پنځلسمه برخه
* * *
د جنګي کلا د نيولو په څلورم مازديګر ملا پيرمحمد مياجي په بېړه کوټې ته راغی، ميرويس خان ته يې وويل چې کاکړو ته د ګرګين د تللي لښکر پاتې برخه را روانه ده.
ميرويس خان د کلا برج ته وخوت، ليري په تور لښکر پسې دوړه پورته کېدله.
د ميرويس خان په امر توپونه ډک شول، د صفوي حکومت بيرغونه ودرېدل، په زرګونو جنګيالي د کلا دېوالونو ته وختل.
بهادر خان ته يې وويل چې د کلا په ميدانۍ کې زر تکړه سپاره ودروي. کله چې د دېوال پر سر لومړنۍ توپ تش شو، له کلا به ور وځي او پر دښمن به حمله ور وړي.
ميرويس خان له خپلو ځينو قوماندانانو سره په يوه برج کې ودرېد.
ملا پيرمحمد مياجي وويل:
_دا اووه، اته سوه کسان ناخبره راته ښکاري.
داوود خان هوتک سوړ اسويلی وايست.
_خو د دروازې پر سر ړنګ برجونه به يې وپوهوي چې دلته جګړه تېره شوې ده.
ميرويس خان وويل:
_کار مه ورباندې لرئ! پرېږده چې نږدې راشي.
د ملا پيرمحمد مياجي شونډې وخوځېدې:
_د ګرګين مړينه پټه نه پاتې کېږي، خو که په دې عسکرو کې کوم يو وتښتي، تاوان به مو لنډ وي.
ميرويس خان پر زينو کښته شو، د لښکر تر مخ ودرېد، ويې ويل:
_نه غواړم چې په دې اوو، اتو سوو کسان کې يو هم وتښتي.
له پورته يې وارخطا ناره واورېده:
_خانه! د ګرګين لښکر ودرېد.
ميرويس خان په بېړه پر زينو وخوت. آسونه ځای پر ځای ولاړ ول.
ميرويس خان وويل:
_شک يې واخيست!
له لښکره څو کسان مخې ته راغلل.
ميرويس خان ته نږدې د ټوپک ډز شو.
ميرويس خان منډه واخيسته. د کلا پر دېوال ولاړ پوځي يې پورې واهه!
چيغه يې کړه!
_ما نه وو درته ويلي چې ډزې مه کوئ!
عسکر په ماته ګوډه ژبه وويل:
_صېب! پام مې نه و، ماشه رانه کش شوه.
ميرويس خان په بيړه د ګرګين لښکر ته وکتل، مخکې راغلي آسونه بېرته ګرځېدلي وو.
داوود خان هوتک وويل:
_اوس څه وکو؟
ميرويس خان وويل:
_د ټوپک ګولۍ ور رسېږي؟
_فکر نه کوم.
چيغه يې کړه!
_توپونه تيار دي؟
له يوه برجه غږ راغی:
_هو، ستاسو امر ته ماتله يو.
ملا مياجي وويل:
_ورته وګورئ! لښکر شاته وګرځېد.
ميرويس خان چيغه کړه!
_اور!!!!!!
دېوال ولړزېد، څو پرله پسې توپونه تش شول.
د ګرګين په لښکر کې سرې لمبې را وګرځېدې. د کلا دروازه خلاصه شوه. بهادر خان او زر سپاره له کلا ور ووتل. چيغې يې وهلې، د ټوپکو له خولو خړ لوګي را وتل.
وخت ووت، تورې له تېکو را ووتې، تن په تن جګړه ونښته!
داوود خان هوتک چيغه کړه!
_هلته وګورئ! د ګرګين يوه ډله پوځيان تښتي.
ميرويس خان ور وکتل، لمر لوېدو خواته په څو تورو آسونو پسې نرۍ دوړه پورته کېدله.
ميرويس خان سړه سا وايسته!
_د صفوي دربار دومره ژر خبرېدا به مو تاواني کړي.
* * *
ميرويس خان د جنګي کلا له نيولو وروسته د ښار په شپږو نورو کلاوو يرغل ور ووړ. څلور کلاوي له جګړې پرته تسليم شوې، خو د چهل زينو او قيتول کلاوو مقاومت وکړ.
جګړه ونښته، د دې کلاوو دېوالونه له ګرګينه نيولو توپونو وخوړل. څه عسکر ووژل شول، نورو لاسونه پورته کړل.
له جګړې وروسته د ميرويس خان لومړی کار صفوي شاه حسين ته د يوه ليک لېږل و. په ليک کې يې پاچا په دروند نوم ياد کړ، ويې ليکل چې اوس هم صفوي حکومت ته صادق او وفاداره دی.
وروسته يې د ګرګين ظلمونه را واخيستل، يادونه يې وکړه چې ځينې خلک د ګرګين د وحشت پر وړاندې راپورته شول، خو ټولې قبيلې لا اوس هم صفوي دربار ته درناوی لري، تاسو خپل مشر ګڼي او د ماليې ورکړې ته تيار دي….
دا يې هم وليکل چې د اندېښنې وړ کومه خبره نشته، ورو، ورو به حالات کابو کړي….
ميرويس خان پوهېده چې صفوي دربار دومره ناپوه نه دی، خو دې ليک لږ تر لږه د دښمن په حمله کې ځنډ راوستی شو.
وروسته يې د ټولو قبيلو مشران را وغوښتل، لويه جرګه يې جوړه کړه، سلګونو کسانوته يې وويل چې کندهار سل کاله وروسته ازاد شو، خو صفوي حکومت کرار نه کېني، دوی بايد تيار اوسي.
بيا يې د مکې د علماوو فتوا ور وښوده، د صفوي حکومت پر وړاندې جګړه يې جهاد وباله. ټول قومونه يې يوالې او اتحاد ته را وبلل، ويې ويل چې په يوالي کې مو بقا او په بې اتفاقۍ کې مو ورکه ده….
ميرويس خان اوږدې خبرې وکړې، ټولې خبرې يې د خلکو د يوالي او وطندوستي په اړه وې….
د ميرويس خان له خبرو وروسته د جرګې ټولو غړو پاچا غوښت. دوی په دې سلا شول چې ميرويس خان خپل پاچا وټاکي، خو ميرويس خان په دې وخت کې پاچاهي ښه ونه ګڼله، ويې ويل چې له ډېر وخت وروسته ټولې قبيلې سره راټولې شوې دي، نه غواړي چې يو ځل بيا د واک او قدرت خبره په قومونو کې نفاق پيدا کړي.
ناسته اوږده شوه، اخېر يې پرېکړه وکړه چې ميرويس خان د ټولو قبېلو مشر کړي. ميرويس خان ومنله، خو شرط يې دا و چې له ده سره به د هر قوم يو نماينده هم موجود وي او ده ته به په کارونو کې سلا ورکوي.
ميرويس نيکه څو توپونه له کلاوو واېستل، ځينو ته يې د چهل زينو د غره لوړې څوکې وټاکلې، يو شمېر نو
* * *
د جنګي کلا د نيولو په څلورم مازديګر ملا پيرمحمد مياجي په بېړه کوټې ته راغی، ميرويس خان ته يې وويل چې کاکړو ته د ګرګين د تللي لښکر پاتې برخه را روانه ده.
ميرويس خان د کلا برج ته وخوت، ليري په تور لښکر پسې دوړه پورته کېدله.
د ميرويس خان په امر توپونه ډک شول، د صفوي حکومت بيرغونه ودرېدل، په زرګونو جنګيالي د کلا دېوالونو ته وختل.
بهادر خان ته يې وويل چې د کلا په ميدانۍ کې زر تکړه سپاره ودروي. کله چې د دېوال پر سر لومړنۍ توپ تش شو، له کلا به ور وځي او پر دښمن به حمله ور وړي.
ميرويس خان له خپلو ځينو قوماندانانو سره په يوه برج کې ودرېد.
ملا پيرمحمد مياجي وويل:
_دا اووه، اته سوه کسان ناخبره راته ښکاري.
داوود خان هوتک سوړ اسويلی وايست.
_خو د دروازې پر سر ړنګ برجونه به يې وپوهوي چې دلته جګړه تېره شوې ده.
ميرويس خان وويل:
_کار مه ورباندې لرئ! پرېږده چې نږدې راشي.
د ملا پيرمحمد مياجي شونډې وخوځېدې:
_د ګرګين مړينه پټه نه پاتې کېږي، خو که په دې عسکرو کې کوم يو وتښتي، تاوان به مو لنډ وي.
ميرويس خان پر زينو کښته شو، د لښکر تر مخ ودرېد، ويې ويل:
_نه غواړم چې په دې اوو، اتو سوو کسان کې يو هم وتښتي.
له پورته يې وارخطا ناره واورېده:
_خانه! د ګرګين لښکر ودرېد.
ميرويس خان په بېړه پر زينو وخوت. آسونه ځای پر ځای ولاړ ول.
ميرويس خان وويل:
_شک يې واخيست!
له لښکره څو کسان مخې ته راغلل.
ميرويس خان ته نږدې د ټوپک ډز شو.
ميرويس خان منډه واخيسته. د کلا پر دېوال ولاړ پوځي يې پورې واهه!
چيغه يې کړه!
_ما نه وو درته ويلي چې ډزې مه کوئ!
عسکر په ماته ګوډه ژبه وويل:
_صېب! پام مې نه و، ماشه رانه کش شوه.
ميرويس خان په بيړه د ګرګين لښکر ته وکتل، مخکې راغلي آسونه بېرته ګرځېدلي وو.
داوود خان هوتک وويل:
_اوس څه وکو؟
ميرويس خان وويل:
_د ټوپک ګولۍ ور رسېږي؟
_فکر نه کوم.
چيغه يې کړه!
_توپونه تيار دي؟
له يوه برجه غږ راغی:
_هو، ستاسو امر ته ماتله يو.
ملا مياجي وويل:
_ورته وګورئ! لښکر شاته وګرځېد.
ميرويس خان چيغه کړه!
_اور!!!!!!
دېوال ولړزېد، څو پرله پسې توپونه تش شول.
د ګرګين په لښکر کې سرې لمبې را وګرځېدې. د کلا دروازه خلاصه شوه. بهادر خان او زر سپاره له کلا ور ووتل. چيغې يې وهلې، د ټوپکو له خولو خړ لوګي را وتل.
وخت ووت، تورې له تېکو را ووتې، تن په تن جګړه ونښته!
داوود خان هوتک چيغه کړه!
_هلته وګورئ! د ګرګين يوه ډله پوځيان تښتي.
ميرويس خان ور وکتل، لمر لوېدو خواته په څو تورو آسونو پسې نرۍ دوړه پورته کېدله.
ميرويس خان سړه سا وايسته!
_د صفوي دربار دومره ژر خبرېدا به مو تاواني کړي.
* * *
ميرويس خان د جنګي کلا له نيولو وروسته د ښار په شپږو نورو کلاوو يرغل ور ووړ. څلور کلاوي له جګړې پرته تسليم شوې، خو د چهل زينو او قيتول کلاوو مقاومت وکړ.
جګړه ونښته، د دې کلاوو دېوالونه له ګرګينه نيولو توپونو وخوړل. څه عسکر ووژل شول، نورو لاسونه پورته کړل.
له جګړې وروسته د ميرويس خان لومړی کار صفوي شاه حسين ته د يوه ليک لېږل و. په ليک کې يې پاچا په دروند نوم ياد کړ، ويې ليکل چې اوس هم صفوي حکومت ته صادق او وفاداره دی.
وروسته يې د ګرګين ظلمونه را واخيستل، يادونه يې وکړه چې ځينې خلک د ګرګين د وحشت پر وړاندې راپورته شول، خو ټولې قبيلې لا اوس هم صفوي دربار ته درناوی لري، تاسو خپل مشر ګڼي او د ماليې ورکړې ته تيار دي….
دا يې هم وليکل چې د اندېښنې وړ کومه خبره نشته، ورو، ورو به حالات کابو کړي….
ميرويس خان پوهېده چې صفوي دربار دومره ناپوه نه دی، خو دې ليک لږ تر لږه د دښمن په حمله کې ځنډ راوستی شو.
وروسته يې د ټولو قبيلو مشران را وغوښتل، لويه جرګه يې جوړه کړه، سلګونو کسانوته يې وويل چې کندهار سل کاله وروسته ازاد شو، خو صفوي حکومت کرار نه کېني، دوی بايد تيار اوسي.
بيا يې د مکې د علماوو فتوا ور وښوده، د صفوي حکومت پر وړاندې جګړه يې جهاد وباله. ټول قومونه يې يوالې او اتحاد ته را وبلل، ويې ويل چې په يوالي کې مو بقا او په بې اتفاقۍ کې مو ورکه ده….
ميرويس خان اوږدې خبرې وکړې، ټولې خبرې يې د خلکو د يوالي او وطندوستي په اړه وې….
د ميرويس خان له خبرو وروسته د جرګې ټولو غړو پاچا غوښت. دوی په دې سلا شول چې ميرويس خان خپل پاچا وټاکي، خو ميرويس خان په دې وخت کې پاچاهي ښه ونه ګڼله، ويې ويل چې له ډېر وخت وروسته ټولې قبيلې سره راټولې شوې دي، نه غواړي چې يو ځل بيا د واک او قدرت خبره په قومونو کې نفاق پيدا کړي.
ناسته اوږده شوه، اخېر يې پرېکړه وکړه چې ميرويس خان د ټولو قبېلو مشر کړي. ميرويس خان ومنله، خو شرط يې دا و چې له ده سره به د هر قوم يو نماينده هم موجود وي او ده ته به په کارونو کې سلا ورکوي.
ميرويس نيکه څو توپونه له کلاوو واېستل، ځينو ته يې د چهل زينو د غره لوړې څوکې وټاکلې، يو شمېر نو