⭕️مردم چرا و چطور به سراغ #اخبار_جعلی می‌روند؟
⭕️بهترین روش برای شناسایی اخبار جعلی چیست؟
/بخش دوم/
💢از کجا تشخیص دهیم کدام اخبار جعلی هستند؟
قبلا یک راه ساده برای سنجش صحت اخبار، مراجعه به نسخه کاغذی یا آنلاین رسانه‌ها بود اما حالا که تولیدکننده‌ها و مصرف‌کننده‌های خبر، همه در شبکه‌های اجتماعی هستند، کسی حوصله نمی‌کند به رسانه مراجعه کند و «وجود» خبر را بررسی کند.
بدتر از آن در کشورهایی که بیم سانسور وجود دارد و مردم باور دارند که رسانه‌ها «نمی‌توانند» یا «نمی‌خواهند» اخبار واقعی را منتشر کنند، احتمال اینکه «اخبار جعلی» جای اخبار واقعی را بگیرند بسیار بیشتر است! با در نظر گرفتن اینکه «سنجش اعتبار» اخبار هم در تحریریه‌های فارسی تقریبا به کلی وجود ندارد، همان اخبار جعلی می‌توانند به راحتی سر از تحریریه‌ها در بیاورند و در لباس و آرایش اخبار واقعی روی خروجی رسانه‌ها قرار بگیرند!
همان طور که می‌بینید، اوضاع اطلاع‌رسانی، «بحرانی» است. روزنامه‌نگاران، مدیران خبر، مصرف‌کننده‌های خبر، مردم عادی و همه ما ممکن است به راحتی تحت تاثیر اخبار جعلی قرار بگیریم و نه تنها در ایران، بلکه در دنیای مطبوعات آزاد هم هنوز راه دقیقی برای مقابله با این نوع اخبار، کشف نشده است؛ هر چند با استفاده از یک‌سری روش‌های ساده می‌توانید از احتمال به خطا رفتن خودتان بکاهید:
📍به #رسانه‌های_حقیقی مراجعه کنید. به سختی ممکن است اخباری واقعی وجود داشته باشند که نتوانند راهشان را به تحریریه رسانه‌ها باز کنند. سانسور کامل یک خبر در روزگار ما تقریبا غیرممکن است. حتی اگر نگران آن هستید که برخی اخبار به هیچ عنوان نمی‌توانند راهی به اتاق خبر رسانه‌های واقعی باز کنند و از کانال‌های رسمی منتشر شوند، روزنامه‌نگاران و خبرنگارانی که در شبکه‌های مجازی، حساب تاییدشده دارند را دنبال کنید.
📍#اسکرین‌شات‌ها را وحی منزل ندانید. فراموش نکنید که ساختن یک تصویر از مطالب منتشرشده در رسانه‌ها یا صفحات مربوط به چهره‌های سیاسی و مسئولان در شبکه‌های اجتماعی، کار 5 دقیقه است و با یک نرم‌افزار ساده می‌توان یک خبر جعلی با لوگوی یک رسانه یا در قالب صفحه شخصی افراد، طراحی کرد. در همین راستا باید مراقب آدرس دقیق حساب‌های کاربری رسانه‌ها و افراد در شبکه‌های اجتماعی باشید.
📍هیچ رسانه ای نیست که موضعی در قبال خبر نداشته باشد. حتی اگر رسانه‌ها چنین ادعایی می‌کنند باید در نظر داشته باشید که روزنامه‌نگاران هم آدم‌هایی مثل باقی مردم هستند و ممکن است سلایق سیاسی و احساسی خود را در نوشتن و تنظیم اخبار دخالت داده باشند. برای اینکه احتمال درک اشتباه از وضعیت را کم کنید، همیشه مطالعه مطالب دو یا چند رسانه را در برنامه خود قرار دهید. مثلا بی‌بی‌سی فارسی، صدای آمریکا و رادیو فردا، معمولا خطی نزدیک به یکدیگر را دنبال می‌کنند. شرق و اعتماد هم در بسیاری موارد موضع‌گیری‌های نزدیک به هم دارند. رسالت و جوان و کیهان هم در بسیاری موارد شبیه هم هستند. دنبال‌کردن اخبار، کار سختی است اما شهروندان مسئول از این سختی شانه خالی نمی‌کنند تا اجازه ندهند کسی از ناآگاهی آنها سوءاستفاده کند.
📌نکته مهم: به رسانه‌هایی که از شما می‌خواهند مراجعه به رسانه‌های دیگر را متوقف کنید، بی‌اعتماد باشید. کسانی که انحصار را تبلیغ می‌کنند می‌خواهند با محدود کردن منابع اطلاعاتی شما، از امکان جهت‌دهی به افکار شما استفاده کنند.
📍 از خودتان که اخبار را بررسی می‌کنید و هر کسی که خبری را به شما می‌دهد، بپرسید «#منبع این خبر کجاست؟». ضعیف‌ترین و غیرقابل اعتمادترین منابع خبری، منابع خبری ناشناس و نامعلوم هستند. شبکه‌های اجتماعی، منابع خبری موثقی نیستند. ارجاع‌دادن یک جمله به این عبارت که «#مردم_می‌گویند»، باید برای شما یک علامت هشدار باشد؛ کدام مردم، به چه کسانی و چه طور چنین می‌گویند؟
📍شفافیت #منابع_مالی رسانه‌ها از مهم‌ترین راهنماهای شما در بررسی جهت رسانه‌ای است که اخبارش را می‌خوانید. همیشه از خودتان بپرسید «پول این رسانه را چه کسی می‌دهد؟» یا به زبان ساده‌تر «به کجا وصل است؟». همان طور که به تجربه در زندگی روزمره دریافته‌اید، هیچ چیز مجانی نیست. همه کانال‌های تلگرامی، همه بسته‌های خبری، همه عکسها و داستان‌هایی که می‌خوانید، «خرج» دارند. به رسانه‌ای که منابع مالی‌اش را روشن نمی‌کند، مشکوک باشید.
📍بازنشر زیاد یک مطلب به معنای صحت آن مطلب نیست. اگر یک مطلب در یک کانال تلگرامی دو میلیون بازدید داشته است، به معنی آن نیست که قطعا صحیح و دقیق است. داستان‌های «خیلی خوب» یا «خیلی بد» باید شک شما را برانگیزد.
@asrehooshmandi
