Men tadbirkorman

Тиллар ва тил курслари ҳақида

“Чет элга срочно кетиш учун нима маслаҳат берасиз“ деган саволга биринчи навбатда тил ўрганинг деган бўлардим. Бу хамма биладиган нарсадек туюлиши мумкин, лекин айнан тил билиш даражангиз кўп ҳолларда қайси давлатда ва қай даражада юқори стипендия олишингизни билдиради.

Бизнинг регион учун ”оддий” ҳисобланган рус тилини билиб туриб ҳам катта ютуқларга эришишингиз мумкин, масалан, ҳар йили Россия/Қозоғистон университетлари томонидан бериладиган грантлар ва стипендия танловларига қатнашишингиз мумкин ва, ғолиб бўлсангиз, дунёга машҳур университетлардан бирида таҳсил олишингиз мумкин.

Инглиз тилини билсангиз - дунёнинг барча бурчакларининг эшиги очиқ деб ҳисоблайверинг. Француз, немис, испан ва ҳоказо тилларни, Европа давлатларига ўқиш/ишлаш учун жуда керакли тиллар ҳисобланади, уларни ўрганиш учун юқорида айтилган давлатларнинг университетлари томонидан пулли тил курсларига қатнашишингиз мумкин. Тил курсларининг нархи университет статуси/ жойлашуви/ студентга берадиган шарт-шароитига боғлиқ, курс нархи йилига ўртача 5000 еврога тенг (унутманг, бу сумма фақат уқиш нархини билдиради). Агар бир йил давомида тилни камида B2 даражасигача ўргансангиз, университетга давлат тилида ўқиш учун грант асосида қабул қилинишга имконингиз бор. Кўпроқ маълумотни бормоқчи бўлган университет сайтида кўришингиз мумкин. Шу ерда ўзимдан бир кичик маслаҳат: кўпинча инглиз тилини ўрганиш курсларига шарқий Европа давлатларига борган талабаларни кўраман. “0”дан бошлаб инглиз тилини ўрганиш учун аҳолиси инглизча гапирмайдиган давлатда озгина нореал деб ҳисоблайман. Буни амалга ошириш мумкин, бу учун талаба умуман ташқи факторларга чалғимасдан, фақат инглиз тили атмосферасида яшаши лозим. Масалан, Полшада буни уддасидан чиқиш қийин, чунки бирор бир дўкон ёки сервисдан фойдаланмоқчи бўлсангиз, поляк тилида гапиришингиз шарт, жуда ҳам кам ҳолларда сизга инглиз тилида жавоб беришади.

Тилни тезроқ ўрганиш учун учта оддий қоидага риоя қилишни тавсую:
1. Янги тилда уқинг - янгиликлар, китоблар, ижтимоий тармоқлардаги саҳифалар;
2. Янги тилда тингланг/томоша қилинг - кино, мусиқа, шоулар (Youtube forever);
3. Янги тилда фикрланг - бунинг учун кўпроқ муҳокама қилишингиз керак, уша пайтда она тилингиздаги гап тузилиш конструкциясини унутинг, ва янги тилни вақтинча “родной“ деб билинг.

Ўзим хам тил билимимни қай даражада яхши бўлганини аниқлаш учун уша тилда ҳазил қила оламанми, ёки уша тилда “инглизчани чачворадиган одам“ билан дебат қила оламанми, ёки энг кераклиси - уша тилда фикрлай оламанми деган саволларга жавоб берсамгина, уша янги тилни яхши ўргандим деб ҳисоблайман.

Агар ҳали хам қайси тилни ўрганишни билмасангиз, қуйидаги мақолани уқиб кўринг (инглиз тилида). Ушбу мақолада Worl Economic Forum дунёнинг энг кучли тилларини санаб утган, ва айнан нима сабабдан хар доим хам Google Translate ёрдам бера олмаслигини тушунтирган https://www.weforum.org/agenda/2016/12/these-are-the-most-powerful-languages-in-the-world/

Ҳуллас, век живи - век учись деганларидек, фақатгина бир тил билан тўхтамасликни тавсия қиламан. Ҳеч бўлмаса ўзимизнинг ўзбек тилига яқин бўлган тилларни ўзлаштиринг - бу жуда осон. Агар “энди ёшим ўтди, бу мия қурғур бошқа маълумот қабул қилмайди” десангиз, бу оддий дангасаликдан далолат беради :)

Қуйида TED томонидан тайёрланган билингвизм ҳақида бир жуда қизиқ материал қўяман, албатта томоша қилинг, ва тил ўрганишдан тўхтаманг https://www.ted.com/talks/mia_nacamulli_the_benefits_of_a_bilingual_brain/up-нехт

​​Канал обуначиларидан ўз бизнесини қандай бошлаш ҳақида кўп саволлар келиб тушяпти. Мен 2011 йилда ўз фирмамни очганман ва 2013 йилда «Дарё» интернет-нашрига асос солганман.

Дадам эса 2001 йилдан буён ўз бизнесини юритади. «МузА» ва «Бротмайстер» брендлари остида нон ва қандолат маҳсулотларини ишлаб чиқаради. «Korzinka.uz» бренди остидаги нон маҳсулотлари ҳам дадамнинг фабрикаларида ишлаб чиқарилган. Уларнинг тажрибаси меникидан анча кўп бўлгани боис улардан энди бизнес бошламоқчи бўлганлар учун маслаҳатлари билан ўртоқлашишни сўрадим.

Ўз бизнесини бошламоқчи бўлганлар учун «МузА» таъсисчисидан бир нечта маслаҳат:

1. Кўпинча янги иш бошламоқчи бўлган кишилар ишни нимадан бошласам экан, қандай маҳсулот ишлаб чиқарсам ёки қандай хизмат кўрсатсам экан, бунга қанча пул керак бўлади деган саволларга жавоб қидиришади. Саволни бошқача берган маъкул — аввало қайси соҳани мен яхшироқ биламан, қайси соҳада билимим ёки тажрибам бор деган саволга жавоб топган маъқулроқ. Чунки ҳар қандай фаолият юритувчи корхонада шу соҳанинг устаси бўлиши шарт. Агар сиз бирор соҳада сал бўлса-да билимингиз ва тажрибангиз бўлса, нима маҳсулот ишлаб чиқариш ёки хизмат кўрсатишни аниқлаб оласиз, қандай асбоб-ускуналар кераклигини биласиз, ўзингизга уста ёки ёрдамчи топишингиз осон бўлади ва ходимларингиздан нимани талаб қилишни тушуна оласиз.

Тўғри, сиз ўзингизга фақат инвестор вазифасини олиб, иш юритиш учун соҳани яхши биладиган уста мутахассис топишингиз мумкин, лекин: а) бундай мутахассислар кўчада ётмайди, борлари эса ўзлари бизнес очиш ниятида бўладилар ва керакли миқдорда пул тўплаган заҳоти сизнинг бизнесингиздан кетадилар ва ўзлари мустақил ишлай бошлайдилар; б) ҳар бир ходимингизни назорат қилиб туришингиз, улар қилаётган ишлари самарали бўлишини текшириб туришингиз керак ва ҳ.к. Сиз соҳани чуқур билмасангиз-да, асосларини билишингиз бу катта ютуғингиз. Агар сиз ёш бўлсангиз ва ҳеч бир соҳада тажрибангиз йўқ бўлса, маслаҳатим — дарров бизнесга қўл урманг. Бирор катта ва муваффақиятли корхонага ишга киринг, 3-4 йил астойдил ишланг, ўзингизни кўрсатинг ва тажриба-ю билим орттиринг. Боз устига бизнесингизда жуда қўл келадиган маблағни ҳам тўплаб оласиз. Бизнесни бошлаш ҳеч қачон кеч эмас.

2. Ишни барча пулларингизни сарфлаб, каттароғидан бошлашга ҳаракат килманг. Қўлингизда йиға олган пулларингизнинг ҳаммасини бирданига сарфламанг, сизни мураккаб кунлар кутиб турган бўлиши мумкин.

3. Ҳатто бир неча марта муваффақиятсизликка учрасангиз ҳам тушкунликка тушманг. Ёмон натижа ҳам натижа, сиз орттирган тажриба ўзингизда қолади. Аммо кейинги сафар эҳтиётрок бўлиб иш бошланг.

4. Мижозларга ва шерикларга ишонинг, ишончсиз бирор ютуққа эришишингиз қийин. Ишонинг-у, лекин ҳужжатни мустаҳкам килинг. Бизнес тартиб ва бюрократияни яхши кўради.

Ҳаётда бу ерда кўрсатилганидан бошқачароқ бўлиши ҳам мумкин, албатта. Лекин бу маслаҳатлар асосан ҳаёт тажрибасидан олинган.

---

Ҳа, айтганча, «МузА» яқинда ребрендинг қилиб, логотипи, қадоқлар дизайнини янгилади (қуйида). Маҳсулотлар тури кенгайди, таъми эса хар доимгидек зўр.

Визага гарантия беролмайман-ку, аммо «МузА» пишириқ ва тортларига гап йўқ, жоввоб! Бемалол «Корзинка» ва «Макро» супермаркетларидан сотиб олишингиз мумкин.