MEHNAT MUHOFAZASI va TEXNIKA XAVFSIZLIGI

DALOLATNOMA – muayyan bir mas’ul xodimlar guruhi (yoki maxsus guruh yoxud komissiya) tomonidan sodir bo‘lgan xodisa yoki faktni o‘rnatilgan tartibda guvohlantirish, tasdiqlash va rasmiylashtirish maqsadida tuziladigan hujjatdir.

Dalolatnomalar tekshiruvlar, taftishlar, inventarizatsiya, tovar va moddiy boyliklarni qabul qilish va topshirish, yangi uskuna va buyumlarni sinovdan o‘tkazish va boshqa shu kabi maqsadlarda tuzilishi mumkin.

Kadrlar xizmati faoliyatida esa, dalolatnomalar asosan, xodimlar tomonidan sodir etilgan mehnat intizomining buzilishi bilan bog‘liq faktlarni rasmiylashtirish uchun zarur bo‘ladi.

Xodimlarning hatti-harakatlari bilan bog‘liq har qanday voqelikni aks ettirish hamda bundan asosan ish beruvchining xodimga doir rasmiy hujjatlarni, ko‘pincha buyruqlarni rasmiylashtirish uchun dalolatnomalar asos bo‘lib xizmat qiladi.

Bundan tashqari, agar boshqa ishga o‘tayotgan kadrlar xizmati xodimi o‘z o‘rniga yangi kelgan kadrlar xizmati xodimiga ushbu xizmat faoliyatiga doir hujjatlar va qimmatliklarni topshirishi bu jarayonni o‘zaro tuzilgan qabul qilish va topshirish dalolatnomalari asosida amalga oshirishi lozim bo‘ladi.

Kanalimiz: 👉 @MMTX_uz 👈

Kanal obunachimizdan.

#Savol
Mening 12 yoshga toʻlmagan 2 ta farzandim bor. Mehnat kodeksiga koʻra korxona tomonidan menga beriladigan ijtimoiy taʼtilni turmush oʻrtogʻim olsa boʻladimi va bu davrda oylik maosh beriladimi❓

#Javob

O‘n ikki yoshga to‘lmagan ikki va undan ortiq nafar bola yoki o‘n olti yoshga to‘lmagan nogironligi bo‘lgan bolaning ota-onasidan biri (ota-onaning o‘rnini bosuvchi shaxs) davomiyligi to‘rt kalendar kun bo‘lgan har yilgi ijtimoiy ta’tilda bo‘lgan davrida uning ushbu ta’til davri uchun o‘rtacha ish haqi saqlanib qoladi (ushbu Kodeksning 401-moddasi).

Kanalimiz: 👉 @MMTX_uz 👈

Xavfsizlik – ma’lum darajada xavf tug‘ilishi bartaraf etilgan faoliyat holati, уa’ni faoliyatni amalga oshirishdagi asosiy maqsadlardan biridir.

Kanalimiz: 👉 @MMTX_uz 👈

Kanal obunachimizdan.

#Savol

Xodim uchun ish vaqtining normal muddati haftasiga necha soatni tashkil etishi lozim❓

#Javob

Ish vaqti davomiyligining normal muddati.

Xodim uchun ish vaqtining normal muddati haftasiga 40 soatdan ortiq bo‘lishi mumkin emas❗️

Olti kunlik ish haftasida har kungi ishning muddati 7 soatdan, besh kunlik ish haftasida esa 8 soatdan ortib ketmasligi lozim.❕

Kanalimiz: 👉 @MMTX_uz 👈

Xodim ish tartibi yoki grafigiga yoxud mehnat shartnomasi shartlariga muvofiq o‘z mehnat vazifalarini bajarishi lozim bo‘lgan vaqt ish vaqti hisoblanadi.

Kanalimiz: 👉 @MMTX_uz 👈

#Savol
Homilador va 3 yoshgacha bolasi bor ayollarni shtat qisqarishi asosi bilan ishdan bo‘shatish mumkinmi❓

#Javob

Homilador va 3 yoshgacha bolasi bor ayollarni shtat qisqarishi asosi bilan ishdan bo‘shatish mumkin emas❗️

🚫 Ish beruvchi xodimni quyidagi holatlarda ishdan bo‘shatishi mumkin emas.

1️⃣ Mehnat kodeksida yoki boshqa qonunlarda belgilanmagan asoslar bilan;

2️⃣ kamsitishni taqiqlash talabini buzadigan holatlarda.

3️⃣ xodim “bolnichniy”da bo‘lganda (ya’ni, kasal bo‘lganda), har qanday “otpusk” (ta’til)ga chiqqanida;

4️⃣ xodim davlat yoki jamoat majburiyatlarini bajarganligi uchun ishdan ozod etilganda;

5️⃣ xodim xizmat safarida bo‘lganda;

6️⃣ homilador ayollar homiladorlik davrida.

⚠️ Shuningdek, 3 yoshgacha bolasi bor ayollar yoki 3 yoshgacha bo‘lgan bolani yolg‘iz tarbiyalayotgan ota (vasiy)ni faqat korxona tugatilganda, ular mehnat intizomini doimiy yoki bir marta qo‘pol ravishda buzganda ish beruvchi tomonidan bo‘shatish mumkin.

Kanalimiz: 👉 @MMTX_uz 👈

Kuyishda tez yordam ko'rsatish

Kuyishning 4 darajasi farq qilinadi
I darajali kuyish- yuzaki epidermal kuyishi;
II darajali kuyish- teri yuqori qavatining kuyishi;
IIIa darajali kuyish- ba'zi joylarda kuyish terining hamma qavatini, ba'zi joylarda yuqori qavatini egallaydi;
IIIb darajali kuyish- kuyish terining hamma qavatini, qisman teri osti kletchatkasini egallaydi;
IV darajali kuyish- chuqur to'qimalarning, ya'ni suyak, mushaklarning kuyishi.

Birinchi yordamda yong'indan olib chiqish, kiyimlarni o'chirish, yechib tashlash kerak. Dastlabki 20 daqiqada sovuq suvga tutib turiladi, yoki suv quyiladi(steril bo'lishi shart emas), qor, muz, sovuq haltachalar qo'yiladi. Kuygan sath atrofi spirt bilan artiladi. Steril bog'lam qo'yiladi. 0,5% li Novokain bilan ho'llangan bog'lam qo'yish mumkin.

Og'riq qoldiruvchilar berish;

Kuyish pufaklarini yorish;

Og'riqsizlantirish

Analgin 50% -2 ml + Dimedrol 1% - 1 ml m/o

Suprastin 2% - 1 ml m/o, v/i

Ketorolak 3% - 1 ml

Ketoprofen 5%- 2 ml

Shokga qarshi terapiya

Promedol 2% - ml
Droperidol 5 mg
Diazepam 0,5% - 2 ml

Neyroleptoanalgeziya
Droperidol 5 mg+ Fentanil 0,05 mg

Ko'ngil aynish, qayt qilishda
Atropin 0,5 % - 0,5 ml

Gipoksiyani korreksiya qilish uchun
Namlanga kislorod ingalyatsiyasi

Poliorgan yetishmovchiligini korreksiya qilish uchun
Korglikon 0,06% -1ml
Eufillin 2,4% - 10 ml
Tiamin xlorid 1 ml
Piridoksin
Askorbin kislotasi

AYuQH kamayishini korreksiya qilish
Poliglyukin 200 ml+ Novokain 0,5 %- 20 ml
Ringer eritmasi 400 ml
Reopoliglyukin 400 ml
Glyukoza 5% - 400 ml

Diurezni kuchaytirish uchun
Furosemid 20 mg

Gipotoniyani korreksiya qilish uchun
Prednizolon 30 mg
Gidrokortizon 150 mg

Kanalimiz: 👉 @MMTX_uz 👈

#Savol

ISH BERUVCHI SIZNI ISHDAN BO'SHASHGA ARIZA YOZISHGA MAJBUR QILSA.

Bu holatda nima qilish kerak?

#Javob
Shartta arizani yozing-da, orqasidan sudga da’vo arizasini ham yozing!

❗️#Eslatma Sudga xodimga u bilan mehnat shartnomasi bekor qilinganligi haqidagi buyruqning nusxasi berilgan kundan boshlab bir oy ichida murojaat qilish kerak. Muddat uzrli sabablarga koʻra oʻtkazib yuborilgan taqdirda, sud muddatni qayta tiklashi mumkin (Asos: Mehnat kodeksi 270-moddasi)

Mehnat shartnomasini bekor qilishga xodim shu korxonadagi ishni haqiqatda tashlab ketish istagini bildirgan yozma arizasiga binoan yoʻl qoʻyiladi.

Sudlar da’vogarning mehnat shartnomasini bekor qilish haqidagi arizani ish beruvchining qistovi natijasida berganligi toʻgʻrisidagi vajlarini sinchkovlik bilan tekshirmogʻi lozim. (Asos: Oʻzbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 1998-yil 17-apreldagi 12-sonli «Sudlar tomonidan mehnat shartnomasi (kontrakti)ni bekor qilishni tartibga soluvchi qonunlarning qoʻllanilishi haqida»gi qarori 15-bandi).

❗️Agar xodim "men arizani ish beruvchining qistovi natijasida berganman", degan da’vo bilan chiqsa, mehnat shartnomasini bekor qilinishining asosliligini isbotlab berish majburiyati ish beruvchi mas’uliyatiga yuklatilishini esdan chiqarmaslik lozim (Asos: Mehnat kodeksi).

☝️Demak, ish beruvchi sizni ishdan boʻshatishning asosliligini isbotlab bera olmasa, sud sizni ishga tiklaydi.

✅ Ishga tiklanganda ish beruvchiga xodimga yetkazilgan zararni qoplash majburiyati yuklatiladi.

❗️Zararni qoplash:

▫️majburiy progul vaqti uchun haq toʻlash shartligidan;

▫️mehnat shartnomasi bekor qilinganligi yoki xodim boshqa ishga oʻtkazilganligi ustidan shikoyat qilish bilan bogʻliq qoʻshimcha xarajatlar (mutaxassislardan maslahat olish, ish yuritish uchun ketgan xarajatlar va boshqalar) uchun kompensatsiya toʻlashdan;

▫️ma’naviy zarar uchun kompensatsiya toʻlashdan iboratdir.

❗️Ma’naviy zarar uchun toʻlanadigan kompensatsiyaning miqdori ish beruvchining xatti-harakatiga berilgan bahoni hisobga olib, sud tomonidan belgilanadi, lekin bu miqdor xodimning oylik ish haqidan kam boʻlishi mumkin emas.

Xodimning iltimosiga koʻra sud ishga tiklash oʻrniga uning foydasiga kamida uch oylik ish haqi miqdorida qoʻshimcha haq undirib berishi mumkin (Asos: Mehnat kodeksi).

👉 @MMTX_uz 👈