‍ دژ(:قلعه) رودخان دژی استوار است که بر فراز بلندای جنگلی شهرستان فومن در روستای زیبای رودخان در استان گیلان قرار دارد. این دژ یکی از استوارترین دژها برای پایداری ایران در برابر یورش دشمنان به روزگار ساسانی بوده است. این دژ 65 برج و باروی استوار، و دیواری به درازای (:طول) 500 متر داشته و پایگاه های مبارزه ایرانیان آن سامان دربرابر یورش تازیان بوده است.

از آنجا که این دژ تاریخی در کنار رودخانه‌ای بنا شده است. همانند واژه باستانی «دژ رودگان» یا «روگان» (دژی که در کنار رود باشد) وبا دگرگونی اندکی به نام دژ(:قلعه)ٔ رودخان خوانده می‌شود. این دژ به زبان اهالی آن سامان(:منطقه)که تالشی سخن می گویند، "قله رخون" نام دارد.

قلعه رودخان از دو بخش ارگ (بخش مسکونی) و غورخانه (جایگاه کوشش های جنگی) ساخته شده است. ارگ در بخش باختری این بنا در دو اشکوب (:طبقه) بوده و از آجربنا شده است. قراول‌خانه‌ها در بخش خاوری در دو اشکوب با چندین نورگیر و روزنه‌، چشم اندازی بر پیرامون دارد. آب از چشمه‌ای درمیان دژ و گودترین جای آن می جوشد.

بخش خاوری دژ دوازده ورودی دارد. زندان، در اضطراری، گرمابه و آبریزگاه نیز درآنجاست. بخش باختری نیز دوازده ورودی دارد که در آن چشمه، استخر، آب‌انبار، سردخانه، گرمابه، آبریزگاه، شاه‌نشین و چند خانه است وپیرامون آنجا را برج و بارو فراگرفته است. 40برج دیده‌بانی دور تا دور دژ رافراگرفته که اتاق‌های هشت بر(:هشت ضلعی) آن باگنبد هایی پوشانده شده است. دور تا دور دیوارها و برج‌ها روزنه‌هایی شیب‌دار دیده می‌شود که برای ریختن چیزهایی داغ و تیراندازی به دشمن بوده است گفتنی است که هیچ‌گاه دشمنی به این دژ دست نیافته و نتوانسته آن را از دلیران گیلانی پس بگیرد.

درگاه(کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش و نگرش: موبد کورش نیکنام
🏵 @zoroaster33 🏵