🔅 بخش دوم- جای خالی شاهکار بزرگ ادبی شاهنامه فردوسی در نظام آموزشی؛
روزنامه شیرازنوین
یادداشت: سید محی‌الدین حسینی ارسنجانی
🔷 با حفظ شاهنامه از فرهنگ دوران قدیم کمی بیشتر خواهیم دانست؛
🔹 در کنار برخورداری از ذوق شعری و قصهگویی در حفظ شاهنامه هم می‌توان فعال بود، طرح شاهنامه‌خوانی در راستای غنی‌سازی ادب فارسی در مقطع ابتدایی گرچه در برخی استان‌ها به اجرا درآمده اما مقطعی است و جدی گرفته نمی‌شود. شاهنامه سند هویت ایرانی و اسلامی ملت ایران است، شاهنامه از ٣ بخش، اسطوره‌ای، پهلوانی و تاریخی تشکیل شده است که اسطوره‌های شاهنامه نماد و رمز اتحاد، بلندنظری، مهرورزی، انسان‌دوستی، صلح‌طلبی، احترام به دیگران و خداجویی هستند و شاهنامه به عنوان یک شاهکار ادبی در گذر زمان کهنه نخواهد شد بلکه انسان‌ها در روزگاران طولانی می‌توانند از این اثر بی‌نظیر ره توشه برگیرند.
در دنیای امروز که قدرت‌های سلطه‌گر در عرصه جنگ نرم، بنیان‌های فرهنگی و هویت ملی کشورها را نشانه گرفته‌اند رجوع به آثار ارزشمند ادبی هم‌چون شاهنامه می‌تواند ما را در پاسداری ارزش‌های زبان و ادب ایرانی کمک کند. حفظ و اعتلای زبان فارسی می‌تواند گنجینه‌ای از داشته‌های فرهنگی و ادبی ما را صیانت و پاسبانی کند.
زبان فارسی یکی از شیرین‌ترین، قوی‌ترین و تاثیرگذارترین زبان‌های زنده دنیاست که از پشتوانه عظیم شاهکارهای بی‌نظیر منثور و منظوم ادبی برخوردار است و باید مورد توجه ویژه نظام آموزش و پرورش قرار گیرد.
نقالی و شاهنامه‌خوانی هم با هدف ارتقای فرهنگ ناب ایرانی و آشنایی دانش آموزان با اداب و رسوم و سنت‌ها، افکار و عقاید ایرانیان رواج داشته و هم اکنون نیز کم و بیش در برخی نقاط ایران رواج دارد و عده ای عاشقانه در صدد احیای این دو سنت نیکوی چند صد ساله اند.
🔶 بنیاد فردوسی ماموریت‌ها و وظایف فراوانی در زمینه فردوسی شناسی و شاهنامه خوانی دارد؛
🔸 بنیاد فردوسی به مدیریت جناب مهندس یاسر موحدفرد در سالیان اخیر فعالیت‌های ارزنده‌ای را در زمینه احیای نام حضرت فردوسی آن حکیم بلندآوازه ایرانی و شاعر ملی و تکریم شخصیت والای ادبی او و معرفی کتاب گران‌سنگ شاهنامه انجام داده و در زمینه نقالی و پرده‌خوانی و احیای آیین‌های کهن ایرانی گام‌های بلندی برداشته است و امید آن می‌رود تا فارس تاریخی و شیراز، این شهر ادبی شهره در جهان هم بتواند به مدد لطف و عنایتهای استادان برجسته ادبی و فردوسی شناسان و شاهنامه پژوهان کارهایی مانا و ماندگار و در خور شأن و شخصیت آن در یگانه زبان وادب پارسی انجام دهد.
در برنامه شاهنامه‌خوانی دانش آموزی در مرحله مقدماتی دانش آموزان با نحوه حرکت‌ها، لحن‌ها و گفتارها، قرائت صحیح، دقت در انتخاب اشعار متنوع، عدم انتخاب اشعار تکراری و متداول (در بخش شاهنامه‌خوانی) آشنا و در برنامه نقالی با تصویرسازی و قدرت بیان در ارایه مطلب آشنا می شوند.
❇️ کودکان‌مان را شاهنامه‌خوان بار آوریم؛
↩️ برخی بر این باور اند و هنوز هم این طور به نظر می‌رسد که به دلیل سنگین بودن محتوای ادبی اشعار، کلاس‌های شاهنامه خوانی، نقالی و تفسیر حافظ، مولانا، سعدی و... مختص بزرگسالان است در حالی که کارگاه‌های شاهنامه خوانی و نقالی برگزار می‌شود که کودکان و نوجوانان نیز در هر گروه سنی می‌توانند در آن شرکت کنند.
این روزها زیاد درباره ثبت نام در کلاس‌های شاهنامه خوانی، نقالی و تفسیر حافظ، مولوی، سعدی و... می‌شنویم.
شاهنامه خوانی ابزار تربیتی دارد. بافت داستانی شاهنامه فردوسی به گونه‌ای است که همه افراد از کودکان تا بزرگسالان را به خود جذب می‌کند. جذابیت نهفته در شاهنامه قدرت یادگیری کودک را افزایش می‌دهد. کودکان در خواندن آن با هم همراه می‌شوند و نکات آموزشی، اخلاقی، عرفانی و... که در آن وجود دارد را یاد می‌گیرند. هر داستان به صورت دوره‌ای برگزار می شود. مثلا دوره پادشاهی جمشید، کی‌کاووس و... گذراندن هر دوره مانند این است که کلیات سرگذشت انسانی تعریف شده و کودک یا نوجوان با داستان همراه می‌شود.
اگر دقت کنیم متوجه می‌شویم هنگام خواندن شاهنامه بعضی از مفاهیم را به صورت مستقیم دریافت می‌کنیم و بعضی از مفاهیم به صورت رمز است و رمز باید باز شود.
آن‌چه شاهنامه را بسیار زیبا و دلنشین کرده، همان رمزگشایی آن است. فردوسی نیز در ابیات خود به رمزگردانی شاهنامه اشاره کرده است.
تو این را دروغ و فسانه مدان
به یکسان روش در زمانه مدان
از او هر چه اندر خورد با خرد
دگر بر ره رمز و معنی برد
فضای شاهنامه فضای بزرگی، عزت، اخلاق و جوانمردی است. اگر شاهنامه وارد ذهن کودک یا بزرگسال شود، خود به خود می‌تواند به عنوان بازدارنده از خطا عمل کند. تکرار چنین داستانی از دوران کودکی می‌تواند مقام و منزلت انسانی و وارستگی را در انسان شکل دهد.
@bonyadferdowsi
