#ریشه_شناسی_واژه
#ادب_ادیب_ادبیات
#ادب:
اصالت این واژه را گروهی عربی، برخی فارسی، گروهی دیگر یونانی و دسته‌ای نیز سومری دانسته‌اند. (ر.ک دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی)
این واژه در عربی از گذشته تا کنون معانی متعدّدی داشته‌است که در ادامه به برخی از آن‌ها، فهرست‌وار اشاره می‌شود:
ا- دعوت به مهمانی/ ۲- ریاضتِ منجر به کسب فضیلت/ ۳- آن‌چه انسان با انجامش زینت می‌یابد./ ۴- ریاضت نفس و تربیت اخلاق/ ۵- دانشِ بازدارنده از خطا/ ۶- عادات کهن/ ۷- مجموعه معارف غیردینی/ ۸- مجموعه آدابی که رعایت آن‌ها برای اهل یک فن (حرفه) ضروری‌ست./ ۹- سخنان زیبا، لطیف و دل‌پسند*/ ۱۰- دانش‌های زبانی از جمله صرف و نحو، معانی، بیان، عروض، قافیه، ...*
موضوع علم ادب، کلام منظوم و منثور است.
از میان معانی گوناگون ادب، دو معنی پایانی در طول سالیان بیش از دیگر معانی کاربرد و دوام داشته‌اند.
#ادیب:
بنا بر تعاریفِ گوناگون ادب در بند پیشین و دو معنی رایج آن در گذر زمان، ادیب به کسی گفته‌می‌شود که :
الف) سخنان زیبا را برمی‌گزیند و آن‌ها را تألیف می‌کند؛
یا:
ب) بر دانش‌های زبانی مسلّط است.
#ادبیات:
این واژه یکی از اشتقاق‌های ادب است که به‌مرور جایگزین این لفظ شد. پیشینۀ آن چندان طولانی نیست و به اوایل قرن بیستم میلادی برمی‌گردد؛ یعنی هم‌زمان با آشنایی ملل اسلامی با فرهنگ غرب. از آن دوره به بعد، معانی پیشین ادب، جای خود را به معنی نوین داد:
مجموعۀ دستاوردهای فکری و ذوقی بشر که در قالب نوشتار ثبت شده‌باشد.
امّا چرا چنین تحوّلی در معنای ادب و پیرو آن، در ادبیّات روی داد؟
ادبیّات برابرنهاد لفظ literature است که در فرهنگ‌نامه‌های معتبر جهانی در معانی زیر به کار رفته‌است:
الف) مجموعۀ نوشته‌ها و آثار مکتوب یک زبان یا یک قوم؛ مثل تاریخ بیهقی، آثارالباقیه، المعجم، حدود العالم، گلستان، انسان کامل و ... در زبان و ادبیآت فارسی
ب) مجموعۀ اصطلاحات، واژگان، اصول، قوانین، آداب و رسوم یک رشتۀ تخصّصی؛ مثل ادبیآت پزشکی، ادبیّات سینما، ادبیّات سیاست و ...
ج) مجموعۀ نوشته‌های والا، زیبا، خلّاق و هنری؛ همچون گلستان سعدی، مثنوی مولوی، مرصادالعباد، غزلیّات حافظ و ... در ادبیّات فارسی
ویژگی‌های عمدۀ آثار ادبی:
متن‌وارگی/ خلّاقه بودن/ تخیّلی بودن/ عاطفی بودن/ والایی/ زیبایی/ حقیقت‌وارگی/ فرم داشتن/ جاودانگی/ لذّت‌بخشی و تأثیرگذاری
(تهیّه و تنظیم متن از س. ابراهیمی؛ با تکیه بر مقالۀ ادبیّات چیست، نگارش محمود فتوحی رودمعجنی)
مطلب برگرفته از: کانال رشد آزما
@makhzanenokatenegarshi_virayashi
#ادب_ادیب_ادبیات
#ادب:
اصالت این واژه را گروهی عربی، برخی فارسی، گروهی دیگر یونانی و دسته‌ای نیز سومری دانسته‌اند. (ر.ک دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی)
این واژه در عربی از گذشته تا کنون معانی متعدّدی داشته‌است که در ادامه به برخی از آن‌ها، فهرست‌وار اشاره می‌شود:
ا- دعوت به مهمانی/ ۲- ریاضتِ منجر به کسب فضیلت/ ۳- آن‌چه انسان با انجامش زینت می‌یابد./ ۴- ریاضت نفس و تربیت اخلاق/ ۵- دانشِ بازدارنده از خطا/ ۶- عادات کهن/ ۷- مجموعه معارف غیردینی/ ۸- مجموعه آدابی که رعایت آن‌ها برای اهل یک فن (حرفه) ضروری‌ست./ ۹- سخنان زیبا، لطیف و دل‌پسند*/ ۱۰- دانش‌های زبانی از جمله صرف و نحو، معانی، بیان، عروض، قافیه، ...*
موضوع علم ادب، کلام منظوم و منثور است.
از میان معانی گوناگون ادب، دو معنی پایانی در طول سالیان بیش از دیگر معانی کاربرد و دوام داشته‌اند.
#ادیب:
بنا بر تعاریفِ گوناگون ادب در بند پیشین و دو معنی رایج آن در گذر زمان، ادیب به کسی گفته‌می‌شود که :
الف) سخنان زیبا را برمی‌گزیند و آن‌ها را تألیف می‌کند؛
یا:
ب) بر دانش‌های زبانی مسلّط است.
#ادبیات:
این واژه یکی از اشتقاق‌های ادب است که به‌مرور جایگزین این لفظ شد. پیشینۀ آن چندان طولانی نیست و به اوایل قرن بیستم میلادی برمی‌گردد؛ یعنی هم‌زمان با آشنایی ملل اسلامی با فرهنگ غرب. از آن دوره به بعد، معانی پیشین ادب، جای خود را به معنی نوین داد:
مجموعۀ دستاوردهای فکری و ذوقی بشر که در قالب نوشتار ثبت شده‌باشد.
امّا چرا چنین تحوّلی در معنای ادب و پیرو آن، در ادبیّات روی داد؟
ادبیّات برابرنهاد لفظ literature است که در فرهنگ‌نامه‌های معتبر جهانی در معانی زیر به کار رفته‌است:
الف) مجموعۀ نوشته‌ها و آثار مکتوب یک زبان یا یک قوم؛ مثل تاریخ بیهقی، آثارالباقیه، المعجم، حدود العالم، گلستان، انسان کامل و ... در زبان و ادبیآت فارسی
ب) مجموعۀ اصطلاحات، واژگان، اصول، قوانین، آداب و رسوم یک رشتۀ تخصّصی؛ مثل ادبیآت پزشکی، ادبیّات سینما، ادبیّات سیاست و ...
ج) مجموعۀ نوشته‌های والا، زیبا، خلّاق و هنری؛ همچون گلستان سعدی، مثنوی مولوی، مرصادالعباد، غزلیّات حافظ و ... در ادبیّات فارسی
ویژگی‌های عمدۀ آثار ادبی:
متن‌وارگی/ خلّاقه بودن/ تخیّلی بودن/ عاطفی بودن/ والایی/ زیبایی/ حقیقت‌وارگی/ فرم داشتن/ جاودانگی/ لذّت‌بخشی و تأثیرگذاری
(تهیّه و تنظیم متن از س. ابراهیمی؛ با تکیه بر مقالۀ ادبیّات چیست، نگارش محمود فتوحی رودمعجنی)
مطلب برگرفته از: کانال رشد آزما
@makhzanenokatenegarshi_virayashi