دیابت ( مرض قند _ بیماری قند )
( توجە : روز ۲۳ ابان از سوی WHO بە عنوان روز جهانی دیابت نامگذاری شدە است .)
( من بە علت اندوە ناشی از مرگ عزیزان کرمانشاهی نتوانستم بە موقع و در روز جهانی دیابت مطلبی بنویسم و حالا جبران میکنم )
بە صورت خلاصە :
تعریف : دیابت یک بیماری غیر عفونی و متابولیک است کە شیوع زیادی دارد و در تمام مناطق جهان و در میان تمام نژادها دیدە میشود . دیابت در هر سنی ممکن است دیدە شود، دیابت تیپ یک در میان کودکان و نوجوانان شایع است و تیپ دوم در سنهای بالاتر از ۳٥ سال دیدە میشود. بیماران مبتلا بە تیپ یک بیماری قند حدود پنج در صد کل مبتلایان بە بیماری و مبتلایان بە تیپ دو ۹٥ در صد انان را دربر میگیرند . دیابت دوران بارداری اغلب پس از
زایمان بهبودی یافتە و گاهی هم تبدیل بە تیپ دو بیماری میشود .
میزان شیوع دیابت با توجە بە نوع تغذیە و سیستمهای بهداشتی در هر کشوری متفاوت است در کشور ایران حدود یازدە در صد افراد بالاتر از ۳٥ سال بە ان مبتلا هستند و این بالاترین درصد شیوع یک بیماری در ایران است و میزان مرگ و میر ناشی از دیابت در ایران بە همین نسبت خیلی زیاد است . اغلب مبتلایان بە علت نارسائی کلیە و قلب و عروق ( سکتە قلبی و مغزی ) از بین میروند . طول عمر افراد دیابتیک حتی با درمان مناسب و کنترل بیماری در مقایسە با افراد سالم حدود پنج تا دە سال کمتر است. درمان بیماران دیابتیک و عوارض ناشی از بیماری هزینە سنگینی بە سیستم بهداشتی کشور تحمیل میکند و با پیشگیری میتوان هزینەها را کمتر نمود .
علت بیماری : عدم تولید یا کاهش تولید انسولین در لوزالمعدە و یا ایجاد مقاومت بە انسولین باعث پیدایش بیماری میشود. بدون کمک انسولین گلوکز کە برای سوخت و ساز بدن ضروری است نمیتواند وارد سلولها شود . انباشتە شدن گلوکز در جریان خون و رسوب ان در جدار مویرگها اسیب رسان شدە و مشکلات زیادی تولید میکند .ایجاد مقاومت سلولی در برابر انسولین هم علت دیگر وارد نشدن گلوکز بە داخل سلولها است کە منجر بە بالا رفتن سطح گلوکز در خون میشود. گلوکز برای سوخت وساز سلولها ضروری است و کاهش ان در داخل سلولها هم خساراتی بە بار میاورد . نقش ژنتیک در تیپ دو بیماری برجستە است. پرخوری، افزایش وزن و عدم تحرک علل مستعد کنندە و کمک کنندە بیماری هستند. بە طور خلاصە گلوکز بیش از حد نرمال ، در جدار مویرگها تغیراتی ایجاد و انان را شکنندە میکند کە منجر بە عوارض زیادی میگردد .استرس زیاد و مداوم ممکن است باعث بالارفتن قند خود شود .
علائم و نشانەها بیماری : پرخوری ، پرنوشی و پرادراری ( سە پر ) مهمترین علائم دیابت هستند . ضعف ، خستگی ، سردرد و تاری دید شایع است .کاهش وزن و کم شدن توان جنسی هم شیوع دارد . کم شدن قدرت حافظە و فراموشی گاهی دیدە میشود .
تشخیص : با ازمایش خون و مشاهدە افزایش گلوکز خون بە راحتی بیماری تشخیص دادە میشود . ازمایش قند خون سادە و اسان و کم هزینە است ، بهتر است افراد بالاتر از ۳٥ سال هرسال و حتی هر شش ماە انرا انجام دهند . تشخیص زود هنگام میتواند
از عوارض و پیامدهای خطرناک و ناتوان کنندە دیابت جلوگیری کند .
عوارض و پیامدهای دیابت : اگر بیماری زود تشخیص دادە نشود و بە نحو صحیحی کنترل نشود عوارض ان یاد است ، از جملە بیماریهای کلیوی ، قلبی عروقی و عوارض ناتوان کنندە ان بیماریها . علت بیش از ٥٠ در صد افرادیکە نارسائی کلیە دارند و دیالیز میشوند همانا بیماری قند پیشرفتە و کنترل نشدە است . بیماریهای چشم یکی دیگر از عوارض دیابت است . نوروپاتی و ایجاد زخم در اندامها و بخصوص در پاها از عوارض شایع بیماری است کە گاهی منجر بە قطع پا میشود . امروزە دیابت را یکی از علل مستعد کنندە مبتلا شدن بە الزایمر میدانند .دیابت باعث کاهش و ضعف سیستم ایمنی بدن شدە و بیمار برای ابتلا بە بیماریهای عفونی و واگیردار مستعد میشود .
درمان : دیابت تیپ یک ( دیابت کودکان و نوجوانان ) را با انسولین میتوان کنترل کرد . با داروهای خوراکی مناسب میتوان قند خون را در دیابت تیپ دو کاهش دادە و انرا کنترل کرد . کنترل قند خون در زنان باردار بسیار لازم است . درمان قطعی با پیوند سلولهای لوزالمعدە یا سلولهای بنیادی امکان پذیر است .
پیش گیری : با توجە بە سابقە بیماری در میان والدین افراد و یا خانوادە انان و ازمایش مرتب خون میتوان قبل از بروز علائم دیابت انرا تشخیص و از پیشرفت ان جلوگیری کرد . متاسفانە مردم کمتر بە فکر کنترل و پیشگیری بودە ودر ایران وقتی بیماری تشخیص دادە میشود کە علائم پیشروندە فرد را مجبور بە مراجعە بە پزشک کردە است . اغلب این افراد تقریبا پنج سال پس از ابتلا بە دیابت بەپزشک مراجعە میکنند و این تاخیر بە میزان زیادی بە مویرگها اسیب رساندە است .
دکتر علی شمس برهان ۲۹ ابان ۱۳۹٦
https://t.me/Dr_shamsborhan
