KREDIT-MODUL TIZIMIGA O'TMOQCHI BO'LSAK, BUTUNLAY O'TAYLIK UNDA
Hammaga ma'lumki, hozirgi vaqtda O'zbekistondagi barcha Oliy ta'lim muassasalarining ta'lim jarayonlarini xalqaro standartlarga moslashtirish - ta'limning kredit-modul tizimiga o'tkazishlik bo'yicha katta tashabbuslar qilinib kelinmoqda.
Shu qatori Toshkent davlat yuridik universitetida ham bu borada ancha istiqbolli ishlar amalga oshirildi, shuningdek hozirda ham amalga oshirilyapti. Yaqin kunlardagi bunday istiqbolli ishlardan biri bu - universitet fanlarining oraliq imtihonlarini sekin-sekin to'liq yozma tarzdagi imtihon dasturiga o'tkazish, talabaning fandagi qaysidir mavzu bo'yicha o'zining ilmiy-tahliliy yozma ishini amalga oshirish talabi kiritilganidir.
⚠️ Endilikda, talaba universitetdagi seminar darslarda xohlasa qatnashib borishi, xohlasa darsga tayyorgarlik ko'rib kelishini ba'zi ustozlar aytib o'tishmoqda. Lekin bu tashabbusning ham bir qancha yomon jihatlari borligi meni havotirga solyapti.
Jumladan, ular baralla aytishayotgan "endi xohlasang universitet seminar darslariga kelgin, baribir darsdagi ishtiroking ball uchun hech qanday ahamiyatga ega emas" mazmunidagi gapga biz amal qila olishimiz uchun, talabaning darsda qatnashmaganligi statistikasini qilib borishlik (nb qo'yib borishlik) amaliyotini bekor qilib berishlari kerak bo'ladida. Bizda baribir ular aytgandek, xohlagan paytimiz darsga kelmasligimiz, darsga umuman o'qib tayyorlanib bormasligimiz uchun NB degan katta to'siq borda. Shu NB uchun biz ba'zida, biz uchun keraksiz fanlarning ma'ruzasiga, seminar darslariga vaqt ajratib borishga, o'z fanini yaxshi o'ta olmaydigan ba'zi o'qituvchining ma'ruzasini eshitishga majburmiz.
❗️Shuningdek, ular aytgandek imtihonning faqat yozma tarzda bo'lishi, talabalarning halollik fazilati darajasiga ham zid kelib qolishi mumkin.
Aytaylik, bunda istalgan puli bor talaba, o'zining imtihon ishini boshqa a'lochiroq talabaga yozdirib, uni bu xizmati uchun yaxshigina pul bilan "rozi qilishi mumkin". Qarabsizki, bu o'z-o'zidan imtihon ballarining adolatliligi, talabaning bilimiga mutanosibligi prinsiplariga qattiq zarba bo'ladi.
❗️Shuningdek, agar haqqatan, talaba bilimining katta qismini o'zi mustaqil tarzda o'zlashtirib rivojlantirsa, unda nega biz universitetda pul to'lab darslarda o'qiyapmiz? Keling, unda o'quv yili boshida sentyabrda hamma talabani universitetga o'qishga chaqirmasdan, hammani qo'liga kitobni berib o'z uyiga jo'natib yuborsinda, keyin semestr oxirida hammadan imtihon olishsin, shu haqiqiy mustaqil ta'lim bo'ladimi shunda?
Hammaga ma'lumki, hozirgi vaqtda O'zbekistondagi barcha Oliy ta'lim muassasalarining ta'lim jarayonlarini xalqaro standartlarga moslashtirish - ta'limning kredit-modul tizimiga o'tkazishlik bo'yicha katta tashabbuslar qilinib kelinmoqda.
Shu qatori Toshkent davlat yuridik universitetida ham bu borada ancha istiqbolli ishlar amalga oshirildi, shuningdek hozirda ham amalga oshirilyapti. Yaqin kunlardagi bunday istiqbolli ishlardan biri bu - universitet fanlarining oraliq imtihonlarini sekin-sekin to'liq yozma tarzdagi imtihon dasturiga o'tkazish, talabaning fandagi qaysidir mavzu bo'yicha o'zining ilmiy-tahliliy yozma ishini amalga oshirish talabi kiritilganidir.
⚠️ Endilikda, talaba universitetdagi seminar darslarda xohlasa qatnashib borishi, xohlasa darsga tayyorgarlik ko'rib kelishini ba'zi ustozlar aytib o'tishmoqda. Lekin bu tashabbusning ham bir qancha yomon jihatlari borligi meni havotirga solyapti.
Jumladan, ular baralla aytishayotgan "endi xohlasang universitet seminar darslariga kelgin, baribir darsdagi ishtiroking ball uchun hech qanday ahamiyatga ega emas" mazmunidagi gapga biz amal qila olishimiz uchun, talabaning darsda qatnashmaganligi statistikasini qilib borishlik (nb qo'yib borishlik) amaliyotini bekor qilib berishlari kerak bo'ladida. Bizda baribir ular aytgandek, xohlagan paytimiz darsga kelmasligimiz, darsga umuman o'qib tayyorlanib bormasligimiz uchun NB degan katta to'siq borda. Shu NB uchun biz ba'zida, biz uchun keraksiz fanlarning ma'ruzasiga, seminar darslariga vaqt ajratib borishga, o'z fanini yaxshi o'ta olmaydigan ba'zi o'qituvchining ma'ruzasini eshitishga majburmiz.
❗️Shuningdek, ular aytgandek imtihonning faqat yozma tarzda bo'lishi, talabalarning halollik fazilati darajasiga ham zid kelib qolishi mumkin.
Aytaylik, bunda istalgan puli bor talaba, o'zining imtihon ishini boshqa a'lochiroq talabaga yozdirib, uni bu xizmati uchun yaxshigina pul bilan "rozi qilishi mumkin". Qarabsizki, bu o'z-o'zidan imtihon ballarining adolatliligi, talabaning bilimiga mutanosibligi prinsiplariga qattiq zarba bo'ladi.
❗️Shuningdek, agar haqqatan, talaba bilimining katta qismini o'zi mustaqil tarzda o'zlashtirib rivojlantirsa, unda nega biz universitetda pul to'lab darslarda o'qiyapmiz? Keling, unda o'quv yili boshida sentyabrda hamma talabani universitetga o'qishga chaqirmasdan, hammani qo'liga kitobni berib o'z uyiga jo'natib yuborsinda, keyin semestr oxirida hammadan imtihon olishsin, shu haqiqiy mustaqil ta'lim bo'ladimi shunda?