Teridagi oq dog’lar
Teridagi oq dog’lar — paydo bo’lishi sabablari, alomatlari, davolash usullari
Teridagi oq dog’lar uning pigmentatsiyasi yo’qotilganligini ko’rsatadi, turli o’lchamlarda ayollarda ham, erkaklarda ham tananing har qanday qismida paydo bo’lishi mumkin. Oq dog’lar shaklidagi terining gipopigmentatsiyasi (rangi yo’qolishi) ko’plab tug’ma va orttirilgan kasalliklar va sindromlarning natijasi bo’lishi mumkin.
Teri ustida oq dog’lar paydo bo’lishi nafaqat estetik tomondan kishiga noqulaylik tug’diradigan yoqimsiz kosmetik nuqson, balki bu kasallik alomati bo’lishi mumkin va kasallik har doim ham xavfsiz bo’lmaydi. Aksariyat hollarda teridagi oq dog’lar paydo bo’lishi tezkor davolanishni talab qiluvchi xavfli kasalliklar bilan bog’liq bo’lmaydi. Ammo terida oqimtir nuqtalar kabi bunday hodisa e’tiborga olinmasa ham bo’ladi degani emas. Mustaqil tashxis qo’yish va davolash nafaqat bemorga, balki uning atrofidagilarga ham zarar yetkazishi mumkinligi sabab har qanday dog’lar aniqlanishi bilan malakali dermatologning konsultatsiyasi talab etiladi.
Terida oq dog’lar nima uchun va qanday paydo bo’ladi?
Pigmentning kamayishi yoki yo’qolishi natijasida terining pigmentatsiyasi buzilishi, teri gipopigmentatsiyasi shuningdek leykoderma deb ham ataladi. U terining rangidan ko’ra ochroq rangga ega bo’lgan turli o’lcham va shakllardagi dog’lar ko’rinishida namoyon bo’ladi. Uning rivojlanishi terida melanin pigmentining kamayishi bilan bog’liq.
Leykodermaning turlari
Tug’ma leykoderma
Albinizm. Agar melanotsitlar soni tug’ilish paytidan boshlab kam bo’lgan bo’lsa, unda bunday bemorlarda tug’ilishi paytidayoq albinizm belgilariga kuzatiladi, ushbu kasallik natijasida ularning terisi quyosh nuri spektridagi ultrabinafsha nurlariga nisbatan himoyasiz bo’lib qoladi, terining bunday o’zgarishi bemorning butun hayoti davomida saqlanib qoladi.
Tuberoz skleroz (Tuberous sclerosis) — teri sirtida, shuningdek bosh miya va boshqa a’zolarda bir nechta kichik blyashkalar yoki o’smalar paydo bo’lishi bilan xarakterlanadigan irsiy kasallik.
Immun leykoderma
Vitiligo — terining autoimmun kasalligi bo’lib, uning natijasida terida joylashgan melanotsitlar vayron bo’ladi, oqibatda teri sirtida oq yoki och-pushti rangli dog’lar paydo bo’ladi. Har qanday yosh va jinsdagi odamlarga ta’sir qiladi. Oq dog’larning joylashishi odatda qo’l bilagi, tizza, yuzda qayd qilinadi. Dog’larning paydo bo’lishi deyarli hech qanday sub’yektiv hissiyotlarsiz kechadi, ularning yuzasida qipiqlanish kuzatilmaydi. Vaqt o’tishi bilan dog’lar o’sishi va bir-biri bilan birlashishi mumkin, ta’sirlangan joydagi tuklar ham rangsizlanadi. Hozirda kasallikning sababi nima ekanligi aniq emas, lekin vitiligo rivojlanishi xavfini oshiradigan bir qator omillar mavjud:
Irsiy moyillik (bemorlarning 1/3 qismida oilaviy anamnez mavjud);
Organizmning og’ir virusli kasalliklari va ularning fonida yuzaga keladigan immunitetning buzilishi;
Autoimmun kasalliklar (qandli diabet, qalqonsimon bez kasalliklari — giper va gipotiroidizm, Addison kasalligi, tizimli skleroz, o’choqli alopesiya va boshqalar);
Gipofiz va gipotalamus faoliyatining buzilishi va uning natijasida yuzaga keladigan organizmda gormonal muvozanat buzilishi;
Stress, jismoniy va ruhiy charchoq;
Parazitar intoksikatsiyalar;
Professional faoliyat — odatda kasbi bo’yicha fenol, formaldegid, sintetik smolalar, og’ir metallar bilan ishlaydigan odamlarda uchraydi.
Halo-nevus (Setton nevusi) — qizildan to’q qizil ranggacha bo’lgan 4-5 mm diametrli tuguncha, teri yuzasidan bir oz ko’tarilib turadi. Shakli aylana yoki oval bo’lib, tugunchaning o’zidan 2-3 barobar kattaroq bo’lgan depigmentlangan teri bilan o’ralgan. Ko’p hollarda u gavda va qo’llarda, kamroq hollarda yuzda joylashgan bo’ladi. Ko’pincha Halo-nevus o’z-o’zidan regressga uchraydi — u spontan ravishda yo’qoladi.
Yallig’lanishdan keyingi leykoderma
Teridagi oq dog’lar ba’zi yallig’lanishli kasalliklarda toshma toshishidan keyin qolishi mumkin, masalan psoriaz, ekzema, qizil yugurik, kuyishlar va hokazo. Buning sababi quyosh nurlari ta’sirida toshma
Teridagi oq dog’lar — paydo bo’lishi sabablari, alomatlari, davolash usullari
Teridagi oq dog’lar uning pigmentatsiyasi yo’qotilganligini ko’rsatadi, turli o’lchamlarda ayollarda ham, erkaklarda ham tananing har qanday qismida paydo bo’lishi mumkin. Oq dog’lar shaklidagi terining gipopigmentatsiyasi (rangi yo’qolishi) ko’plab tug’ma va orttirilgan kasalliklar va sindromlarning natijasi bo’lishi mumkin.
Teri ustida oq dog’lar paydo bo’lishi nafaqat estetik tomondan kishiga noqulaylik tug’diradigan yoqimsiz kosmetik nuqson, balki bu kasallik alomati bo’lishi mumkin va kasallik har doim ham xavfsiz bo’lmaydi. Aksariyat hollarda teridagi oq dog’lar paydo bo’lishi tezkor davolanishni talab qiluvchi xavfli kasalliklar bilan bog’liq bo’lmaydi. Ammo terida oqimtir nuqtalar kabi bunday hodisa e’tiborga olinmasa ham bo’ladi degani emas. Mustaqil tashxis qo’yish va davolash nafaqat bemorga, balki uning atrofidagilarga ham zarar yetkazishi mumkinligi sabab har qanday dog’lar aniqlanishi bilan malakali dermatologning konsultatsiyasi talab etiladi.
Terida oq dog’lar nima uchun va qanday paydo bo’ladi?
Pigmentning kamayishi yoki yo’qolishi natijasida terining pigmentatsiyasi buzilishi, teri gipopigmentatsiyasi shuningdek leykoderma deb ham ataladi. U terining rangidan ko’ra ochroq rangga ega bo’lgan turli o’lcham va shakllardagi dog’lar ko’rinishida namoyon bo’ladi. Uning rivojlanishi terida melanin pigmentining kamayishi bilan bog’liq.
Leykodermaning turlari
Tug’ma leykoderma
Albinizm. Agar melanotsitlar soni tug’ilish paytidan boshlab kam bo’lgan bo’lsa, unda bunday bemorlarda tug’ilishi paytidayoq albinizm belgilariga kuzatiladi, ushbu kasallik natijasida ularning terisi quyosh nuri spektridagi ultrabinafsha nurlariga nisbatan himoyasiz bo’lib qoladi, terining bunday o’zgarishi bemorning butun hayoti davomida saqlanib qoladi.
Tuberoz skleroz (Tuberous sclerosis) — teri sirtida, shuningdek bosh miya va boshqa a’zolarda bir nechta kichik blyashkalar yoki o’smalar paydo bo’lishi bilan xarakterlanadigan irsiy kasallik.
Immun leykoderma
Vitiligo — terining autoimmun kasalligi bo’lib, uning natijasida terida joylashgan melanotsitlar vayron bo’ladi, oqibatda teri sirtida oq yoki och-pushti rangli dog’lar paydo bo’ladi. Har qanday yosh va jinsdagi odamlarga ta’sir qiladi. Oq dog’larning joylashishi odatda qo’l bilagi, tizza, yuzda qayd qilinadi. Dog’larning paydo bo’lishi deyarli hech qanday sub’yektiv hissiyotlarsiz kechadi, ularning yuzasida qipiqlanish kuzatilmaydi. Vaqt o’tishi bilan dog’lar o’sishi va bir-biri bilan birlashishi mumkin, ta’sirlangan joydagi tuklar ham rangsizlanadi. Hozirda kasallikning sababi nima ekanligi aniq emas, lekin vitiligo rivojlanishi xavfini oshiradigan bir qator omillar mavjud:
Irsiy moyillik (bemorlarning 1/3 qismida oilaviy anamnez mavjud);
Organizmning og’ir virusli kasalliklari va ularning fonida yuzaga keladigan immunitetning buzilishi;
Autoimmun kasalliklar (qandli diabet, qalqonsimon bez kasalliklari — giper va gipotiroidizm, Addison kasalligi, tizimli skleroz, o’choqli alopesiya va boshqalar);
Gipofiz va gipotalamus faoliyatining buzilishi va uning natijasida yuzaga keladigan organizmda gormonal muvozanat buzilishi;
Stress, jismoniy va ruhiy charchoq;
Parazitar intoksikatsiyalar;
Professional faoliyat — odatda kasbi bo’yicha fenol, formaldegid, sintetik smolalar, og’ir metallar bilan ishlaydigan odamlarda uchraydi.
Halo-nevus (Setton nevusi) — qizildan to’q qizil ranggacha bo’lgan 4-5 mm diametrli tuguncha, teri yuzasidan bir oz ko’tarilib turadi. Shakli aylana yoki oval bo’lib, tugunchaning o’zidan 2-3 barobar kattaroq bo’lgan depigmentlangan teri bilan o’ralgan. Ko’p hollarda u gavda va qo’llarda, kamroq hollarda yuzda joylashgan bo’ladi. Ko’pincha Halo-nevus o’z-o’zidan regressga uchraydi — u spontan ravishda yo’qoladi.
Yallig’lanishdan keyingi leykoderma
Teridagi oq dog’lar ba’zi yallig’lanishli kasalliklarda toshma toshishidan keyin qolishi mumkin, masalan psoriaz, ekzema, qizil yugurik, kuyishlar va hokazo. Buning sababi quyosh nurlari ta’sirida toshma