Частка 2. Права і легітымнасьць
Калі КР ужо не мае права быць КР, а Ягораў "сьпікерам" КР, то ўзьнікае лагічнае пытаньне, якім правам С. Ціханоўская называе сябе прэзідэнтам-электам, і на аснове якога права, напрыклад "Белсат" выкарыстоўвае гэтую фармулёўку.
Па-першае, у "канстытуцыі" 1996-2004 гг., па якой адбываліся выбры 2020 году такой катэгорыі, як прэзідэнт-элект не існуе;
Па-другое, фармальнай прысягі і прыняцьця функцый прэзідэнта не адбылося, таксама варта прыняць да ўвагі, што выбары былі недэмакратычныя і нелегітымныя (сфальсіфікаваныя). Калі па правілах, то атрымоўваецца, што ёсьць не існуючы прэзідэнт-элект, абраны на нелегітымных, сфальсіфікаваных выбарах.
Па-трэцце, самавызначэньне адбылося, не ў 2020 годзе, калі быў на гэта вялізарны запыт (офіс, ды і сама Ціханоўская, і чуць не жадалі пра "прэзідэнтства"), а толькі ў 2022 годзе (!!!). То бок, два гады, С.Ціханоўская была проста былым кандыдатам у прэзідэнты, а ў 2022 годзе раптоўна зрабілася прэзідэнтам-электам. Якім правам?
Чацьвертае, якім правам і на аснове чаго быў сфарміраваны кабінет і пакліканы "міністры"? Узгадаю, гэта адбылося на нейкай канферэнцыі ў 2022 годзе, з удзелам 200 чалавек, якія не былі ні дэлегатамі, ні прадстаўнікамі шырокай беларускай грамадскасьці. Проста актывісты і ўдзельнікі імпрэзы. Ні дакументаў, ні фармальных працэдур, ні рэгламенту дзейнасьці і функцыянаваньня гэтага ворганаў не было і няма. Публічна С.Ціханоўская сфарміравала "Кабінет" і ўзначаліла яго. Але якім правам!? На аснове якога палажэньня? Можа "канстытуцыі 1996-2004", ці нейкага апазіцыйнага дакументу? Не. Але нават па лукашэнкаўскай канстытуцыі прэзідэнт не можа быць кіраўніком ураду (!!!). Фактычна апазіцыя настварала структур, якія не маюць ніякай, хаця б базавай легітымнасьці, якія не маюць права прадстаўляць беларусаў і казаць ад імя беларусаў. Тым няменш, для журналітсаў гэта не было праблемай, тады і не з'яўляецца зараз, за выключэньнем КР.
Дарэчы, няма аніякага дакументу, дзе б былі прапісаныя абавязкі і правы «прэзідэнта-электа», «кабінету», «дарадцаў», «міністраў». Няма дакументу, які акрэсьлівае правы і кампэтэнцыі той ці іншай асобы займаць «пасады» міністраў, дарадцаў і г.д.
КР, у сваю чаргу, як крызісны інстытут, маючы шырокае прадстаўніцтва і падтрымку ў 2020 годзе, хутка пераўтварылася ў карпаратыўную структуру, якую кантралявалі прадстаўнікі штабу Бабарыка і паплечніца С. Ціханоўскай Вольга Кавалькова. Да 2022 году КР мірна, але няўхільна паміраў, хаця яшчэ ў той час можна было яго абнавіць і ўзмацніць.
Рэформа КР у 2022 і яго перафарматаваньне адбывалася па ўсе тым жа карпаратыўным правілам. Гэта не былі выбары, гэта не было шырокае прадстаўніцтва, але сбор з большага поўананімных структур і персон. Гэта азначае, што ніякай базавай фармальнай, ці прадстаўнічай легітымнасьцю КР не была надзелена. Калі мы кажам пра нейкую электаральную легітымнасьць, то арганізацыі якія ўвайшлі, ці ўвойдуць у КР павінны мець ў сваім складзе не 10 чалавек, а 10 тыс., чальцоў, каб казаць пра сваю рэальную прадстаўнічаць і ўплывы. Такога не было ні ў 2022 годзе, і не будзе зараз. Таму такія паняцьці як легітымнасьць абсалютна недарэчныя ў дачыненьні да КР, як і ў дачыненьні да АПК і нават Ціханоўскай.
Усе гэтыя структуры і постаці аднолькава нелегітымныя. Што тычыцца С. Ціханоўскай, то яе легітымнасьць (не як "прэзідэнта-электа", а як палітычнай альтэрнатывы для Лукашэнкі) пакуль што з'яўляецца эмацыйнай, неінстытуцыянальнай. Эмацыйная легітымнасьць будуецца выключна на пазітыўных адносінах беларусаў да спадарыні Ціханоўскай. Пакуль яна камусьці падабаецца, яна "лідар і прэзідэнт", як толькі, яна перастане падабацца, яна ўжо не прэзідэнт і не лідар. Падтрымліваць эмацыйную легітымнасьць («яна наша») вельмі цяжка, а ў перспектыве часу практычна немагчыма (асабліва ў такіх умовах). І ў апошнія гады, як раз адбываецца распад эмацыйнай легітымнасьці, дэлегітымізуючых фактараў становіцца больш, чым легітымізуючых.