شیخ عبدالقادر جیلانی در کتاب فتح الربانی مینویسد: وقتیکه از الله تعالی دعا میطلبی با عاجزی و پنهان بخواه چرا که از راز دل تو آگاه است و به تو نزدیک است.
سوال پیدا میشود که ما زیاد دعا میخواهیم دعاهای ما قبول نمیشود؟
بعضی جواب های را از علمای کرام و مفسرین اشاره میکنیم.
_که قبول نشدن دعا( مراد و خواستها ) یک حکمت الهی است که قبول میشود برای آخرت و بدل آن را در آخرت برای ما میدهد (اگر در دنیا قبول نگردد آن برای آخرت ذخیره میشود).
_اگر الله متعال دعای ما را قبول نکرد ممکن در بدل نعمتی دیگر برای ما ببخشد.
_اگر گاهی دعا قبول نشود حتما در آن خساره ای موجود میباشد مثال: کسی از الله متعال خواست که همین موتر را نصیبش نماید و آن موتر هم نصیبش شد بعدا تکر کرد، هم موتر از بین رفت و هم آن شخص).
_الله تعالی وقتی دعا را قبول میکند که خواست و رضای الهی باشد (آیا به نفع تو است یا خیر) و نسبت به نیت و عاجزی خودت با تو معامله میکند.
امام قرطبی در این مورد چند شرایط دیگر ذکر میکنند.
_دعا را بخوان با عاجزی،
_خوف خداوندی باید داشته باشید.( از الله متعال باید ترس داشت) عظمت او را مد نظر باید گرفت.
_از الله متعال باید امید داشت.
_باید دعا کننده با خشوع و ادب خواسته شود( باید تصور کنم که نزد چه ذاتی استیم و ازش طالب چیزی استیم).
_دعای که طالبش استی باید دوام دار بخواهی همیش بخواه.
_از خوردن حرام اجتناب شود(ببین که حرام نخوردی).
همچنان بسیاری علماء در مورد قبولی دعا میفرمایند: که وقتیکه خوراک و پوشاک .... حرام باشد دعا قبول نمیشود.
_حضور قلب باید باشد.
_دعا و خواست باید مناسب باشد از هر لحاظ ( زمان، بعد از نماز های فرض، و یا بعد از انجام کار نیک) باشد.
_اسباب(اعمال) هم باید استعمال شود( وضو کن درود بخوان و نماز بخوان ذکر و صلوات، صدقه بده).
ابراهیم بن ادهم در باب قبول نشدن دعا میفرمایند:
_شما الله تعالی را شناختین لیکن اتباع احکام او را نمیکنید.
_رسولﷺ را شناختین لیکن اتباع سنت او را نمیکنید.
_قرآن کریم میشناسید اما حقش را ادا نمیکنید (فهمیدن و عمل کردن، و به دیگران فهماندن است).
_بهشت را شناختین طالبش هم استین اما برای رسیدن به آن کوشش نمیکنید.
_جهنم را شناختین لیکن هیچ ازش نمیترسید و پروا هم ندارید.
_شیطان را شناختین که دشمن تان است اما باز هم در عوض مخالفت از او پیروی میکنید.
_مرگ را هم شناختین و میدانید که همه رفتنی است اما به آن سفر آماده گی نگرفتین.
_مردگان را به دست خود دفن میکنید اما عبرت حاصل نمیکنید که روزی من هم همینجا آمدنی و دفن شدنی استم باید توشه ای داشته باشیم.
_از کثیر نعمتهای الله تعالی استفاده میکنید ، اما شکر او تعالی را طوریکه لازم است ، ادا نکردید .
_جرم ها و کم زوری های خود را بالای تاق گذاشتین و مشغول آشکار کردن و نشان دهی عیوب دیگران استین.
پس دعا و سوال چگونه قبول شود!؟
به همین ترتیب از امام ابن جوزیؒ هم چند موارد ذکر میکنیم ایشان در کتاب (دوای شافی) میفرمایند:
_وقتیکه در شکم تو حرام است دعا چگونه قبول شود.
_وقت دعا کردن را نشاختی و نمیدانی از چه ذاتی میخواهی و مثل اینکه امر کرده باشی میخواهی (نعوذبالله).
_وقت دعا بخوان که عبادات الله متعال را با توجه خاص ادا کرده باشی.
_اعمال خویش را درست کرده و کوشش بیشتر کن که درستر و نیکتر شود آنگاه دعایت قبول خواهد شد .
در آیة ذکر است ﴿فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي﴾ پس باید دعوت(احکام) مرا بپذیرند، و به من ایمان(خالص) داشته باشند،
اینجا سبقت اعمال بر ایمان ذکر شده
به دو قسم
_ایمان مطلق
_مطلق ایمان
_ایمان مطلق آنست که اقرار میکنیم آمنت بالله و ملائکه و کتبه و رسوله .... به این باور داریم که الله متعال یگانه است و به ملائکه ها، کتابها و رسولان ... یقین داریم
_مطلق ایمان آنست اگر در اعمال انسان کمی و بیشی بیاید پس به طرف نیکی کوشش میکند الله متعال وعده فرموده "بیشک نیکی ها بدی ها را محو میکند " پس کسیکه نیکی میکند و از بدی های خود شرمنده هم میباشد و اناب هم میباشد پس توکل او به الله اضافه گردیده و بدی های او هم خنثی' کرد میشود.
پس این شخص وقتی ایمان مطلق داشته باشد او لازما در ادای احکام پروردگار کوشش میکند که ایمان او مظبوط و مستحکم شود ، یعنی اگر فرضاً او بسوی جهاد در گرمی شدید هم مؤظف بگردد ، کسالت و انکار نمیکند .
در ﴿إِذَا دَعَانِ﴾ وقتیکه از من میخواهد، مطلب تز براه راست خواستن است رد بر وسیله کرده شد، و در ﴿ وَلْيُؤْمِنُوا﴾ توکل است بر الله تعالی.
در ادامه...👇👇
•┈┈•☆💞☆•┈┈•
@TafsirAsaan•┈┈•☆💞☆•┈┈•
