نگارش و ويرايش

#حسن_تعلیل
#آرایه_های_ادبی


#حسن تعلیل بر دو نوع است:

1️⃣ علتی که ذکر می‌شود واقعی و حقیقی است، اما در ربط آن به معلول، ظرافت و لطافتی است و این به وسیلۀ تشبیه (مضمر و تمثیل) صورت می‌گیرد.

2️⃣علت ادعایی: علتی که برای معلول ذکر می‌شود حقیقت ندارد، بلکه شاعر بر اثر تشبیهی که در ذهن او صورت گرفته است چنین ادعایی می‌کند و این از نوع قبلی هنری‌تر است.

❇️گاهی علت ادعایی امر غیرممکن را ممکن جلوه می‌دهد (با تشبیه و تشخیص) گاهی برای اموری که عرفاً احتیاج به توجیه و تعلیل ندارد، توجیه و تعلیلی تخیل می‌کنند» ( از مبیان شمیسا).

❇️نمونه‌هایی از حسن تعلیل

🖌خط مشکین زان نوشته بر رخش کلک قضا/تا بود از بهر دفع چشم بد حرز و دعا
🖌زان کشم پیش تو هر دم آه ای آرام جان/ا کنم از دل برون مطلق هوای دیگران
🖌از آن شد رام با من ای عطایی آهوی وحشی/ه بوی مهر آن وحشی غزال او هم شنید از من
🖌ز شرم آنکه به روی تو نسبتش کردند/سمن به دست صبا خاک در دهان انداخت
🖌گل بر رخ رنگین تو تا لطف عرق دید/در آتش رشک از غم دل غرق گلاب است
🖌به صدق کوش که خورشید زاید ز نفست/ه از دروغ سیه¬روی گشت صبح نخست
🖌زان بود در پیش شاهان دورباش/کی شده نزدیک شاهان دور باش

🖌از حیای لب شیرین تو ای چشمه¬ نوش/غرق آب و عرق اکنون شکری نیست که نیست
🖌اشک غماز من ار سرخ برآمد چه عجب/خجل از کردۀ خود پرده¬دری نیست که نیست



https://t.me/virastar1222

#غزل
#سعدی

🖊 در سیر غزل فارسی از سنایی تا حافظ، غزل عاشقانه از مسیر سنایی،انوری،جمال و سعدی عبور کرده است و در این میان سعدی چنان اثری بر غزل فارسی گذاشته که تا قرن¬ها پس از او تمامی شاعران غزل¬سرا کم یا بیش به شعر او توجه داشته¬اند،اما هیچکدام به آفاق شعر او راه نبرده و راز و رمز آن را به طور کامل درنیافته-اند.

🖌او با هنرمندی تمام توانسته سخنش را در عین سادگی و نزدیکی به زبان محاوره، به اوج بلاغت و شیوایی برساند و از محسنات و بدایع شعری بهرمند سازد.

🖍 در دوران معاصر محققان جنبه¬های گوناگون سخن او را از نظم و نثر بررسیده¬اند و هر کدام به گوشه¬ای از هنر و هوشمندی او در رساندن سخن به سرحد زیبایی پرداخته¬اند،اما هنوز سخنِ ناگفته و سِحر نایافته در کلام او بسیار است.

🖋یکی از مسائلی که در بررسی غزل¬های سعدی به اندازه¬ی کافی مورد توجه واقع نشده، وحدت موضوعی غزل¬های اوست. وحدت موضوعی در غزل سعدی بر خلاف روش توصیه شده¬ی ادبا صورت پذیرفته که ارتباط معنایی ابیات یک غزل را ضروری نمی¬دانستند و حتی غیر لازم می¬شمردند.به نظر آنان ارتباط در محور عمودی مختص قصیده است و استقلال ابیات در غزل به شاعر این امکان را می¬دهد که از هر دری سخنی بگوید.

🖌به دیگر سخن او می¬تواند با اندیشه¬ای پریشان شعری بیافریند مملو از پراکنده¬گویی و تعدد موضوع؛ که در آن بی هیچ دلیلی جریان سالم و عادی کلام قطع می¬شود تا بر اساس منطق کشکولی،هر بیت برای خود شعری مستقل باشد و غزل به همیانی تبدیل شود که محل گردآوری ابیاتی است با موضوعات گوناگون و گاه متناقض،اما سخن سعدی به این بیماری ادبی مبتلا نشده و به ویژه غزلیات او هر کدام در مقطع زمانی خاص و بر اساس عاطفه¬ای واحد شکل گرفته است.



از مقالۀ « کیمای عشق»

https://t.me/virastar1222

شعر زیر از سرکار خانم پیرایه یغمایی فرزند استاد حبیب یغمایی است که به غلط در برخی کانال ها به مولوی منسوب می شود.

نوروز بمانید که ایّام شمایید!
آغاز شمایید و سرانجام شمایید!

آن صبح نخستین بهاری که ز شادی
می آورد از چلچله پیغام، شمایید!

آن دشت طراوت زده آن جنگل هشیار
آن گنبد گردننده ی آرام شمایید!

خورشید گر از بام فلک عشق فشاند،
خورشید شما، عشق شما، بام شمایید!

نوروز کهنسال کجا غیر شما بود؟
اسطوره ی جمشید و جم و جام شمایید!

عشق از نفس گرم شما تازه کند جان
افسانه ی بهرام و گل اندام شمایید!

هم آینه ی مهر و هم آتشکده ی عشق،
هم صاعقه ی خشم ِ بهنگام شمایید!

امروز اگر می چمد ابلیس، غمی نیست
در فنّ کمین حوصله ی دام شمایید!

گیرم که سحر رفته و شب دور و دراز است،
در کوچه ی خاموش زمان، گام شمایید

ایّام ز دیدار شمایند مبارک
نوروز بمانید که ایّام شمایید!


فرستنده ی مطلب:جناب آقای #میرزادی
دبیر ادبیات اصفهان
...

@virastar1222
https://t.me/virastar1222

#هرکسی_انلاینده_اسمش_را_بگه.

آموزگار گرانقدر! سلام!
من ایلاندم، اسمم حمیرا و فامیلم خانجانی است.
اما در پیشگاه تو شرمسارم.
از جانب خودم که همچون تو شغلم معلمی است، اما نتوانسته‌ام انسان‌ تربیت کنم، شرمسارم.
از طرف دولت شرمسارم که نتوانسته‌ام آن گونه که لازم است برای تو و برای دانش تو و آسایش تو هزینه کنم.
از طرف تمام مردمم شرمسارم که نتوانستیم چون تو چشم بر ندانسته ها ببندیم.
شرمسارم ازدابسمش‌هایی که می توانستم، بسازم و نساختم.
از انسان‌هایی که باید می‌ساختم و نساختم.
از جامعه‌ای که ای کاش ساخته بودم.
من با دیدن دابسمش تو، نه تنها ناراحت نشدم که خندیدم؛ بلند خندیدم ؛ قهقهه زدم؛آنقدر خندیدم که عشق و جهل از چشمانم جاری شد.



https://t.me/virastar1222

📝 آمیختگی مفهومی: کرونا

این روزها به سبب گسترش ویروس کرونا در کشور، گفتمان‌های بسیاری پیرامون این مساله شکل گرفته است و در این میان تیترهای خبری مختلفی نیز به چشم‌ می‌خورد که با استعاره‌های گوناگونی همراه است. همین موضوع انگیزه‌ای برای زبانشناسان و فعالان علوم شناختی در شبکه‌های اجتماعی شد تا از دیدگاه نظریه استعاره مفهومی به این موضوع بپردازند و راهکارهایی را پیرامون تاب‌آوری شناختی و بازنمودهای زبانی آن در جامعه ارائه دهند. این اقدام اهالی زبانشناسی و فعالان علوم‌ شناختی شایسته تقدیر است اما هدف از نگارش این مطلب پرداختن به موضوع تاب‌آوری شناختی نیست و صرفا قصد مقایسه‌ کوتاه دو نظریه استعاره مفهومی و آمیختگی مفهومی از برخی جنبه‌ها را داریم.

مطابق #نظریه_استعاره_مفهومی، استعاره پدیده‌ای ذهنی است و اساس آن درک یک حوزه مفهومی بر پایه حوزه مفهومی دیگر است. یکی از ویژگی‌های استعاره مفهومی #یک‌سویگی است، به این معنی که استعاره حاصل نگاشت از حوزه مبدا به سمت حوزه مقصد است و عکس آن صادق نیست. با نگاهی اجمالی بر تحلیل‌های ارائه شده در شبکه‌های اجتماعی چنین به نظر می‌رسد زنجیره استعاره‌‌های مفهومی نظیر "بیماری جنگ است"و "بیماری دشمن است" از پربسامدترین استعاره‌ها پیرامون درک و مفهوم‌پردازی بیماری کرونا باشد و برای آن عبارت‌های زبانی متعددی نظیر موارد زیر را می‌توان شناسایی نمود:

1️⃣ جنگ علیه کرونا

2️⃣ کرونا را شکست می‌دهیم

مطابق این روند بیماری کرونا (یا در کاربردی مجازگونه: ویروس کرونا) به منزله ماهیتی نظیر دشمن در نظر گرفته می‌شود که می‌توان با آن جنگید و آن را شکست داد. اکنون به مثال دیگری پیرامون این مساله توجه کنید:

3️⃣ سربازان سفیدپوش (مبارزه با کرونا)

نمونه شماره سه جهت مفهوم‌پردازی نقش پرستاران و پزشکان در مقابله با بیماری کرونا به کار رفته است و برخلاف نمونه‌های شماره یک و دو نمیتوان آن را حاصل نگاشت یک‌سویه از حوزه مبدا به سمت حوزه مقصد دانست. پرستاران و پزشکان که در کاربردی مجازگونه از آن‌ها به عنوان سفیدپوشان یاد شده است، عناصر مفهومی حاضر در حوزه مقصد بیماری هستند که جهت درمان بیماری می‌کوشند و سربازان عناصر مفهومی حوزه مبدا جنگ یا دشمنی به شمار می‌آیند که به پیکار با دشمن می‌پردازند. مطابق توضیحات فوق #نمونه_شماره_سه #ناقض ویژگی #یک‌سویگی در نظریه استعاره مفهومی است و این نمونه عناصر مفهومی از هر دو حوزه مبدا و مقصد را به دست می‌دهد. واقعیت این است که تحلیل کامل این نمونه‌ در چارچوب نظریه استعاره مفهومی نمی‌گنجد و دیدگاهی همچون نظریه آمیختگی مفهومی الگوی کارآمدتری را در این زمینه به دست می‌دهد.

#نظریه_آمیختگی_مفهومی در برخی جنبه‌ها با نظریه استعاره مفهومی مشترک است. هر دو نظریه استعاره‌ها را پدیده‌های ذهنی و مفهومی می‌دانند و به وجود نگاشت نظام‌مند اعتقاد دارند اما برخلاف نظریه استعاره مفهومی، نظریه آمیختگی مفهومی یک‌سویگی در نگاشت‌ها را نمی‌پذیرد و به وجود #نگاشت‌های_دوسویه معتقد است‌. در نظریه استعاره‌های مفهومی با حوز‌ه‌های مفهومی و نگاشت‌های میان این حوزه‌ها به عنوان ساختارهای نسبتا ثابت سر و کار داریم اما در نظریه آمیختگی مفهومی سخن از نگاشت بین #فضاهای_ذهنی به عنوان بسته‌های مفهومی پویا و موقتی است که به صورت برخط در جریان گفتار ساخته می‌شوند. با این وجود مواردی از آمیختگی نیز وجود دارند که در نظام مفهومی ذهن ما به ساختارهای دانشی نسبتا ثابت تبدیل شده‌اند. علاوه بر این مدل استعاره مفهومی مبتنی بر دو حوزه است اما الگوی آمیختگی مفهومی مبتنی بر حداقل چهار فضای ذهنی است. این فضاها شامل حداقل دو فضای درونداد به همراه فضای عام و فضای آمیخته هستند. مطابق این روند در نمونه شماره سه یکی از دروندادها مبتنی بر پرستاران و پزشکانی است که با فداکاری جهت درمان بیماری می‌کوشند و درونداد دیگر نمایانگر سربازانی است که با جان‌فشانی به پیکار با دشمن می‌پردازند. فضای عام این شبکه آمیخته را می‌توان مبتنی بر جنبه‌هایی نظیر کنش، هویت و نقش کنشگران، هدف از کنش و برخی جنبه‌های دیگر دانست. بر اساس همین ساختار عام و مشترک است که طبابت کردن در تناظر با جنگیدن با دشمن، هویت و نقش پزشکان و پرستاران در تناظر با هویت و نقش سربازان و جزئیات مربوط به پوشش پرستاران و پزشکان در تناظر با پوشش سربازان قرار می‌گیرد و پس از نگاشت دو سویه و #فرافکنی_انتخابی عناصری از هر #دو_درونداد به داخل فضای آمیخته شاهد #خلق_فضای_آمیخته که در بیانی کلی میتوان از آن به عنوان فضای "سربازان سفیدپوش" یاد کرد.

#آرش_آقابزرگیان_معصومخانی

https://t.me/virastar1222

#فارسی_دوازدهم
#سیمرغ
#آرایۀ_استخدام_تشبیهی

کارگاه متن‌پژوهی
قلمرو ادبی
سوال 2- وجه شبه را دربیت زیر مشخص کنید ؛ توضیح دهید شاعر برای بیان وجه شبه ، از کدام آرایه ادبی دیگر بهره گرفته است؟ توضیح دهید.
عاشق آن باشد که چون آتش بود گرم رو ، سوزنده وسرکش بود

گرم‌رو و سرکش آرایۀ استخدام دارند. این نوع استخدام را در اصطلاح استخدام تشبیهی یا وجه شبه دوگانه گفته‌اند
گرمرو و سرکش: برای آتش بالا رونده بودن و گرم بودن و برای عاشق کنایه است.

💠آرایۀ استخدام تشبیهی

وقتی مشبه به به گونه‌ای باشد که نسبت به مشبه یک مفهوم و در ارتباط با مشبه‌به مفهوم دیگری داشته باشد، آرایۀ استخدام تشبیهی ایجاد می‌شود. این آرایه سبب نو شدن تشبیه می شود و ذهن مخاطب را بیشتر درگیر می کند.

این حالت در تشبیه را « مثلث تشبیه» نیز نامیده‌اند.
با یاد رنگ و بوی تو ای نو بهار عشق همچون بنفشه سر به گریبان کشیده‌ام
مفهوم «سر به گریبان کشیدن» برای بنفشه با مفهوم« سر به گریبان کشیدن» برا یعاشق( شاعر) متفاوت است.
ز داغ عشق تو خون شد دل چو لالۀ من فغان که در دل تو ره نیافت نالۀ من
مفهوم« دل خون بودن» برای لاله با این مفهوم برای شاعر متفاوت است.


حمیرا خانجانی

https://t.me/virastar1222

#مکتب_های_ادبی
#سوررئالیسم

#سوررئاليسم
💠فرانسه، محل اصلي تولد سوررئاليسم بود. اين مکتب پس از جنگ جهانگير دوم در اين کشور شکل گرفت.

💠بنيانگذار سبک سوررئاليسم (فرا واقعي)، آندره بروتن فرانسوي بود که در اوايل قرن بيستم ، انقلابي درعالم شعر و ادب اروپا بوجود آورد، وي در سال 1922 1924 م نخستين بيانيه اين مکتب را انتشار داد و شعرايي چون «لوئي آراگون»، «پل الوار» و «ژرژهونيه» از وي استقبال نمودند و کار وي را تعقيب کردند.

💠روانکاوان و روانشناسان وقت و همچنين نويسندگاني چون «فرويد» و «يونگ» از همان ابتدا، عدم علاقه خود را نسبت به اين مکتب نشان دادند. و خواستار ابقاء و تداوم «رئاليسم» شدند. ولي هواداران اين شيوه توجهي به نظرات مطرح شده نکردند و کار خود را پي گرفتند.

💠سوررئاليسم از شعر شروع شد و قلمروش به نوول و رمان کشيد و کم کم پا را از ادبيات فراتر گذارده و به ساير هنرها مثل: نقاشي، سينما، تئاتر و... راه يافت.

💠آندره برتون در رابطه با مکتب ابداعي اش گفته است: «بالاخره يک روز رؤيا (رومانيسم )و واقعيت (رئاليسم) که اين قدر با هم در تضاد هستند، در يک نوع حقيقت مطلق و برتر از واقع (سوررئاليسم) حل خواهند شد.»
💠💠همان گونه که از تعريف وي بر مي آيد اين سبک تداخلي است از واقعيت و رؤيا.


https://t.me/virastar1222

#مکتب_های_ادبی
#اومانیم


# او مانیسم (Humanisme )
💠این مکتب از دید تاریخی جنبش و نهضت فکری ویژه ی سده ی ١۶ میلادی است.

💠ویژگی این جنبش تمجید از دوران گذشته و تمایل به شکوفایی کامل انسان است. اومانیسم بزرگ ترین تفکر عقیدتی دوران رنسانس است و اومانیست ها در آن دوره به مطالعه ی متون اصلی و ترجمه و ویرایش آثار قدیم یونانی و لاتین می پرداختند.
💠از دید فلسفی هر تفکری که به انسان عالی ترین ارزش را بدهد او مانیسم گفته می شود. بنابراین نویسندگانی که در آثارشان از عقیده ی والای انسان و حفظ حقوق او و لزوم شکوفایی او سخن گفته اند، اومانیست هستند.


https://t.me/virastar1222

#مکتب_های_ادبی
#اگزیستانسیالیسم


# اگزیستانسیالیسم (Existentialisme ) هستی گرایی

🖌🖋اصطلاح اگزیستانسیالیسم از مشتقات واژه‌ی فرانسوی existentiel و واژه‌ی انگلیسی Existential به معنی “وجودی” است، و خود به معنای “اصالت وجود” یا “تقدم وجود” است.

🖌🖋اساس فلسفه‌ی اگزیستانسیالیسم که در نیمه‌ی نخست سده ی بیستم پدید آمد، بر این باور استوار است که هستی موجودات دو جنبه دارد: ذات (essence) یا ماهیت، و وجود (existence) . انسان تا وقتی با رفتار و عملکرد خود به ماهیتی فردی یا وجود مشخص دست نیافته، فقط دارای ماهیتی کلی یا ذات است. در این صورت تنها در مرحله‌ی موجودی که در اموری انتزاعی و کلی با سایر هم‌جنسان خود مشترک است، باقی می‌ماند، اما وقتی این موجود به سبب خودآگاهی بر ماهیت خود تأثیر می‌نهد و وجهه‌ای مشخص و معین پیدا می‌کند، به مرحله‌ی وجود می‌رسد.


❓❓پرسش اساسی فلسفه‌ی اگزیستانسیالیسم آن است که کدامیک از این دو جنبه‌ بر دیگری مقدم است: ماهیت یا وجود؟

🖌🖋پاسخی که فلسفه تا سده ی ١٩ به این پرسش می‌داد بر تقدم ماهیت تأکید داشته است. اما فلسفه‌ی اگزیستانسیالیسم وارونه ی آن معتقد به تقدم وجود بر ماهیت است.

🖌🖋علت روی آوردن اگزیستانسیالیسم به ادبیات را نیز باید در تمایل این فیلسوفان در دوری از امور انتزاعی و گرایش به امور ملموس و محسوس جست‌وجو کرد.

باور اصلی اگزیستانسیالیسم همان گونه که گفته شد “تقدم وجود بر ماهیت” است. یعنی طبیعت واقعی هر کس پیش از آن که او به وجود بیاید وجود نداشته است و این وجود او است که در جریان کارهایی که انجام می دهد ماهیت او را نشان می دهد.

🖌🖋اگزیستانسیالیسم نقطه ی مقابل جبر گرایی است. در جبر گرایی انسان به عنوان فردی که دارای سرنوشت محتوم و تعیین شده ای است شناخته می شود، ولی در اگزیستانسیالیسم که سارتر مشهورترین معرف آنست این انسان است که در موقعیت ها و در دو راهی های زندگی اش تصمیم می گیرد که چه راهی را انتخاب کند.
او در این انتخاب آزاد است و نباید از سنت ها و رسوم پیروی کند.

🖌🖋سارتر به همین دلیل نیز از پذیرش جایزه ی نوبل در ادبیات خودداری کرد.



https://t.me/virastar1222

#آرایه_های_ادبی
#استخدام
#تشبیه

آرایۀ استخدام تشبیهی

وقتی مشبه به به گونه‌ای باشد که نسبت به مشبه یک مفهوم و در ارتباط با مشبه‌به مفهوم دیگری داشته باشد، آرایۀ استخدام تشبیهی ایجاد می‌شود. این آرایه سبب نو شدن تشبیه می شود و ذهن مخاطب را بیشتر درگیر می کند.

این حالت در تشبیه را « مثلث تشبیه» نیز نامیده‌اند.

با یاد رنگ و بوی تو ای نو بهار عشق همچون بنفشه سر به گریبان کشیده‌ام
مفهوم «سر به گریبان کشیدن» برای بنفشه با مفهوم« سر به گریبان کشیدن» برا یعاشق( شاعر) متفاوت است.

ز داغ عشق تو خون شد دل چو لالۀ من فغان که در دل تو ره نیافت نالۀ من
مفهوم« دل خون بودن» برای لاله با این مفهوم برای شاعر متفاوت است.


https://t.me/virastar1222