilar. Lekin bu fikrlar meni uncha qoniqtirmagan edi.

Yozgan maqolamni analiz qilib chiqdim va bir narsani unutib qo’yganimni sezdim. Tepada tashlangan Maslou piramidasi, odamni ehtiyojlarini ko’rsatib turadi, sotilish bosqichlarini emas. Ehtiyoj esa nisbiy tushuncha. O’zbekistonda 35 million aholi yashasa, bu degani hamma har-xil ehtiyoj pog’onasida turishi mumkin degani. Kimdur funksionnalik pog’onasida turgan bo’lsa, kimdur mahsulotdan emotsiya olish bosqichida turgan bo’lishi mumkin.

Yana bir narsani esimizda tutishimiz kerak, emotsiya qidirib yurgan inson funksionallikga e’tibor bermaydi degani emas, chunki u bu bosqichlardan o’tib bo’lgan, va u biladi nima sifatli va sifatsiz ekanligini. Mahsulotni dizayniga qarab oladigan bo’lsa ham, uni ta’mi ham unga muhim. Agar usti yaltiroq, ichi qaltiroq mahsulot bo’ladigan bo’lsa. U bu mahsulotni katta ehtimol bilan qaytib sotib olmaydi, boshqacharoq aytadigan bo’lsak “bir martalik mijoz” bo’ladi, qoladi.
Agar biznes topshiriq faqat “bir martalik mijozlarni” заманить qilish bo’lgan bo’lsa, demak strategiya muvafaqiyatli amalga oshgan (lekin bilmadim kimga kerak unaqa strategiya))

Men yozgan maqola esa ko’proq “doimiy mijozlarni” shakllantirishdagi ehtiyojlar ketma-ketligi haqida edi.

Ohirgi payt agenstvolarda ishlashni boshlaganim uchun, art direktorlardan bir narsani eshitishni boshladim “Dizayn — muhim emas”.

Dizayner sifatida sizdan anchagina tajribasi katta, festivallarda g’olib bo’lgan, qisqasi siz bo’lishga intilayotgan role model’dan bunday gaplarni eshitish, boshida achinarli bo’lar ekan.

Lekin nima uchun unday ekanligini chuqurroq o’rganib chiqishga qaror qildim. Rossiya bozori bilan solishtirib ko’rdim (chunki asosan Rossiya bozoridagi dizaynerlarni kuzataman va u yerdagi dizayn xolatini biznikidan yaxshi deb o’ylayman).

O’zbekistondagi dizayn — bu san’at emas, balki kommersiya. Bu degani dizayn faqatgina dizaynga emas, balki biznesga ham bog’liq.

Keling endi biznesni dizayndan muhimroq bo’lgan qismlarini ko’rib chiqamiz. Mijoz sifatida o’zim birinchi o’rinda mahsulotni sifatiga, qulayligiga va servisiga qarayman. Dizayn qismi esa tepada keltirib o’tilgan punktlardan keyingi o’rinda turadi men uchun.

Yana High School of Branding maktabini general direktori Андрей Кожанов’ni “Dizayn - bu biznesni madaniyatini ko’rsatib beruvchi ko’rsatkich” degan gaplarini ham qo’shib ketsak bo’ladi.

Ammo hozirgi O’zbekistonni aholisini ehtiyojlarini ko’p qismi Maslou piramidasini 1 - qavatida turibdi desak adashmagan bo’lamiz. Hozir brendlar produktlarini sifati, ya’ni funksionnalligi orqali bellashish bosqichida turishibdi.

Bu bosqichlardan o’tib olishganligisidan keyin, ya’ni hamma o’zini produktini high level’ga olib chiqganidan so’ng, o’zlarini madaniyati, estetikasi orqali mijozlarni jalb qilish bosqichiga o’tishadi.

@madzdsgn