✨ادامه: مدیریت کنترل پوشش های گیاهی در محوطه میراث جهانی پاسارگاد✨
🖊زهره حسینی
از اين رو، قبل از هر اقدامي می¬بایست برنامه مدیریت کنترل پوشش¬های گیاهی بر اساس اولویت¬ها و ضرورت¬ها، و با در¬نظر گیری تمامی شرایط مطلوب و نامطلوب حضور گیاه در محوطه طراحی شود.
مدیریت و کنترل پوشش¬های گیاهی در محوطه¬های تاریخی ایران، علم نوینی محسوب می¬شود. گستره محوطه¬های تاریخی ارزشمند، تنوع اقلیمی، استفاده از روش¬ها و رویکرد¬های سنتی کنترل، سبب شده که رشد پوشش¬های گیاهی در اغلب محوطه¬های ایران به عنوان یک معضل شناخته شود و تنها رویکرد قابل اجرا، حذف و ریشه¬کنی آنان سنجیده گردد. در حالی¬که دیدگاه¬های نوین در جهان در راستای حفظ ارتباط گیاه و محوطه تاریخی با کنترل اثرات تخریبی محتمله است. به همین منظور انجام پژوهش¬های مرتبط که با توجه به اهداف و در نظرگیری تعامل پایدار بین اثر تاریخی و اکوسیستم طبیعی محوطه، به ارائه راهکار می¬پردازد، ضرورتی دوچندان دارد. در جهت دستیابی به این تعامل، برنامه مدیریت تلفیقی پوشش¬های گیاهی محوطه ميراث جهاني پاسارگاد با توجه خاص به اكوسيستم طبيعي منطقه آغاز گرديد. در این پروژه که از زمستان 1395 آغاز شده است و تاکنون ادامه دارد، با شناسايي كليات طرح شامل تعریف اهداف، تشخيص مشكل و ارزيابي روش¬ به طراحي برنامه پرداخته شده است. طی این مراحل از این جهت حائز اهمیت است که، با تعریف صحیح اهداف و پیروی از برنامه قدم به قدم کنترل می¬توان از صحت تصمیمات اتخاذ شده اطمینان حاصل کرد. یکی از اقدامات ارزشمند انجام شده در این پروژه، تهیه هرباریوم گیاهی از گونه¬های فصلی موجود در محوطه است. هرباریوم¬ها به عنوان یکی از مهمترین منابع تحقیقاتی در محیط زیست طبیعی منطقه، اطلاعات ارزشمندی در خصوص تنوع زیستی، وضعیت انتشار و تکامل رستنی¬های موجود در منطقه را فراهم می¬آورند. از سوی دیگر، در مطالعات گیاه باستان¬شناسی، وجود یک هرباریوم و بانک بذر، می¬تواند در تشخیص گیاهان، فسیل دانه¬ها و جوانه¬های یافت شده در محوطه¬های باستان¬شناسی، همچنین تطبیق بقایای گیاهی یافت شده با گیاهان امروزی موجود در محدوده مورد نظر کمک¬رسان باشد. بنابراین می¬توان گفت که نقش و اهمیت تهیه یک هرباریوم در چهارچوب اهداف محوطه¬های تاریخی و باستان¬شناسی، بسیار حائز اهمیت است.
منابع:
- امتحاني، محمد‌حسن، و محمد رضا علمي. “بررسي كهور درهاي در جنوب ايران.” بيابان، دوره11، شماره1، 1385: 1-11.
- منتظري، منصور. يافتههاي دانش علفهرز. تهران: سازمان تحقبقات و آموزش كشاورزي، 1384.
- گروتر، يورگ كورت. زيباييشناسي در معماري. با ترجمه مجتبي دولتخواه و سولماز همتي. تهران: موسسه نشر دولتمند، 1389.
- جهاندار، نسيم، و مينو لفافچي. انسان-طبيعت-معماري. تهران: عصر كنكاش، 1390.
- پور يوسفزاده، سارا، محمدرضا بمانيان، و مجتبي انصاري. “معيارهاي مرمت منظر محوطههاي تاريخي و طبيعي با تاكيد بر محوطه بيستون كرمانشاه.” باغ نظر، سال نهم، ش22، 1391: 35-44.
- Ashurts, John, and Colin Burns. "Phisiology, technology and craft." In Conservation of ruins, by John Ashurts, 82-146. Oxford: Elselvier, 2007.
- Ferraby, Sara. "The ecology of ruins site." In Conservation of ruins, by John Ashurts, 194-212. Oxford: Elsevier, 2007.
- Mouga, Teresa M.L.S, and Teresa Maria Almeida. "Excavated monuments as environment for plants.Conimbriga, Portugal: a study case." The Conservation of Monuments in the Mediterranean Basin. Venezia: Proceedings of the 3rd International Symposium, 1994. 323-328.
🖊زهره حسینی
از اين رو، قبل از هر اقدامي می¬بایست برنامه مدیریت کنترل پوشش¬های گیاهی بر اساس اولویت¬ها و ضرورت¬ها، و با در¬نظر گیری تمامی شرایط مطلوب و نامطلوب حضور گیاه در محوطه طراحی شود.
مدیریت و کنترل پوشش¬های گیاهی در محوطه¬های تاریخی ایران، علم نوینی محسوب می¬شود. گستره محوطه¬های تاریخی ارزشمند، تنوع اقلیمی، استفاده از روش¬ها و رویکرد¬های سنتی کنترل، سبب شده که رشد پوشش¬های گیاهی در اغلب محوطه¬های ایران به عنوان یک معضل شناخته شود و تنها رویکرد قابل اجرا، حذف و ریشه¬کنی آنان سنجیده گردد. در حالی¬که دیدگاه¬های نوین در جهان در راستای حفظ ارتباط گیاه و محوطه تاریخی با کنترل اثرات تخریبی محتمله است. به همین منظور انجام پژوهش¬های مرتبط که با توجه به اهداف و در نظرگیری تعامل پایدار بین اثر تاریخی و اکوسیستم طبیعی محوطه، به ارائه راهکار می¬پردازد، ضرورتی دوچندان دارد. در جهت دستیابی به این تعامل، برنامه مدیریت تلفیقی پوشش¬های گیاهی محوطه ميراث جهاني پاسارگاد با توجه خاص به اكوسيستم طبيعي منطقه آغاز گرديد. در این پروژه که از زمستان 1395 آغاز شده است و تاکنون ادامه دارد، با شناسايي كليات طرح شامل تعریف اهداف، تشخيص مشكل و ارزيابي روش¬ به طراحي برنامه پرداخته شده است. طی این مراحل از این جهت حائز اهمیت است که، با تعریف صحیح اهداف و پیروی از برنامه قدم به قدم کنترل می¬توان از صحت تصمیمات اتخاذ شده اطمینان حاصل کرد. یکی از اقدامات ارزشمند انجام شده در این پروژه، تهیه هرباریوم گیاهی از گونه¬های فصلی موجود در محوطه است. هرباریوم¬ها به عنوان یکی از مهمترین منابع تحقیقاتی در محیط زیست طبیعی منطقه، اطلاعات ارزشمندی در خصوص تنوع زیستی، وضعیت انتشار و تکامل رستنی¬های موجود در منطقه را فراهم می¬آورند. از سوی دیگر، در مطالعات گیاه باستان¬شناسی، وجود یک هرباریوم و بانک بذر، می¬تواند در تشخیص گیاهان، فسیل دانه¬ها و جوانه¬های یافت شده در محوطه¬های باستان¬شناسی، همچنین تطبیق بقایای گیاهی یافت شده با گیاهان امروزی موجود در محدوده مورد نظر کمک¬رسان باشد. بنابراین می¬توان گفت که نقش و اهمیت تهیه یک هرباریوم در چهارچوب اهداف محوطه¬های تاریخی و باستان¬شناسی، بسیار حائز اهمیت است.
منابع:
- امتحاني، محمد‌حسن، و محمد رضا علمي. “بررسي كهور درهاي در جنوب ايران.” بيابان، دوره11، شماره1، 1385: 1-11.
- منتظري، منصور. يافتههاي دانش علفهرز. تهران: سازمان تحقبقات و آموزش كشاورزي، 1384.
- گروتر، يورگ كورت. زيباييشناسي در معماري. با ترجمه مجتبي دولتخواه و سولماز همتي. تهران: موسسه نشر دولتمند، 1389.
- جهاندار، نسيم، و مينو لفافچي. انسان-طبيعت-معماري. تهران: عصر كنكاش، 1390.
- پور يوسفزاده، سارا، محمدرضا بمانيان، و مجتبي انصاري. “معيارهاي مرمت منظر محوطههاي تاريخي و طبيعي با تاكيد بر محوطه بيستون كرمانشاه.” باغ نظر، سال نهم، ش22، 1391: 35-44.
- Ashurts, John, and Colin Burns. "Phisiology, technology and craft." In Conservation of ruins, by John Ashurts, 82-146. Oxford: Elselvier, 2007.
- Ferraby, Sara. "The ecology of ruins site." In Conservation of ruins, by John Ashurts, 194-212. Oxford: Elsevier, 2007.
- Mouga, Teresa M.L.S, and Teresa Maria Almeida. "Excavated monuments as environment for plants.Conimbriga, Portugal: a study case." The Conservation of Monuments in the Mediterranean Basin. Venezia: Proceedings of the 3rd International Symposium, 1994. 323-328.