§b نگاهی به دگرگونی‌های درزمانی معنی در واژه‌ها

معنی واژه‌ها در گذر زمان دست‌خوش تحولاتی می‌شود که به‌طور خلاصه عبارتنداز:

§cتخصیص معنایی (semantic narrowing):
مثل واژه «داور» که در گذشته به کسی گفته می‌شد که هر نوع قضاوتی را انجام می‌داد؛ ولی امروزه بر کسی اطلاق می‌شود که فقط یک مسابقه‌ی ورزشی را قضاوت می‌کند.

§cتوسیع معنایی (semantic widening):
مثل واژه‌ی «سوزن» که در گذشته فقط به ‌نوعی فلز نوک‌تیز باربک اطلاق می‌شد که مثلاً در خیاطی به‌کار می‌رفت؛ ولی امروزه علاوه‌بر معنای یاد‌شده، در معنای «آمپول» هم به کار می‌رود.

§cتنزل معنایی (semantic degeneration):
مثل واژه‌ی «لیبرال» که قبلاً درمعنی فرد آزادی‌خواه به‌کار می‌رفته؛ ولی اکنون به کسی گفته می‌شود که وابستگی به غرب داشته باشد؛ یعنی بار عاطفی آن منفی شده است.

§cترفیع معنایی (semantic elevation):
مثل واژه‌ی «سیَد» که ‌در زبان فارسی بار عاطفی مثبت پیدا کرده، و از معنی آقا، به معنی اولاد پیغمبر (ص) ترفیع یافته است.

§cتغییر معنایی (semantic change):
مثل واژه‌ی «شوخ» که معنی قدیمی آن؛ یعنی، چرک تغییر کرده و امروزه در معنی شخص بذله‌گو کاربرد دارد.

برای اطلاعات بیشتر، رک:
صفوی؛ کورش. (۱۳۸۳). درآمدی بر معنی‌شناسی، تهران: سوره‌ی مهر.

با سپاس
ــــ س. داریوش رضوی