سیدجواد میری مینق

نگاهی نو به مسئله قومیت و تیم تراختور

در این سه سالی که من در عرصه عمومی به مباحث قومیت و زبان پرداخته ام بسیاری از منتقدین توجه جدی به گفتمان مطروحه نداشته اند بل از ظن خود به سخنان من حمله کرده اند. سخن اصلی من این است که مسئله قومیت را باید به مثابه یکی از مولفه های هویت در کنار دین و مذهب و منزلت و درآمد و جنسیت و ملیت و زبان و شهرنشینی/روستانشینی/عشایری مورد مطالعه قرار داد. در حال حاضر مسئله قومیت در ایران یا از منظر سیاسی یا امنیتی و یا اسطوره ای مورد بحث قرار گرفته و هر سه این رویکردها محتوم به شکست است. زیرا هویت مفهومی چند ضلعی است که تقلیل آن به یک شاخصه ماهیت گفتمانی آنرا بر هم میزند. از این منظر اگر بخواهیم به مقوله فوتبال و قومیت در نسبت با تیم تراکتور (تراختور) صحبت کنیم نیازمند یک رویکرد جامعه شناختی هستیم که در ارتباط با مولفه های مذکور در هندسه ترسیم شده در بالا قابل تحلیل است. به عنوان مثال، در دهه ۶۰ و ۷۰ خورشیدی بسیاری از اهالی تبریز به یکی از دو تیم پایتخت اقبال داشتند ولی با برآمدن تیمهای استانی آرام آرام خواسته های عاطفی و مطالبات اجتماعی و سیاسی خود را در پس تیمهای شهرهای خویش پنهان میکردند که این خود نوعی از رشد شهرهای استانی و توسعه سیاسی گروههای اجتماعی در ایران را نشان میداد و از این تحول باید استقبال نمود چون نشانه هایی از بلوغ سیاسی غیر مرکز گرا را در ایران شاهد هستیم. حال پرسش اینجاست که آیا در پس شعارهای طرفداران تیمهای فوتبال نوعی تجزیه طلبی و نفوذ بیگانگان وجود دارد یا این شعارها علائمی برای فهم مطالبات اجتماعی هستند؟ کسانیکه از منظر سیاسی و امنیتی و اسطوره ای به جنبشهای اجتماعی و خیزشهای شهری مینگرند دچار سوء فهم و تقلیلگرایی میگردند و شعارها را سوء تفسیر میکنند. اما من به این شعارها به مثابه علائم رانندگی در جاده نگاه میکنم که به واقعیاتی بیرون از میدان علائم اشارت دارند و این جامعه شناس است که باید این علائم را تفسیر کند و نه اینکه خود علائم را واقعیت بنمایاند. در نگاه من، یکی از مطالبات مسئله تدریس زبانهای غیر فارسی (و از همه پر رنگتر زبان ترکی و کردی) در ایران است که تبدیل به یک مطالبه اجتماعی گردیده است ولی بحث این است که این مطالبه را چگونه باید مطرح کرد و چگونه باید مدیریت کرد. اگر مطرح نمودنش در قالب سیاسی یا امنیتی و یا اسطوره ای باشد، آنگاه دچار خطای استراتژیک شده ایم ولی اگر در چارچوب حقوق شهروندی مطرح گردد آنوقت هم مدیریت آن معین میگردد و هم طرح آن قابلیت عملیاتی شدن پیدا میکند و این بحثی است که نه ربطی به نفوذ دارد و نه پای عاملان بیگانه بل نشان از بی تدبیری ما دارد که فهمی از امر متکثر اجتماعی و قاعده مند کردن این امر متکثر به سیاستگذاری امر متنوع نداریم.

سید جواد میری

@seyedjavadmiri

یکی از علاقمندان به سمینار "باز اندیشی دانشگاه ایرانی" پرسشی را مطرح کردند که در اینجا با شما به اشتراک میگذارم و پاسخ کوتاه آنرا متعاقبا اعلام میکنم


👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇


با سلام و احترام. لطفا در مورد نشست بازاندیشی دانشگاه ایرانی و نحوه ثبت نام در کانال تون اطلاعات بیشتری برای علاقه مندانی که از شهرهای دیگه مایل به شرکت هستند قرار بدید. چهارشنبه ۲۷ دی هست اما در پستر ۲۴ذکر شده و در سایت مطالعات فرهنگی در این مورد خبری نیامده هست. با تشکر
فرنیا. هیات علمی پیام نور


پاسخ:

شرکت برای عموم آزاد است و هیچ هزینه هم ندارد و تاریخ سمینار یکشنبه ۲۴ دی ماه ۱۳۹۶ از ساعت ۱۰ الی ۱۸ میباشد.


@seyedjavadmiri

# لیگ فوتبال ایران و قومیت و مطالبات اجتماعی

لیگ فوتبال ایران نیازمند تحلیل جامعه شناختی است و این موضوع باید ذیل امر آکادمیک قرار بگیرد. این یعنی چه؟ کوتاه میتوان اینگونه تبیین نمود که شعارهای هفته پیش در مسابقه پرسپولیس و تراکتور در تهران و تراکتور و استقلال در تبریز ربط وثیقی با مطالبات اجتماعی و در نسبت با مقوله "قومیت" قابل مطالعه است. اما جامعه شناسان هنوز به این حوزه در عرصه عمومی از منظر آکادمیک ورود نکرده اند و این باعث شده است که آماتورها این بحث را به تجزیه طلبی تقلیل و میهن پرستی ارجاع دهند. در حالیکه ما نیازمند خوانش نظام سمانتیک و عبور از آن هستیم نه اینکه "سیگنیفایرها" را در قالب ایدیولوژیک تکرار کنیم. انجمن جامعه شناسی ایران یکی از فضاهایی است که این بحث را باید در آن مطرح کنیم.

سید جواد میری


@seyedjavadmiri

# یادم میآید شریعتی میگفت نکند گرفتار مثلث خانه و کتابخانه و دانشگاه گردیم و از جامعه غافل شویم. دیگر روشنفکران و مصلحان را نمیدانم ولی من گرفتار این مثلث دردناک شدم و از جامعه بسیار به دور افتادم و این مثلث تبدیل به یک مربع شده است و ضلع چهارم خودرو شخصی است که کامل ما را از دیگران جدا کرده است. اما مدتی است در بین مردم قدم میزنم و تلاش میکنم نجواهای آنان را در مراکز گوناگون شهر بشنوم. امروز در حوالی مرکز تهران نجواهای دستفروشان را میشنیدم که ترانه های سیاسی میخواندند. به نظرم در شهر خبری هست و اتفاقی در درون دلهای مردم این شهر رخ داده است. باید دل به نجواها سپرد و صدای دردمندان و مطرودان را شنید ... همانهایی که در متروها و در کوچه ها و در چهارراه ها مدت مدیدی است فراموش شده اند و سر هیچ سفره ای نیستند.

@seyedjavadmiri

#ما در ایران کمتر فرصت و رخصت داشته ایم تا تاریخ انقلاب را در عرصه عمومی به بحث و گفتگو بگذاریم ولی اگر نگاهی به حوادث انقلاب از شورشهای کردستان و ترکمن صحرا تا درگیری های "خلق مسلمان" و خانه های تیمی و جنگهای خیابانی سال ۶۰ و انفجارات پی در پی و ترورهای بیشمار و کشتارهای بسیار و ۸ سال جنگ ... و سپس نا آرامی های دهه ۷۰ و تظاهرات های دهه ۸۰ و الان در دهه ۹۰ ... . در همه این آشفتگی ها و آشوب ها و درگیری ها یک روایت، روایت غالب بوده است و آن نگاه حاکمیت به مطالبات و سیاقمندی آن که همواره آن را با مولفه "عامل بیرونی" تبیین نموده است. اما اینبار یک اتفاق مبارک در بازنمایی نارضایتی مردم از سوی حاکمیت رخ داده است و آن پذیرش حق اعلام نارضایتی مردم و تفکیک آن از شورش های کور. البته این نکته که نارضایتی مردم را تفکیک به مطالبه محِق و شورش کور کنیم خود نیازمند باز-تبیین دقیقتر است ولی موضوعی که نباید اینجا مغفول گردد این است که چرا حاکمیت ساز و کار "تایید" خویش را که یک "کنش مدرن" -و نشانی از اهمیت اراده ملی- را در طی این چهار دهه نهادینه کرده است ولی ساز و کار "نقد" خویش را که آنهم یک "کنش مدرن" است را نه تنها نهادینه نکرده است بل به شدت تقبیح و مورد هجوم و سرکوب قرار میدهد و آن را به عامل بیرونی منتسب میکند؟ اعتراض مردم را نباید به حقارت آنها نسبت دهیم بل آنرا نشانه زنده بودن اراده ملی بدانیم و آن را قدر بدانیم که بی اراده ملی هیچ ملتی نمیتواند به حیات خویش ادامه دهد.


@seyedjavadmiri

#تلگرام رفع فیلتر نخواهد شد. چرا؟ چون اگر رفع فیلتر شود سقف مطالبات مردم بالاتر خواهد رفت. پس بهتر است تلگرامیزه شدن زندگی روزمره در ایران کماکان در حالت تعلیق باشد مثل فیسبوک و بسیاری از جنبه های مدرنیته و پسا مدرنیته ... . روزی خواهد رسید که آیندگان به شیوه فهم ما از زندگی به مثابه اشیاء باستانی نگاه خواهند کرد.


@seyedjavadmiri

زمین میلرزد یا زمینِ زیر جامعه در حال لرزیدن است؟

دیشب خوابیده بودم و ناگهان حس کردم تختی که بر روی آن خوابیده ام میلرزد. اول فکر کردم خیالاتی شده ام ولی بعد دیدم واقعا میلرزد. از جایم برخاستم و حواسم را کاملا جمع کردم ولی دیدم تخت سر جایش است ولی حس لرزیدن زیر پاهایم تا دم صبح مرا رها نکرد. نمیدانم این زمینِ زیر پایم بود که میلرزید یا زمینِ زیر جامعه ایران؟ واقعا در آن نیمه شب وامانده بودم که این زمین لرزه است یا زمینِ جامعه شروع به لرزیدن کرده است ولی دمِ سحر یک فکر مرا رها نکرد و آن هم مرا واداشت که این یادداشت را از سر حسن نیت بنویسم. عزیزان من میپندارم که ما دچار شکافهای بیشماری شده ایم و خود به دستان خویش اراده مان را چند پاره کرده ایم و این چند پارگی و چند دستگی قدرت عمل ما را به شدت تضعیف کرده است و اراده ملی ما که میتوانست کوه های مصائب را جا به جا کند به اراده میلی کاهش پیدا کرده است و تفرقه جای وحدت را گرفته است و این لرزش ها نتیجه تضعیف اراده ملی ایرانیان است که به بهانه های متعدد از ساختمان اراده جمعی به کنار گذاشته شده است. برای جلوگیری از لرزش های شدیدتر و زلزله های اجتماعی پیشنهاد میکنم "آشتی ملی" اعلام کنیم و تمامی سلیقه ها و جناحها و تمامی افراد وجیه المله را وارد گفتگوی ملی جدی کنیم تا بتوانیم مشکلات ایران را در این منطقه پر تلاطم و جهان به شدت شکننده مدیریت کنیم و طرحی نو در آیین شهریاری بیاندازیم. ما میتوانیم اگر خود را فقط نبینیم بل آینده ایران و فرزندان خود را محور قرار دهیم.

@seyedjavadmiri