Forward from: عنقاء
ادامه از 👆🏼
✨ بازنشر ترجمه‌ی گفت‌وگوی محمدعلی امیرمعزّی با راشل بینهاس درباره‌ی «قرآن مورّخان»، منتشرشده در پایگاه «رادیو زمانه»
بخش ۴ از ۵
🔻 مرییَن: رسالت مورخ پرداختن به مسائل اعتقادی نیست. با وجود این، قرآن در مورد جایگاه زنان، اقلیت‌های یهودی و مسیحی به ما چه می‌گوید؟
محمدعلی امیر معزی: نخست یک توضیح؛ یهودیان و به ویژه مسیحیان چند قرن پس از فتوحات به اقلیت تبدیل شدند. برخلاف آنچه منابع توجیهی ادعا می‌کنند، تأسیس یک مذهب و همچنین تغییر دین بسیار کُند و آرام است.
متن قرآنی متعلق به زمان خود است. در حقیقت، طبق انسان‌شناسی قرآنی، مسلمان بر نامسلمان برتری دارد، مرد آزاد برتر از برده و مرد برتر از زن است. لیکن زنان هنوز صاحب پاره‌ای حقوق‌اند. همچنین باید توجه داشت که قوانین مسلمانان غالباً غیرقرآنی و حتی ضدقرآنی تکامل یافته‌اند. برای نمونه، بر اساس قرآن، دختر نصف سهم پسر از والدین‌‌اش ارث می‌برد. با این حال، امروزه در بسیاری از کشورهای سنی‌مذهب، تا زمانی که هنوز وارثانِ مرد هستند، زنان چیزی به ارث نمی‌برند.
وانگهی، قرآن مجموعه‌ای مشتمل بر تناقضات است. از همین روی است که مسلمانان برای توجیه این تناقضات، علمی -کاملاً غریب- پدید آوردند که همان علم الهیات است. بنابراین آنها گاه‌شماری دلخواهی بنا نهادند که علما درباره‌اش اختلاف نظر دارند و طبق آن آیات قدیمیِ متناقض با آیات متاخر منسوخ می‌شوند. [منظور مترجم محترم از «گاه‌شماری» احتمالاً «ترتیب‌زمانی» صدور سوره‌های قرآن است] به عنوان مثال، در مورد شراب، قرآن سه موضع را عرضه می‌کند: شراب نوشیدنیِ بهشتی است، می‌توان آن را خارج از وقت نماز نوشید، و در نهایت نوشیدنی‌ای شیطانی است و بدین لحاظ مطلقاً حرام است. از آنجا که گاه‌شماری دقیق را نمی‌توان تعیین کرد، تعجب می‌کنیم چرا مذهب ارتدوکس همواره مواضع تندتری اتخاذ کرده است. [منظور مترجم محترم از «مذهب ارتدوکس» احتمالاً «راست‌دینی» است] این دوگانگی مربوط به یهودیان و مسیحیان است. آیات فوق‌العاده ستایش‌آمیزی وجود دارد که در آنها فرزندان اسرائیل «قوم برگزیده» خوانده می‌شوند. مسیحیانِ وارسته در برخی آیات محبوبانِ خاص نزد پروردگار تلقی می‌شوند. و آن‌گاه، آیات جنگ‌طلبانه را نیز می‌یابیم که دعوت به مبارزه با همان‌ها می‌کند. بار دیگر می‌گویم، اسلام آیات «نرم» را نسخ و آیات «سخت» را حفظ کرده است.
🔻 مرییَن: چگونه می‌توان این آیات بسیار متناقض را توضیح داد؟
محمدعلی امیر معزی: پژوهش‌گران چندین فرضیه مطرح کرده‌اند. این احتمال وجود دارد که کل قرآن مربوط به زمان محمّد نباشد. بخش‌هایی ممکن است پس از فتوحات تحریر شده باشد. جنگ‌طلب‌ترین آیات برای توجیه سلطه بر مردمی که مغلوب قدرت خلیفه شده‌اند، به کار می‌رفتند. توضیح دیگری را می‌توان در اصحاب محمّد یافت که از دسته‌های مختلف مؤمنان گرد آمده بودند. معاد‌باورانی وجود داشتند که برای آنها آخرالزمان بس نزدیک بود، در برابر سایر ادیان مداراجو بودند و به ظهور قریب‌الوقوع روز داوری باور داشتند. در کنار این افراد، و گاه علیه آنها، تخاصم‌طلب‌های در پی قدرت و غنیمت و طالبان فتحِ بسیار بیشتر بودند. قرآن می‌توانست متنی میان‌گیر بین ایده‌های این دو گروه باشد. این‌ها راه‌های تحقیق هستند و مورخ هنوز پاسخ قطعی برای این پرسش‌ها ندارد.
🔻 مرییَن: درباره محمّد چه می‌دانیم؟
محمدعلی امیر معزی: اگر به قرآن تکیه کنیم، بسیار اندک می‌یابیم! قرآن بی‌نهایت بیش از محمّد درباره‌ی ابراهیم، موسی، یا نوح سخن می‌گوید. از محمد تنها پنج بار در متن نقل شده است. در مقابل ۱۳۶ بار از موسی (بیشترین استناد) یا ۶۹ بار از ابراهیم یاد می‌شود. اگر متن را بدون فیلترهای تفسیری که محمد را همه جا می‌دید بخوانیم، از زندگی پیامبر چیزی درنمی‌یابیم. علمای اسلام دوست دارند بگویند "قرآن متنی بدون زمینه است". در مقدمه‌ی کتاب‌مان فصل مفصلی از زندگی محمّد وجود دارد که به نظرم به طور خاص بسیار جالب است، زیرا دلایل عدم امکان زیست‌نگاری تاریخی پیامبر را توضیح می‌دهد.
آنچه ممکن است، پیشینه‌ای از بازنمایی‌های محمّد است (نگاره‌های سیاسی، زاهدانه، عرفانی، معاداندیش، و نظیر آن ) که توسط سنت اسلامی پدید آمده است. چهره‌های متعددی از پیامبر وجود دارد که -پیش از کار متأخر استانداردسازی متون- اغلب متناقض می‌نمایند، لیکن شناخت واقعیت تاریخی او ناممکن می‌ماند. در عین حال وجود او مسلّم است: حتی منابع معاصر غیراسلامی نیز از او سخن می‌گویند. این‌که متعلق به سنت کتاب مقدس معرفی شده مجذوب‌کننده است. متون سنت‌های یهودی پیامبری عرب را توصیف می‌کنند که از جانب پروردگار فرستاده شده تا اورشلیم را از یوغ بیزانس رها سازد. در متون مسیحی از پیامبری عرب یاد می‌شود که روز واپسین و ظهور مسیح را اعلام می‌کند. آنها می‌گویند این مسیح "از آن ماست".
@anqanotes
ادامه در 👇🏼
✨ بازنشر ترجمه‌ی گفت‌وگوی محمدعلی امیرمعزّی با راشل بینهاس درباره‌ی «قرآن مورّخان»، منتشرشده در پایگاه «رادیو زمانه»
بخش ۴ از ۵
🔻 مرییَن: رسالت مورخ پرداختن به مسائل اعتقادی نیست. با وجود این، قرآن در مورد جایگاه زنان، اقلیت‌های یهودی و مسیحی به ما چه می‌گوید؟
محمدعلی امیر معزی: نخست یک توضیح؛ یهودیان و به ویژه مسیحیان چند قرن پس از فتوحات به اقلیت تبدیل شدند. برخلاف آنچه منابع توجیهی ادعا می‌کنند، تأسیس یک مذهب و همچنین تغییر دین بسیار کُند و آرام است.
متن قرآنی متعلق به زمان خود است. در حقیقت، طبق انسان‌شناسی قرآنی، مسلمان بر نامسلمان برتری دارد، مرد آزاد برتر از برده و مرد برتر از زن است. لیکن زنان هنوز صاحب پاره‌ای حقوق‌اند. همچنین باید توجه داشت که قوانین مسلمانان غالباً غیرقرآنی و حتی ضدقرآنی تکامل یافته‌اند. برای نمونه، بر اساس قرآن، دختر نصف سهم پسر از والدین‌‌اش ارث می‌برد. با این حال، امروزه در بسیاری از کشورهای سنی‌مذهب، تا زمانی که هنوز وارثانِ مرد هستند، زنان چیزی به ارث نمی‌برند.
وانگهی، قرآن مجموعه‌ای مشتمل بر تناقضات است. از همین روی است که مسلمانان برای توجیه این تناقضات، علمی -کاملاً غریب- پدید آوردند که همان علم الهیات است. بنابراین آنها گاه‌شماری دلخواهی بنا نهادند که علما درباره‌اش اختلاف نظر دارند و طبق آن آیات قدیمیِ متناقض با آیات متاخر منسوخ می‌شوند. [منظور مترجم محترم از «گاه‌شماری» احتمالاً «ترتیب‌زمانی» صدور سوره‌های قرآن است] به عنوان مثال، در مورد شراب، قرآن سه موضع را عرضه می‌کند: شراب نوشیدنیِ بهشتی است، می‌توان آن را خارج از وقت نماز نوشید، و در نهایت نوشیدنی‌ای شیطانی است و بدین لحاظ مطلقاً حرام است. از آنجا که گاه‌شماری دقیق را نمی‌توان تعیین کرد، تعجب می‌کنیم چرا مذهب ارتدوکس همواره مواضع تندتری اتخاذ کرده است. [منظور مترجم محترم از «مذهب ارتدوکس» احتمالاً «راست‌دینی» است] این دوگانگی مربوط به یهودیان و مسیحیان است. آیات فوق‌العاده ستایش‌آمیزی وجود دارد که در آنها فرزندان اسرائیل «قوم برگزیده» خوانده می‌شوند. مسیحیانِ وارسته در برخی آیات محبوبانِ خاص نزد پروردگار تلقی می‌شوند. و آن‌گاه، آیات جنگ‌طلبانه را نیز می‌یابیم که دعوت به مبارزه با همان‌ها می‌کند. بار دیگر می‌گویم، اسلام آیات «نرم» را نسخ و آیات «سخت» را حفظ کرده است.
🔻 مرییَن: چگونه می‌توان این آیات بسیار متناقض را توضیح داد؟
محمدعلی امیر معزی: پژوهش‌گران چندین فرضیه مطرح کرده‌اند. این احتمال وجود دارد که کل قرآن مربوط به زمان محمّد نباشد. بخش‌هایی ممکن است پس از فتوحات تحریر شده باشد. جنگ‌طلب‌ترین آیات برای توجیه سلطه بر مردمی که مغلوب قدرت خلیفه شده‌اند، به کار می‌رفتند. توضیح دیگری را می‌توان در اصحاب محمّد یافت که از دسته‌های مختلف مؤمنان گرد آمده بودند. معاد‌باورانی وجود داشتند که برای آنها آخرالزمان بس نزدیک بود، در برابر سایر ادیان مداراجو بودند و به ظهور قریب‌الوقوع روز داوری باور داشتند. در کنار این افراد، و گاه علیه آنها، تخاصم‌طلب‌های در پی قدرت و غنیمت و طالبان فتحِ بسیار بیشتر بودند. قرآن می‌توانست متنی میان‌گیر بین ایده‌های این دو گروه باشد. این‌ها راه‌های تحقیق هستند و مورخ هنوز پاسخ قطعی برای این پرسش‌ها ندارد.
🔻 مرییَن: درباره محمّد چه می‌دانیم؟
محمدعلی امیر معزی: اگر به قرآن تکیه کنیم، بسیار اندک می‌یابیم! قرآن بی‌نهایت بیش از محمّد درباره‌ی ابراهیم، موسی، یا نوح سخن می‌گوید. از محمد تنها پنج بار در متن نقل شده است. در مقابل ۱۳۶ بار از موسی (بیشترین استناد) یا ۶۹ بار از ابراهیم یاد می‌شود. اگر متن را بدون فیلترهای تفسیری که محمد را همه جا می‌دید بخوانیم، از زندگی پیامبر چیزی درنمی‌یابیم. علمای اسلام دوست دارند بگویند "قرآن متنی بدون زمینه است". در مقدمه‌ی کتاب‌مان فصل مفصلی از زندگی محمّد وجود دارد که به نظرم به طور خاص بسیار جالب است، زیرا دلایل عدم امکان زیست‌نگاری تاریخی پیامبر را توضیح می‌دهد.
آنچه ممکن است، پیشینه‌ای از بازنمایی‌های محمّد است (نگاره‌های سیاسی، زاهدانه، عرفانی، معاداندیش، و نظیر آن ) که توسط سنت اسلامی پدید آمده است. چهره‌های متعددی از پیامبر وجود دارد که -پیش از کار متأخر استانداردسازی متون- اغلب متناقض می‌نمایند، لیکن شناخت واقعیت تاریخی او ناممکن می‌ماند. در عین حال وجود او مسلّم است: حتی منابع معاصر غیراسلامی نیز از او سخن می‌گویند. این‌که متعلق به سنت کتاب مقدس معرفی شده مجذوب‌کننده است. متون سنت‌های یهودی پیامبری عرب را توصیف می‌کنند که از جانب پروردگار فرستاده شده تا اورشلیم را از یوغ بیزانس رها سازد. در متون مسیحی از پیامبری عرب یاد می‌شود که روز واپسین و ظهور مسیح را اعلام می‌کند. آنها می‌گویند این مسیح "از آن ماست".
@anqanotes
ادامه در 👇🏼