21-hadis.
“Аyting-chi, agar farz namozlarni oʼqisam, Ramazon oyi roʼzasini tutsam …”
Аbu Аbdulloh Jobir ibn Аbdulloh roziyallohu anhumoning hadisi: “Bir kishi Rosululloh sollallohu alayhi va sallamga savol berdi: “Аyting-chi, agar farz namozlarni oʼqisam, Ramazon (oyi) roʼzasini tutsam, halolni halol desam (halol qilingan narsalarning halolliga ishonib, shularga amal qilsam), haromni harom desam (harom qilingan narsalarni harom deb eʼtiqod etib, ulardan chetlansam) va bunga hech narsani qoʼshmasam (shu yuqorida aytilganlardan boshqa amal qilmasam), Jannatga kiramanmi?” Rosululloh sollallohu alayhi va sallam: “Ha (Jannatga kirasan)”, dedilar”.
Muslim (15/19) rivoyat qilgan.
“Haromni harom desam”ning maʼnosi “Undan chetlansam”, degani. “Halolni halol desam”, esa “Halolligiga eʼtiqod qilib bajarsam” maʼnosida. (Imom Navaviyning izohi).
Hadisda Islomning besh rukni – Iymon, namoz, zakot, roʼza va hajdan faqat namoz va roʼza zikr qilindi. Iymon masalasi tushunarli: iymoni yoʼq odam bunday savolni bermaydi, Islom amallarini bajarmaydi.
Zakot va haj zikr qilinmaganiga esa ulamolar ikki xil javob berishgan:
1. Zakot va haj har bir mukallafga (din amallarini bajarishi majburiy boʼlgan musulmonga) farz boʼlmaydi. Bu ikki ruknni ado qilish uchun kishi oʼziga toʼq, qoʼlidagi moli yetarli va oʼz hojatidan ortiq boʼlishi lozim. Zakot berish uchun kishining moli nisobga (belgilangan miqdorga) yetishi, haj qilish uchun unga ketadigan yoʼl xarajatlariga puli boʼlishi shart qilinadi. Shunday ekan, namoz va roʼza har bir iymon keltirgan va mukallaf boʼlgan (oqil, balogʼatga yetgan) musulmonga farz boʼladi. Zakot va haj uchun esa moliyaviy imkoniyat ham talab qilingani uchun hadisda zikr qilinmadi.
2. Hadisdagi savol-javob boʼlgan vaqtda zakot va haj hali farz qilinmagan boʼlishi mumkin. Haj hijratning sakkizinchi yilida farz boʼlgan. Zakot, garchi Makka davrida (hijratdan oldin) farz qilingan boʼlsa ham nisobi, uni kimlarga berish kerakligi Madinada belgilangan. Demak, biz koʼrayotgan hadisdagi voqealar boʼlgan paytda zakot va haj musulmonlarga farz boʼlmagani ehtimoli bor.
#hadis
“Аyting-chi, agar farz namozlarni oʼqisam, Ramazon oyi roʼzasini tutsam …”
Аbu Аbdulloh Jobir ibn Аbdulloh roziyallohu anhumoning hadisi: “Bir kishi Rosululloh sollallohu alayhi va sallamga savol berdi: “Аyting-chi, agar farz namozlarni oʼqisam, Ramazon (oyi) roʼzasini tutsam, halolni halol desam (halol qilingan narsalarning halolliga ishonib, shularga amal qilsam), haromni harom desam (harom qilingan narsalarni harom deb eʼtiqod etib, ulardan chetlansam) va bunga hech narsani qoʼshmasam (shu yuqorida aytilganlardan boshqa amal qilmasam), Jannatga kiramanmi?” Rosululloh sollallohu alayhi va sallam: “Ha (Jannatga kirasan)”, dedilar”.
Muslim (15/19) rivoyat qilgan.
“Haromni harom desam”ning maʼnosi “Undan chetlansam”, degani. “Halolni halol desam”, esa “Halolligiga eʼtiqod qilib bajarsam” maʼnosida. (Imom Navaviyning izohi).
Hadisda Islomning besh rukni – Iymon, namoz, zakot, roʼza va hajdan faqat namoz va roʼza zikr qilindi. Iymon masalasi tushunarli: iymoni yoʼq odam bunday savolni bermaydi, Islom amallarini bajarmaydi.
Zakot va haj zikr qilinmaganiga esa ulamolar ikki xil javob berishgan:
1. Zakot va haj har bir mukallafga (din amallarini bajarishi majburiy boʼlgan musulmonga) farz boʼlmaydi. Bu ikki ruknni ado qilish uchun kishi oʼziga toʼq, qoʼlidagi moli yetarli va oʼz hojatidan ortiq boʼlishi lozim. Zakot berish uchun kishining moli nisobga (belgilangan miqdorga) yetishi, haj qilish uchun unga ketadigan yoʼl xarajatlariga puli boʼlishi shart qilinadi. Shunday ekan, namoz va roʼza har bir iymon keltirgan va mukallaf boʼlgan (oqil, balogʼatga yetgan) musulmonga farz boʼladi. Zakot va haj uchun esa moliyaviy imkoniyat ham talab qilingani uchun hadisda zikr qilinmadi.
2. Hadisdagi savol-javob boʼlgan vaqtda zakot va haj hali farz qilinmagan boʼlishi mumkin. Haj hijratning sakkizinchi yilida farz boʼlgan. Zakot, garchi Makka davrida (hijratdan oldin) farz qilingan boʼlsa ham nisobi, uni kimlarga berish kerakligi Madinada belgilangan. Demak, biz koʼrayotgan hadisdagi voqealar boʼlgan paytda zakot va haj musulmonlarga farz boʼlmagani ehtimoli bor.
#hadis