Sarvar's Channel

Robot texnologiyalari va xizmatlar

🤖Robotlar haqida gap boshlaganda hammaning hayoliga "Terminator" kinosi keladi va u kinoni ko'rmagan odamning o'zi bo'lmasa kerak. Lekin bugungi dunyoning robotlari terminatorda ancha farq qiladi.(masalan terminatorni o'ldirish juda qiyin bo'lsa lekn hozirgi robotlarga 1 ta g'isht otishning o'zi yetarli🙃)
Ho'p keling mavzuga qaytsak.

Hozirda robotlar ishlab chiqarish sohasida bo'lgan turli kasblarga ta'sir qilmoqda. Xalqaro robot texnologiyalari federatsiyasi bergan ma'lumotga ko'ra, bugungi kunda dunyo bo'ylab 1.1 milliontadan ortiq qurilma ishlamoqda. Avtomobil ishlab chiqarishda esa ular 80 foiz ishni bajarmoqda.Robotlar yanada samarali va ishonchli biznes natijalar ko'rsatmoqda.
Keling robotlarning ijobiy va salbiy ta'sirlari haqida gaplashsak:

Ijobiy ta'sirlar:
● bo'sh vaqtning ko'payishi;
● salomatlik ko'rsatkichlarining yaxshilanishi;
● materiallardan foydalanish imkoniyatining ortishi;
Salbiy ta'sirlar:
● ish o'rinlari yuqolishi;
● hakerlik hujumi va kiber jinoyatlar;
● kundalik normalarning o'zgarishi 9 dan 5 gacha ish tartibi yuqolib, 24 soatlik xizmatlarning kengayishi.

Haydovchisiz avtomobillar

AQSH ko'chalaridagi avtomobillarning 10 foizi haydovchisiz boshqariladi balki undan ham ko'proqdir.

Bunday avtomobillar inson boshqaradigan avtomobillardan ko'ra samaraliroq va xavfsizroq bo'lishi mumkin.Bundan tashqari, ular tirbandlik va zaharli gazlar ishlab chiqarish darajasini kamaytirishi, mavjud transport va logistika tizimlarini butunlay o'zgartirib yuborishi ham ehtimoldan xoli emas.

Keling ijobiy va salbiy ta'sirlari haqida gaplashsak.

Ijobiy ta'sirlar:
● Xavfsizlik darajasining ortishi;
● atrof-muhitga ta'sir;
● yo'llarda stressning kamayishi;
●elektromobillarning ommalashuvi.

Salbiy ta'sirlar:
● Ish o'rinlarini yuqolishi(taksi va yuk mashinasi haydovchilari, avtomobil sanoati);
● avtomobilga egalik qilishning kamayishi;
● yo'l harakati qoida buzarliklaridan keladigan jarima pullarining kamayishi;
—hakerlik/kiber hujumlar

Nega hakerlik va kiber hujumlar?

2015 yil yozida 2 haker harakatlanayotgan avtomobil dasturini buzib kirib, uning asboblar paneli, rul, tormoz va boshqa funksiyalarini buzib boshqara olgan. Ular buni avtomobilning audio-video tizimi orqali kirish yo'li bilan amalga oshirgan.

Bu mazvu kimgadir yoqadi kimgadir esa yoq.
Aytishadiku: "hate it or love it" kimga qanaqa bilmadimku lekin menga both😅👍

Keling sun'iy intellektning ko'p muhokamalarga sabab bo'luvchi ijobiy va salbiy ta'sirlari haqida gaplashsak.

Ijobiy ta'sirlari:
● ish o'rinlari yaratilishi va innovatsiya;
● innovatsiyalar, kichik biznes va startaplar imkoniyatining kengayishi(bozorga kirishning yengillashuvi, "kompyuter dasturi xizmat turi sifatida")
●samaradorlikning ortishi:
● xarajatlar kamayishi;
● tibbiyot ilmida, kasalliklarni bartaraf etishda yangi natijalar;

Salbiy ta'sirlar:
● jarayonni tushunmaslik;
● tengsizlik kuchayishi;
● insoniyatga tahdid
● algoritm bilan nomutanosiblik;
● ish-o'rinlarining qisqarishi va yuqolishi;
● hakerlik, kiber jinoyatlar.

O'zgarish amalda:
Yaqin 10 20 yil ichida juda ko'p ish-o'rinlari kompyuterlashtirilishi mumkin. 2020-yilning o'zida AQSHda 47% ish-o'rinlari kompyuterlashtirilgan.

Sun'iy intellekt

Sun'iy intellekt (Artificial Intelligence)avtomobillarni boshqarishdan tashqari avval ro'y bergan holatlar asosida murakkab qarorlarni ham qabul qila oladi.Natijada yig'ilgan ma'lumot ham to'plangan tajriba asosida aniq xulosa chiqarish osonroq va tezroq kechadi.

2016-yilda til bilan shug'ullanuvchi sun'iy intellekt "ConceptNet 4" IQ testini to'rt yoshli bolalardan yaxshiroq topshirgan.2013- yilda esa u 1 yoshli bola bilan ham raqobatlasha olmasdi.

IBMning "Watson" sun'iy intellekti o'pka rakini aniqlashda odamlarga qaraganda ancha yuqori natijalarni ko'rsatgan. Agar shifokorlar kasallikka 50 foiz holatda to'gri tashhis qo'ysa, "Watson"ning ko'rsatgichi 90 foizga yetadi. Buning asosiy sababi ma'lumotlar bazasidir.

Sun’iy intellekt ijtimoiy va iqtisodiy tengsizliklarni kuchaytirishi mumkin, chunki texnologiyalarni yaratish va foydalanish qobiliyatiga ega bo‘lganlar foyda ko‘rishlari, boshqalar esa ortda qolishi mumkin. Bu jamiyatda yangi muammolarni keltirib chiqarishi mumkin.Ya'ni kimdir bundan foyda ko'rsa yana kimdir jiddiy zarar ko'radi.

Xotira
Operativ va uzoq muddatli xotira

Operativ xotira ayni paytda va ongli ravishda idrok etilayotgan masala bilan band bo'lgan xotiradir.Operativ xotira matematika va tabiiy fanlarni o'rganishda katta ahamiyatga ega.Chunki u shaxsiy doskaga o'xshaydi - unga g'oyalarni yozib qo'yishingiz mumkin (yana misol tariqasida; telefon raqamini yozib olmaguncha uni ichimizda takrorlash)

Uzoq muddatli xotirani omborxonaga o'xshatish mumkin.Nimaki uning ichiga kirsa, u yerda uzoq saqlanadi.Omborxona ulkan, ichida milliardlab buyumlar bor.Sizga kerakli narsa son-sanoqsiz qutular orasida yuqolib qolishi hech gap emas.Agarda siz u buyumni tez-tez foydalanib tursangiz, u buyum omborxonada qayerda turganiyu va undan tashqari boshqa ma'lumotlarga ham ega bo'lishingiz mumkin.Va bu shuni anglatadiki uzoq muddatli xotiradagi axborotni topishni yengillashtirish uchun uni bir necha marta takrorlash kerak.
Takrorlash bu - bilimning onasi.

Kiysa/taqsa bo'ladigan internet

Texnologiyalar tobora shaxsiylashib bormoqda.Kompyuterlar dastlab katta xonalarda joylashgan edi, keyin esa stol ustiga o'tdi va so'ngra noutbuklar shaklida odamlar tizzasiga ko'chdi.Ayni damda ushbu texnologiyalar odamlar qo'lidagi mobil telefonlarda joylashgan bo'lsa , tez orada uni kiyimlar va aksessuarlar ichiga joylash mumkin bo'lib qoladi.

2015 yilda sotuvga chiqarilgan
"Apple Watch" qo'l soati internetga ulangan bo'lib, smartfon bajara oladigan funksiyalarning ko'pini o'z ichiga oladi.

"Mimo Baby" kompaniyasi tobora mashhurlanib borayotgan, kiysa bo'ladigan, chaqaloqlarni nazorat qiluvchi moslama yaratdi. U chaqaloqning nafas olishi, tana holati, uyqudagi harakati va shu kabi boshqa ma'lumotlarni smartfonga yuboradi.(tanqidchilar sensorlar ota-ona o'rnini bosa olmasligini aytadi)balki ular haqdir.

"Ralph Lauren" kompaniyasi jismoniy mashqlar paytida ajralgan ter miqdori, yurak urishi, nafas olish intensivligi va boshqa narsalar asosida mashg'ulot samaradorligi haqida real vaqtda ma'lumot beruvchi maxsus futbolka yaratgani bunga misol sifatida keltirish mumkin.

Raqamli dunyodagi ishtirokimiz

Raqamli dunyoda mavjudlik so'ngi 20 yoki undan ko'proq yil ichida sezilarli darajada o'zgardi.10 yil ilgari ham bu faqatgina mobil telefon raqami, elektron pochta manzili, nari borsa shaxsiy vebsayt yoki "MySpace" da sahifaga egalik qilishni anglatardi.

Hozirgi paytda esa raqamli dunyoda mavjudlik odamlarning ko'plab onlayn platformalar yoki tarmoqlar orqali o'zaro munosabatidir.Ko'plab odamlar
"Facebook" sahifasi, "Twitter" akkaunti, "LinkedIn" profili, "Instagram" akkaunti kabi bir nechta ko'rinishda mavjud.

Raqamli hayot insonning real hayoti bilan uzviy bog'liq bo'lib bormoqda.
Xuddi hozir o'zimizni tashqi olamda kiyim-kechak, nutq va xulq-atvorimiz bilan ifodalanganimiz singari kundalik holatga aylanib qoladi va bu orqali insonlar; ma'lumot qidiradi va ulashadi, fikrlarini erkin bayon qiladi, kimnidir topadi va shu o'rinda o'zini ham topishlariga yo'l ochadi.

Raqamli tatuirovakalar
Manba: https://wtvox.com/3d-printing-in-wearable-tech/top-10-implantable-wearables-soon-body/
Smart Dust
Manba: https://wtvox.com/3d-printing-in-wearable-tech/top-10-implantable-wearables-soon-body/
Aqlli tabletkalar
Manba: http://cen.acs.org/articles/90/i7/Odd-Couplings.html

Implantatsiya qilish mumkin bo'lgan texnologiyalar

Odamlar qurilmalar bilan, qurilmalar esa inson tanasi bilan tobora bog'lanib bormoqda. Aloqani ta'minlash, turgan joyini aniqlash, xulq atvorni boshqarish va salomatlikni nazorat qilish kabi vazifalarni bajaruvchi qurilmalar nafaqat taqib yurilmoqda, balki tana ichiga implantatsiya ham qilinmoqda.

Kardiostimulyatorlar va quloq ichiga o'rnatiladigan eshitish qurilamalar jarayonning boshlanishi edi. Endilikda esa yangidan-yangi tibbiy qurilmalar yaratilmoqda. Bu qurilmalar kasallik ko'rsatkichlarini aniqlay oladi; ular odamlarga tegishli choralar ko'rishga, ma'lumotlarni monitoring markazlariga yuborishga yoki dori-darmonlarni avtomatik ravishda chiqarishga imkon beradi.

Aqlli tatuirovkalar va boshqa turdagi chiplar identifikatsiya hamda qayerda turganingizni aniqlashda yordam beradi. (Bolalar yuqolishi holatlarining kamayishi.)
Raqamli tatuirovkalar nafaqat chiroyli ko'rinadi, balki mashina qulfini ochish, smartfon kodini barmoq bilan kiritish,
tanadagi jarayonlarni nazorat qilish singari foydali vazifalarni ham bajara oladi.

"Smart Dust"("Aqlli chang")
deb ataluvchi to'laqonli antennali kompyuterlar to'plami organizm ichida endi kerakli shaklda uyusha oladi. Natijada organizmdagi xilma-xil murakkab jarayonlarda ishtiroq eta oladi. Bunday kompyuterlarning katta to'plami o'sma kasalligining erta muddatlarda bartaraf etishi, jarohatdagi og'riqni kamaytirishini tassavur qilib ko'ring."Aqlli chang" yordamida shifokorlar operatsiya qilmasdan turib ham tanangiz ichida kerakli muolajalarni amalga oshira oladi.

"Proteus Biomedical" va "Novartis" kompaniyalari ishlab chiqargan aqlli tabletkalarga biologik parchalanuvchi raqamli qurilma biriktirilgan. U dori moddasi tanaga qanday ta'sir qilayotgani haqida qo'l telefoniga ma'lumot uzatib turadi.

Dasturchilik men uchun emasmi?

Hech narsa oson emas. Boshqa yo’nalishlar ham huddi shunday qiyin. Barcha arziydigan sohalarda qiynaladi odam. Lekin shularning hammasi sekin sekin osonlashadi bir kun kelib. Ko’proq o’rganganingiz sari, ko’proq o’qiganingiz sari, osonlashib, va eng asosiysi qiziqlashib boraveradi. Boshida siz oddiy if/else lar yozib yurasiz, keyin esa haqiqiy backendlar, web loyihalar, o’yinlar yoza oladigan bo’lasiz. Albatta qiziqlashadida.

Lekin dasturlash haqiqatda hammaga ham emas. Yaxshi dasturchi bo’lish uchun ma’lum turdagi ko’nikmalar talab qilinadi. Masalan:

- Soatlab o’tirib biror muammo ustida ishlay olish
- Har doim yangi narsalar o’rganishga tayyor bo’lish
- Qilingan ishni boshqalarga yozma va og’zaki tushuntira bera olish
- Va hokazo

Kimdirda shunday hususiyatlar bor, kimdirda esa yo’q. Bu normal holat. Bunda hech qanday yomonlik yo’q. Kimda bu ko’nikmalar yo’q bo’lsa, boshqalari bor. Balki jismoniy tarafdan kuchlidir, balki kuchli biznesmendir.

Shuning uchun ham, asosiy savol “Dasturchilik men uchun emasmi?” emas balki “Menda dasturchilik uchun kerak bo’lgan ko’nikmalar va hususiyatlar bormi?” bo’lishi kerak. Agar yo’q bo’lsa, tashlang va ko’nikmalaringizga to’g’ri keladigan soha toping. Bor bo’lsa va dasturchilikda qiynalayotgan bo’lsangiz, albatta davom eting. Kundan kunga osonlashib va qiziqlashib boraveradi va bir kun kelib siz yutasiz.