📌گزارش نشست "مشارکت اقتصادی زنان از دیدگاه امام خمینی(ره)" 29/11/96 ، سالن دکتر شکویی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس
این نشست با همت انجمن علمی گروه مطالعات زنان دانشگاه تربیت مدرس و با همکاری موسسه پژوهشی امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی با عنوان "مشارکت اقتصادی زنان از دیدگاه امام خمینی(ره)" برگزار شد.
در ابتدای جلسه خانم دکتر روشنفکر مدیر محترم گروه مطالعات زنان بعد از تسلیت ایام فاطمیه و بزرگداشت یاد امام خمینی(ره)، در خصوص جواز فعالیت اقتصادی زنان بر اساس آیات قرآن ایراد سخن کردند. ایشان به برخی از آیات چون: آیه اول سوره مائده که بر وفای به عهد تاکید دارد و در این خصوص بین زن و مرد تفاوتی نگذاشته، آیه 275 سوره بقره در خصوص حلال بودن بیع که مرزی برای زنان و مردان مشخص نکرده است و آیه 32 سوره نساء که می فرماید:« للرجال نصیب مما الکتسبوا و للنساء نصیب مما اکتسبن» اشاره فرمودند. علاوه بر آن داستان ملکه سبا در قرآن به وضوح زنان را در عرصه حکومت و فعالیت اقتصادی معرفی نموده است؛همچنین آیات مربوط به دختران حضرت شعیب. ضمن اینکه بسیاری از روایات بر فعالیت اقتصادی زنان تاکید نموده است. علاوه بر آن حضور زنان در مشاغلی چون تجارت، پرستاری، قابلگی، کشاورزی، حصیر بافی و ... در عصر رسول خدا(ص) و تایید یا عدم مخالفت ایشان بیانگر موافقت اسلام در این زمینه است.
در ادامه جناب آقای دکتر فرشاد مومنی، مدیر گروه اقتصاد و توسعه پژوهشکده اقتصاد ایران، عضو شورای دانشکده اقتصاد، نماینده وزیر در هیئت نظارت دانشگاه و عضو شورای علمی دفتر برنامه ریزی و توسعه دانشگاه به عنوان استاد مدعو ایراد سخن کردند.
ایشان ابتدا دو مقدمه را برای بحث اقتصاد زنان مطرح نمودند: 1- نیاز به وقوف روش شناختی، 2- کمبود منابع و امکانات. در تاریخ دین، موج خوارج از جنبه روش شناختی مبتنی بر مطلق انگاری از فهم شخصی از قرآن بوده و ادامه این بحث هم اکنون نیز مطرح است و از جنبه معرفتی هنوز بر همان سنت پافشاری می شود. مسئله عدم تقارن اطلاعات بسترساز رفتار فرصت طلبانه است که در ساحت علم و دین اتفاق افتاده است. در کنار این مشکل تفاوت فهم افراد نیز منجر به خروجیهای متفاوتی می شود. لذا اسلام شناسان واکنش های متفاوتی راجع به تحولات علمی- فنی نشان می دهند و بر اساس آن سرنوشت جامعه اسلامی تحت تاثیر قرار می گیرد. اینجا است که نیاز به فهم مقتضیات زمان اهمیت پیدا می کند. یکی از اصلی ترین مقتضیات زمان ما توسعه است.
آقای دکتر مومنی در مقاله ای با عنوان "سه تنگنای شناختی برای نیل به توسعه از دیدگاه شهید مطهری" مسئله عدالت اجتماعی را مطرح نموده اند. شهید مطهری در عین حال که به جامعه روحانیت دلبستگی عمیقی داشتند اما به برخی از فقیهان انتقادات تندی می کردند. به اعتقاد شهید مطهری، جامعه ای که رابطه اش را با عدالت مشخص نکرده باشد علم، اخلاق و عقل را ضایع کرده است. امام خمینی(ره) نیز که از جمله فقیهانی هستند که با توجه و شناخت مقتضیات زمانه توانستند تغییرات مهمی را در عرصه دین و سیاست ایجاد کنند، به مفهوم عدالت اجتماعی توجه ویژه ای داشتند. بیش از 85 درصد نقدهای امام خمینی به نظام پهلوی از منظر ظلم و عدالت خواهی بود. این نقدها امروز نیز صادق هستند.
امروزه با وجود انقلاب دانایی شکاف عمیقی بین افراد جامعه وجود دارد. افزایش نابرابری به افزایش ناپایداری منجر می شود. این شرایط زمینه گرایش مردم جهان را به سمت معنویت افزایش داده است و جامعه به سمت متافیزیک و به جای آزادی به سمت عدالت سوق پیدا کرده است. دکتر مومنی کتابی تحت عنوان "عدالت اجتماعی- آزادی و توسعه در ایران امروز" تالیف نموده اند که دو فصل اول به بررسی دیدگاه امام خمینی(ره) پرداخته و در فصل سوم این کتاب به بررسی کارنامه عملی امام علی(ع) در مدت حکومتشان می پردازد. ایشان رمز موفقیت حکومت امام علی(ع) را تاکید ایشان بر مفاهیم آزادی و عدالت می داند. ترکیب خردمندانه آزادی، عدالت و مشارکت انسانها نقش تعیین کننده ای در هر جامعه دارد. هر چه سطح مشارکت مردم در یک جامعه بالاتر رود هزینه هماهنگی کاهش یافته و فساد کمتر می شود. در حوزه زنان سطح مشارکت در سطح پایینتر از نرخ جهانی بوده و نیاز است که به بحث اشتغال زنان و مشارکت اقتصادی آنان توجه ویژه ای شود.
🖌تهیه و تنظیم گزارش: زینب شعبانی
@WSTMU
