#خوشكی_موسڵمان_تۆ_دەبێت_چۆن_بیت؟

بسم الله الرحمن الرحیم

❶ ـ ئافرەتی سەلەفی دەبێت دەستگرتوو بێت بە قورئانی پیرۆزو سوننەتی پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) لە سنوری توانایدا، وە بەپێ‌ی بۆچوونی پێشینە چاكەكانی سەلەف و پێشینی ئەم ئوممەتە بێت .
❷ ـ وە هەروەها پێویستە لە سەری كە بە جوانترین شێوە هەڵسوكەوت لەگەڵا موسڵماناندا بكات، بەڵكو لەگەڵا بێباوەڕانیشدا، خوای پەروەردگار لە قورئاندا فەرموویەتی:
◾[ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا ] (البقرة: 83).
واتە:⬅ با ووتەو گوفتارتان بەگشتی بەباشترین شێوە بێت لەگەڵا خەڵكدا .
وە فەرموویەتی:
◾[ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا ] (النساء: 58).
واتە:⬅ خوای پەروەردگار فەرمانتان پێ‌ دەكات هەموو ئەمانەتێك بگەڕێننەوە بۆ خاوەنەكانیان .
هەروەها فەرموویەتی:
◾[وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا] (اڵانعام: 152).
واتە:⬅ ئەگەر گوفتارێكتان ووت تێیدا دادپەروەر بن .
دیسان فەرموویەتی:
◾[يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَى أَنْفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ] (النسا‌ء: 135).
⬅ واتە: ئەی ئەوانەی كە بڕاوادارن هەمیشە هەستن بە دادپەروەرێتی، و لە هەموو گوفتارو كردارێكتاندا دادپەروەر بن، و گەواهی دانتان لەبەر خوای پەروەردگار بێت، ئەگەر گەواهی دانەكەشتان لەسەر خۆتان بێت، یان لەسەر یەكێك لە باوك و دایكتان، یان لەسەر كەسێكی نزیكتان .

❸ ـ هەروەكو چۆن لە سەری پێویستە كە پابەند بێت بە پۆشاكی شەرعی و دوور بكەوێتەوە لە خۆشوبهاندن بە دوژمنانی ئیسلامەوە(1) .
پێشەوا (أحمد) لە (مسند) ەكەیدا، و لە (عبدالله) ی كوڕی (عمر) دەگێڕێتەوە كە پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتی:
◾(من تشبه بقوم فهو منهم) (2).
واتە: ⬅هەركەسێك خۆی بەهەر گەل و قەومێك بشوبهێنێت ئەوا لەوان دەبێت .
وە خوای باڵا دەست سەبارەت بە پۆشاك فەرموویەتی:
◾[يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ] (اڵاحزاب: 59).
واتە: ئەی پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرمان بكەو بڵێ‌ بە هاوسەران و كچ و ئافرەتی بڕواداران كە باڵا پۆشە (عابا) كانیان بە خۆیاندا بدەن، ئەوەش باشترین شتە كە بە حیشمەت و حەیاو پاكێتیەوە بناسرێنەوە، بۆ ئەوەی تووشی ئەزیەت و ئازار نەبن .
وە پێشەوا (الترمژی) لە (الجامع) ەكەیدا و لە فەرموودەی (عبدالله) ی كوڕی (مسعود) ەوە دەگێرێتەوە كە پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتی:
◾(المرأة عورة، فإذا خرجت استشرفها الشیطان)(3).
واتە: ⬅هەموو لەشی ئافرەت بە عەورە دەژمێردرێت، بۆیە ئەگەر ڕۆیشتە دەرەوە شەیتان دەیڕازێنێتەوە، و دەری دەخات .
❹ ـ وە ئامۆژگاری بەوە دەكەین كە چاكەكار بێت بەرامبەر مێردەكەی، ئەگەر دەیەوێت ژیانێكی بەختەوەر بەسەر ببات، چونكە پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتی:
◾(إذا دعا الرجل امرأته إلی فراشه فأبت لعنتها الملائكة )(4).
واتە: ⬅ئەگەر پیاو بانگی هاوسەرەكەی كرد بۆ سەرجێگەیی، كەچی هاوسەرەكەی نەهات بەدەم داواكاریەكەیەوە، ئەوا فریشتەكانی خوای پەروەردگار نەفرینی لێ‌ دەكەن .
وە لە (صحیح) ی پێشەوا (مسلم) دا هاتووە كە:
◾(إلا كان الذي فی السماءو غاضبا علیها ).
واتە:⬅ ئیللا ئەوەی كە لە سەروی ئاسمانەكانەوەیە توڕەیە لەو ئافرەتە كە نەڕۆشتووە بەدەم مێردەكەیەوە .

❺ ـ هەروەها پێویستە هەستێَت بە چاودێری منداڵەكانی، چاودێریەكی ئیسلامیانە، چونكە پێشەوایان (البخاری و مسلم) لە (صحیح) ەكەیاندا دەگێڕنەوە لە فەرموودەی (عبدالله) ی كوڕی (عمر) كە پێغەمبەری خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتی:
◾(كلكم راع وكلكم مسۆول عن رعیته)(6).
واتە:⬅ هەمووتان سەرپەرشتیار و شوانن، و هەمووشتان بەرپرسن بەرامبەر بە ژێر دەستەكەتان .
وە لە فەرموودەكەدا هاتووە كە باس لە ئافرەت دەكات دەفەرمووێت:
◾(والمرأە راعیة فی بیت زوجها، ومسؤولة عن رعیتها)(7).
واتە:⬅ ئافرەتیش سەرپەرشتیارە لە ماڵی مێردەكەیداو بەرپرسیاریشە لە ژێردەستەكەی .
وە لە هەردوو (صحیح) ی پێشەوایان (البخاری ومسلم) دا، و لە فەرموودەی (معقل) ی كوڕی (الیسار) هاتووە، و فەرموویەتی كە پێغەمبەری خوا(صلى الله عليه وسلم) فەرموویەتی:
◾(ما من راع یسترعیه الله رعیه، ثم لم یحطها بنصحه إلا لن یجد رائحة الجنة ).
واتە: ⬅هیچ كەسێك نییە كە خوای پەروەردگار ژێردەستەیەكی خستبێتە ژێر دەست، و ئامۆژگاریان نەكات، ئیللا بۆنی بەهەشت ناكات .
بۆیە نابێت بانگەشە كردنی سەرقاڵی بكات لە پەروەردەی منداڵەكانی .
❻ ـ هەروەكو پێویستە لەسەری كە ڕازی بێت بەو حوكمەی خوای پەروەردگار كە فەزڵی پیاوانی داوە بەسەر ئافرەتاندا، كە فەرموویەتی:
◾[وَلَا تَتَمَنَّوْا مَا فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْضٍ] (النسا‌ء: 32