#leksikologiya
#sinonim
ABADIY, MANGU, UMRBOD, TOABAD, ALALABAD, ABADULABAD, ILALABAD, BOQIY, JOVIDON
Vaqt nuqtayi nazaridan oxiri yo‘q, hamma zamonda mavjud bo‘ladigan.
Mangu, toabad so‘zlarida zamonning so‘ngsizligi kuchli ifodalangan, ko‘proq kitobiy uslubda qo‘llanadi. Umrbod so‘zida ham zamon ma’nosi qamrovli, zamonning shaxsga aloqadorligi ta’kidlangan.
Alalabad, abadulabad, ilalabad, boqiy so‘zlarida ham zamon so‘ngsizligi ta’kidi kuchli; eskirgan, kitobiy. Bu so‘zlar ko‘proq badiiy nutqda qo‘llanadi.
Jovidon so‘zi eskirgan, ko‘proq kitobiy nutqqa xos.
Misollar:
Ulug‘ shaharlarning bo‘ysirasida A b a d i y o‘rnini topa olgan Shosh. A.Oripov, Quyosh shahri.
Chor-atrofda bahor yashnar, tabiat o‘zining m a ng u buzilmas qonuniga amal qilib, ko‘klamni yetaklab kelgan edi. O‘.Hoshimov, Bahor qaytmaydi.
– Kishi hayotida shunday voqealar boʻladiki, u m r b o d xotiridan koʻtarilmaydi, – deb hikoyasini boshladi Aziz. Oʻ.Umarbekov, Urush farzandi.
Xotin, uyning chirog‘ini o‘chirma, bolalarimni birovga xor qilma, agar uyimning chirog‘i o‘chsa, t o a b a d sendan rozi emasman. N.Eshonqul, Shamolni tutib bo‘lmaydi.
Lochin parvarishin topgan shunqordek, o‘zbek a l a l a b a d sendan minnatdor. G‘.G‘ulom.
Men o‘zimni dunyoga keltirgan, oq sut bergan, mudom oq yuvib-oq taragan volidam bilan – dunyodagi eng aziz, eng mehribon kishim bilan mana shunday vaziyatda a b a d u l a b a d ga vidolashdim. A.Haydarov, Qo‘sh ustunimning biri.
…Men oltmish yil ot belidan tushmadim, toki i l a l a b a d avlodlarim bo‘lsin jahongir. M.Shayxzoda, Mirzo Ulug‘bek.
U kunlar yodi ham senga shon! Tunlar xotirasi b o q i y dir. Salomlar abaddir, onajon, Vidolar foniydir! Foniydir! S.Sayyid.
Kel, ey Bobur, Vatanga, Elda yoding, qadr-u shoning bor, Tabarruk bul zaminingda Hayoti j o v i d o n ing bor. E.Vohidov, Kel, ey Bobur, Vatanga.
#sinonim
ABADIY, MANGU, UMRBOD, TOABAD, ALALABAD, ABADULABAD, ILALABAD, BOQIY, JOVIDON
Vaqt nuqtayi nazaridan oxiri yo‘q, hamma zamonda mavjud bo‘ladigan.
Mangu, toabad so‘zlarida zamonning so‘ngsizligi kuchli ifodalangan, ko‘proq kitobiy uslubda qo‘llanadi. Umrbod so‘zida ham zamon ma’nosi qamrovli, zamonning shaxsga aloqadorligi ta’kidlangan.
Alalabad, abadulabad, ilalabad, boqiy so‘zlarida ham zamon so‘ngsizligi ta’kidi kuchli; eskirgan, kitobiy. Bu so‘zlar ko‘proq badiiy nutqda qo‘llanadi.
Jovidon so‘zi eskirgan, ko‘proq kitobiy nutqqa xos.
Misollar:
Ulug‘ shaharlarning bo‘ysirasida A b a d i y o‘rnini topa olgan Shosh. A.Oripov, Quyosh shahri.
Chor-atrofda bahor yashnar, tabiat o‘zining m a ng u buzilmas qonuniga amal qilib, ko‘klamni yetaklab kelgan edi. O‘.Hoshimov, Bahor qaytmaydi.
– Kishi hayotida shunday voqealar boʻladiki, u m r b o d xotiridan koʻtarilmaydi, – deb hikoyasini boshladi Aziz. Oʻ.Umarbekov, Urush farzandi.
Xotin, uyning chirog‘ini o‘chirma, bolalarimni birovga xor qilma, agar uyimning chirog‘i o‘chsa, t o a b a d sendan rozi emasman. N.Eshonqul, Shamolni tutib bo‘lmaydi.
Lochin parvarishin topgan shunqordek, o‘zbek a l a l a b a d sendan minnatdor. G‘.G‘ulom.
Men o‘zimni dunyoga keltirgan, oq sut bergan, mudom oq yuvib-oq taragan volidam bilan – dunyodagi eng aziz, eng mehribon kishim bilan mana shunday vaziyatda a b a d u l a b a d ga vidolashdim. A.Haydarov, Qo‘sh ustunimning biri.
…Men oltmish yil ot belidan tushmadim, toki i l a l a b a d avlodlarim bo‘lsin jahongir. M.Shayxzoda, Mirzo Ulug‘bek.
U kunlar yodi ham senga shon! Tunlar xotirasi b o q i y dir. Salomlar abaddir, onajon, Vidolar foniydir! Foniydir! S.Sayyid.
Kel, ey Bobur, Vatanga, Elda yoding, qadr-u shoning bor, Tabarruk bul zaminingda Hayoti j o v i d o n ing bor. E.Vohidov, Kel, ey Bobur, Vatanga.