📌 قیمتها به مثابهٔ نشانه
اخیراً آیتالله رئیسی دستور دادهاند قیمتها بالاتر نروند. من نخستین بار در نوشتههای هایک با کارکرد متفاوتی از قیمتها آشنا شدهام که ذیلا خلاصهای از آن را میآورم:
🔹 قیمتها منعکسکنندهٔ برآیند بینهایت اطلاعاتاند تا افراد بر اساس آن تصمیم گیری کنند. مثلاً در جایی شرکتی تولید شده که قلع زیادی مصرف میکند و در نتیجه تقاضای کل بالاتر رفته است یا یکی از منابع عرضهکنندهٔ قلع از بین رفته است و در نتیجه قلع کمیابتر شده؛ در اینجا مصرف کنندگان لازم نیست بدانند علت کمیابی چیست و در گوشهای از دنیا چه اتفاقی رخ داده بلکه بالا و پایین رفتن قیمت منعکس میکند که کمیابی و فراوانی به چه صورت است. مثلاً در نتیجهٔ کمیابی، این اطلاع را به کارآفرینان میدهد که باید در جستوجوی یک منبع جایگزین و به صرفهتر باشند یا به تولیدکنندگان این علامت را میدهد که جهان به قلع نیاز دارد و اگر معدن آن را کشف کنند سود سرشاری کسب خواهند کرد. کل جریان به صورت یک بازار واحد و خودجوش عمل می کند در حالیکه هیچکس هیچ کنترل و نظارتی بر روی این جریان ندارد. پس این هماهنگی و کنترل توسط چه کسانی صورت میگیرد؟ توسط همهٔ بازیگرانی که از طریق تصمیمگیری فردی و بر اساس شناخت جزئی و محدودشان، زنجیروار به هم متصلاند و اطلاعات را به هم منتقل میکنند. در واقع قیمتها نشانههایی هستند که حامل اطلاعات بسیار زیادی هستند. نظام قیمتها در یک دنیای دائما در حال تغییر، با چنان سرعت و کاراییای اطلاعات ضروری را در سطح جامعه و بین افراد پخش میکند، که هیچ دستگاه یا سازمان ساختهٔ عقل بشری قادر به انجام آن نیست.
🔹 اگر مطابق تحلیل فوق، قیمتها را نشانه یا سیگنال بدانیم، هرگونه سرکوب قیمتی به معنای مخدوش کردن و ایجاد اعوجاج در این نشانههاست. یعنی قیمتهای دستوری و سرکوب قیمتی، حامل اطلاعات و پیامهای نادرستاند. مثلاً به مصرفکنندگان اجازه نمیدهد که بدانند ما با کمیابی مواجهیم و باید از منابع جایگزین استفاده کنیم، یا در تکنولوژی تولیدش تغییری ایجاد کنیم تا بهرهوری بیشتر شود. و به همین دلیل نیز معمولاً سرکوبهای قیمتی نتیجهٔ معکوسی دارند. مثلاً فرض کنید قیمت آب به نحو دستوری پایینتر از قیمت بازاریاش تعیین شود، اینجا مصرفکنندگان با اطلاعات نادرست روبرو خواهند شد و به همان وضع سابق یا بلکه بیشتر مصرف میکنند، اما بعد از مدتی که آب کاملاً کمیاب شد، واقعیت آشکار میشود و بازارهای سیاه قیمتهای واقعی را نشان میدهند و حتی در این مدت این علامت نادرست، به سرمایهگذاران هم انگیزهٔ سرمایهگذاری در این بخش را نداده بود.
@paresia
اخیراً آیتالله رئیسی دستور دادهاند قیمتها بالاتر نروند. من نخستین بار در نوشتههای هایک با کارکرد متفاوتی از قیمتها آشنا شدهام که ذیلا خلاصهای از آن را میآورم:
🔹 قیمتها منعکسکنندهٔ برآیند بینهایت اطلاعاتاند تا افراد بر اساس آن تصمیم گیری کنند. مثلاً در جایی شرکتی تولید شده که قلع زیادی مصرف میکند و در نتیجه تقاضای کل بالاتر رفته است یا یکی از منابع عرضهکنندهٔ قلع از بین رفته است و در نتیجه قلع کمیابتر شده؛ در اینجا مصرف کنندگان لازم نیست بدانند علت کمیابی چیست و در گوشهای از دنیا چه اتفاقی رخ داده بلکه بالا و پایین رفتن قیمت منعکس میکند که کمیابی و فراوانی به چه صورت است. مثلاً در نتیجهٔ کمیابی، این اطلاع را به کارآفرینان میدهد که باید در جستوجوی یک منبع جایگزین و به صرفهتر باشند یا به تولیدکنندگان این علامت را میدهد که جهان به قلع نیاز دارد و اگر معدن آن را کشف کنند سود سرشاری کسب خواهند کرد. کل جریان به صورت یک بازار واحد و خودجوش عمل می کند در حالیکه هیچکس هیچ کنترل و نظارتی بر روی این جریان ندارد. پس این هماهنگی و کنترل توسط چه کسانی صورت میگیرد؟ توسط همهٔ بازیگرانی که از طریق تصمیمگیری فردی و بر اساس شناخت جزئی و محدودشان، زنجیروار به هم متصلاند و اطلاعات را به هم منتقل میکنند. در واقع قیمتها نشانههایی هستند که حامل اطلاعات بسیار زیادی هستند. نظام قیمتها در یک دنیای دائما در حال تغییر، با چنان سرعت و کاراییای اطلاعات ضروری را در سطح جامعه و بین افراد پخش میکند، که هیچ دستگاه یا سازمان ساختهٔ عقل بشری قادر به انجام آن نیست.
🔹 اگر مطابق تحلیل فوق، قیمتها را نشانه یا سیگنال بدانیم، هرگونه سرکوب قیمتی به معنای مخدوش کردن و ایجاد اعوجاج در این نشانههاست. یعنی قیمتهای دستوری و سرکوب قیمتی، حامل اطلاعات و پیامهای نادرستاند. مثلاً به مصرفکنندگان اجازه نمیدهد که بدانند ما با کمیابی مواجهیم و باید از منابع جایگزین استفاده کنیم، یا در تکنولوژی تولیدش تغییری ایجاد کنیم تا بهرهوری بیشتر شود. و به همین دلیل نیز معمولاً سرکوبهای قیمتی نتیجهٔ معکوسی دارند. مثلاً فرض کنید قیمت آب به نحو دستوری پایینتر از قیمت بازاریاش تعیین شود، اینجا مصرفکنندگان با اطلاعات نادرست روبرو خواهند شد و به همان وضع سابق یا بلکه بیشتر مصرف میکنند، اما بعد از مدتی که آب کاملاً کمیاب شد، واقعیت آشکار میشود و بازارهای سیاه قیمتهای واقعی را نشان میدهند و حتی در این مدت این علامت نادرست، به سرمایهگذاران هم انگیزهٔ سرمایهگذاری در این بخش را نداده بود.
@paresia