🔹تفکر مراقبتی کودکان در قبال حیوانات
سحرسلطانی
یکی از مهمترین توصیه‌ها برای بهبود توانمندی‌های ارتباطی کودکان نسل آپارتمانی، حضور آنها در مدارس طبیعت و مزرعه‌های پژوهشی کودک‌محور یا داشتن حیوان و گیاه خانگی است. حضور یک موجود زنده توان ارتباطی کودک را ارتقا می‌دهد، مسئولیت‌پذیری، عاطفه‌ورزی، توجه به دیگری و حمایت از او را آموزش می‌دهد. مهیا شدن چنین امکان‌های خوبی که کودکان بتوانند از حضور حیوانات خانگی مانند ماکیان و دام و طیور بهره ببرند اتفاق فرخنده‌ای است که باید به فال نیک گرفت از سویی گزارش‌های تسهیلگران و مربیان می‌گوید عدم مهارت ارتباطی کودکان با حیوانات مدرسه‌های طبیعت، منجر به حیوان‌آزاری می‌شود و انفعال والدین در اتخاذ رویکرد مناسب هم مساله‌ای است که نمی‌توان نادیده گرفت و می‌تواند به امری ضد تربیتی بدل شود. گزارش‌هایی از فشردن تا حد مرگ جوجه‌ها و خرگوش‌ها، پرتاب چوب و سنگ برای گوسفند و اسب‌ها و کشیدن و شوت کردن بچه گربه‌ها، شکستن صدف حلزون‌ها و بیرون کشیدن ماهی‌ها از آب و مواردی که منجر به مرگ حیوانات شده‌اند.
حال باید یک سوال مهم را از خود بپرسیم پیش از مواجهه کودکان با حیوانات زنده چه مفاهیم و مهارتهای مراقبتی را باید به آنها آموخت؟
🔺حیوانات اسباب بازی نیستند بلکه جاندارند.
کودکان تا پیش از ۳ سالگی درک شفافی از تفاوت حیوانات با عروسک‌های حیوانی خود ندارند. بنابراین لازم است مفهوم زنده‌بودن را با مصادیق مکمل برای کودک شرح دهیم؛ مثلا گرم بودن بدنش، غذا خوردن و بیدار شدنش، صدا داشتن و بچه‌دار شدنش، ادرار کردن و حرکت کردنش و…
🔺حیوانات احساس دارند، می‌ترسند، خسته یا عصبانی می‌شوند.
کودکان بعد از شناخت مولفه‌های احساسی خود مانند غم و شادی، ترس و خشم و خستگی می‌توانند به درک اینکه حیوانات هم احساس دارند نزدیک شوند. با کمک قصه‌هایی با شخصیت حیوانی و نمایش خلاق با محوریت این موضوع میتوان درک احساسات داشتن حیوانات را برای کودکان درونی کرد.
🔺انسان صاحب حیوانات نیست بلکه دوست آنهاست.
برخی از والدین اشرف بودن انسان بین مخلوقات را به معنای اینکه انسان سرور و صاحب سایر مخلوقات است درک کرده و به کودک منتقل می‌کنند. در حالی‌که اشرفیت اسنان منوط به قوه عقلانیت اوست و به معنای بی‌ارزشی طبیعت و حیوانات نیست. به کودکان توضیح بدهیم با کمک قوه عقل می‌توانیم دوست و مراقب حیوانات باشیم.
🔺حیوانات حریم خصوصی دارند.
حیوانات هم مثل انسان نیاز به خانه دارند. آشیانه‌ها و لانه‌ها و محل زندگی حیوانات را به آنها نشان داده و توضیح دهیم این حریم خصوصی آنهاست و ما نمی‌توانیم مدام در آنجا سرک بکشیم و آرامش حیوانات را از آنها بگیریم.
🔺حیوانات هر چیزی را نمی‌خورند.
شناخت اینکه هر حیوانی چه چیزی می‌خورد و ظرفیت مشخصی دارد از مهارت‌هایی است که باید به کودک آموزش داد.
🔺برای نوازش حیوانات باید اجازه گرفت و روش‌های نوازش آنها را آموخت.
برای کودکان توضیح دهیم برخی حیوانات نوازش گریزند و برخی به نزدیکی و بغل شدن توسط انسان علاقه‌مند هستند. اول باید بدانیم چه حیوانی پذیرای نوازش است و بعد باید نوع نوازش ملایم و با آرامش را به او یاد دهیم تا مثل عروسک‌ها حیوانات را نچلانند و فشار ندهند.
🔺هر حیوانی ابزار دفاع از خود را دارد.
به کودکان بگوییم حیوانات از خود دفاع می‌کنند نیش یا پنجول یا دندان تیز و نوک دارند. برای نزدیکی به آنها باید بدانیم ممکن است دوست نداشته باشند و از خود دفاع می‌کنند.
این نکات منجر به گفتگوی والدین و مربیان با کودکان می‌شود و ادراک آنها نسبت به طبیعت را توسعه می‌دهد. شناخت تفاوت‌ها و شباهت‌های حیوانات و طبقه‌بندی آنها و از منظر آنها جهان را دیدن و توصیف کردن در برنامه فبک طبیعت که ذیل فلسفه برای کودکان است طراحی شده و به والدین و تسهیلگران کمک می‌کند کودکان را با شناخت طبیعت همراهی کنند نه بازی و لذت ابزارگونه.
در یادداشت‌‌های بعدی تکنیک‌ها و نکات مهم در خصوص فبک طبیعت را مرور خواهیم کرد.
https://goo.gl/X6gu7Y
