#davomi
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ فِي قَوْلِهِ تَعَالَى: لَا تُحَرِكَ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بده که قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللهِ الله يُعَالِجُ مِنَ التَّنْزِيلِ شِدَّةً ، وَكَانَ مِمَّا يُحرك شَفَتَيْهِ- فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: فَأَنَا أُحَرِّكُهُمَا لَكُمْ كَمَا كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ يُحَرِّكُهُمَا. وَقَالَ سَعِيدٌ: أَنَا أُحَرِّكُهُمَا كَمَا رَأَيْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ يُحَرِّكُهُما. فَحَرَّكَ شَفَتَيْهِ – فَأَنْزَلَ اللهُ تَعَالَى: لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ ١٢. إِنَّ عَلَيْنَا جَمَعَهُ ، وَقُرْءَانَهُ قَالَ: جَمْعُهُ لَهُ فِي صَدْرِكَ ، وَتَقْرَأَهُ ، فَإِذَا قَرَأْنَهُ فَاتَّبِعْ قُرْهَانَهُ قَالَ: فَاسْتَمِعْ لَهُ وَأَنْصِتْ ، ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا بَيَانَهُ ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا أَنْ تَقْرَأَهُ. فَكَانَ رَسُولُ اللهِ وَ بَعْدَ ذَلِكَ إِذَا أَتَاهُ جِبْرِيلُ اسْتَمَعَ ، فَإِذَا الطلق جبريل قرأه التى كَمَا قَرَأَهُ.
Ibn Abbos roziyallohu anhumo U Zot taoloning « Unga ( Qur’onga) shoshilib, tilingni qimirlatma » degan sozi haqida shunday dedi: « Rasululloh sollallohu alayxi vasallam ( vahiyning) nozil bolish shiddatidan qiynalib, lablarini qimirlatardilar... Ibn Abbos menga: « Men ham senga lablarimni Rasululloh sollallohu alayxi vasallam qimirlatganlaridek qimirlatib beraman », dedi. Sa’id ham: « Men ham lablarimni Ibn Abbos qimirlatganini korganimdek qimirlatib beraman », deb lablarini qimirlatdi.-
Shunda Alloh
azza va jalla « Unga ( Qur’onga) shoshilib, tilingni qimirlatma. Uni jamlash va oqib berish Bizning zimmamizdadir » oyatini nozil qildi. Bu- « uni qalbingga jo qilishi, song sen uni oqishing ( Bizning zimmamizda) » deganidir. « Qachon uni oqisak, uning qiroatiga zehn solib tur unga quloq solib, jim eshitgin. « Keyin uni bayon qilish ham Bizning keyin uni oqishing ham bizning zimmamizdadir » . Shunday qilib, Rasululloh sollallohu alayxi vasallam Jabroil kelsa, unga quloq solib turadigan boldilar. Jabroil ketgach, Nabiy sollallohu alayxi vasallam ham u oqitganidek oqir edilar ». Imom Buxoriy rivoyat qilgan. Vahiy chogida Nabiy sollallohu alayhi vasallam boshlarini quyi solgancha otirib qolar, yuzlari qizarib, badanlari qizib, nafaslari entikib, vujudlari terga botib ketar edi. Vahiy bitgach, ozlariga kelib, nozil bolgan oyatlarni sahobalarga oqib, orgatar edilar. Ayni paytda kotiblarni chorlab, oyatlarni biror ashyoga yozdirib qoyardilar. U zot ayrim sahobalarga Qur’onni alohida ehtimom bilan ta’lim berardilar: yuzma- yuz otirib, tizzani tizzaga qoyib, qollarni ikki qollab korishgandek ushlagan holda ogizma- ogiz, harfma- harf orgatar edilar. Sahobalar har kuni besh mahal namozda va xutbalarda ham u zotdan Qur’on tinglashardi. Ba’zan esa Rasululloh sollallohu alayxi vasallam sahobalarga Qur’on oqitib, tinglab otirardilar.
Shogirdlari
Manbalarda sahobalarning adadi 124 mingga yetgani aytiladi. Ularning deyarli barchasi Nabiy sollalloxu alayxi vasallamga shogird sanaladi. Ularning hammasi ham tolaqonli shogird hisoblanmasada, minglab saxobalar bevosita ul zot alayhissalomdan ta’lim olgan. Ularning ichida ayrimlari Qur’on borasida boshqalardan ozib ketib, qorilar deya tanilgan. Erkaklardan to`rt roshid halifa, Abdulloh ibn Mas’ud, Ubay ibn Ka’b, Zayd ibn Sobit, Mu’oz ibn Jabal, Abu Dardo, Abu Yazid, Abu Muso, Solim, Ibn Abbos, ayollardan Oisha, Hafsa va Ummu Salama onalarimiz rozillohu anhum ajma’in ana shular jumlasidandir.
Vafotlari
Vafot etgan sanalari: hijriy 11 yil, 12 rabi’ul avval, dushanba kuni, zuxo choshgoh mahali ( mil. 632 yil 6 iyun). Vafot etgan yerlari: Madinai Munavvara, Masjidun- nabaviyning sharqiy devoriga tutash hujrai saodat
©️O‘zbek qorilarining oltin silsilasi
