اریش فروم در تشخیص انواع عشق ابتدا از «عشق پدر و مادر و فرزند» یاد میکند. کودک رشد میکند و «احتیاج ندارد برای محبوب بودن کوششی بکند» زیرا او بدون هیچ قید و شرطی عشق مادری را دریافت میکند و از این جهت، کیفیت این عشق به این جنبهی منفی دچار است که به ایجاد و اکتساب شایستگیها هیچ ربطی پیدا نمیکند، موهبت و آرامشی است که بیدریغ به وی ارزانی میشود. به تعبیر فروم، بر این نوع نگرش که او «عشق کودکانه» میخواند و میتواند در بزرگسالی فرد هم ادامه پیدا کند، این اصل حاکم است که: «من دوست دارم، چون دوستم دارند»؛ اما در مقابل، عشق پخته و کامل از این اصل پیروی میکند که: «مرا دوست دارند، چون دوست دارم»؛ به بیان دیگر، در عشق نابالغ اصل این است که: «من تو را دوست دارم، چون به تو نیازمندم» و در عشق رشدیافته: «من به تو نیازمندم، چون دوستت دارم». با اینهمه، عشق پدرانه ـ در مقابل عشق مادرانه ـ عشقی بدون قید و شرط نیست؛ عشق مشروط پدر مبتنی بر این اصل است که: «من تو را دوست دارم، برای اینکه انتظارات مرا برآوری، برای اینکه وظایفت را انجام دهی، برای اینکه شبیه منی». این عشق نیز دارای دو جنبه است؛ جنبهی مثبت: «از آنجا که عشق او مشروط است، پس من میتوانم با کوشش خود آن را به دست بیاورم» و جنبهی منفی: «اطاعت فضیلتی مهم و نافرمانی گناهی بزرگ است که کیفرش بازپسگرفتن عشق است». پس فروم میکوشد تا ویژگیهای انواع گوناگون عشق را بر حسب انواع مطلوب آن عشقها برشمارد، از جمله «عشق برادرانه» که «اساسیترین نوع عشق» است و «زمینهی همهی عشقهای دیگر را تشکیل میدهد» و بر حسب «برابری» شکل میگیرد؛ «عشق مادرانه» که «مبتنی بر نابرابری است. یکی به همهی یاریها نیاز دارد و دیگری همهی آن یاریها را فراهم میآورد. به سبب همین خاصیت نوعپرستانه و فداکارانه است که عشق مادرانه بالاترین نوع عشقها و مقدسترین پیوندهای عاطفی نامیده شده است»؛ و «عشق به خود» که بر مبنای آن «باید خود را نیز به اندازهی دیگری دوست بداریم. قبول زندگی خود، سعادتِ رشد و آزادی خویش، ریشههایشان در استعداد مهر ورزیدن آبیاری میشود، یعنی منوط هستند به دلسوزی، احترام، حس مسئولیت و دانایی. فردی که قادر است عشق بورزد، و عشقورزیاش با باروری همراه است، خودش را نیز دوست دارد، کسی که فقط بتواند دیگران را دوست بدارد، اصلاً معنی عشق را نمیداند». در ادامه، مفهوم «عشق جنسی» را آنگونه که فروم شرح میدهد، مرور میکنیم:
https://t.me/BeingInTheWorld
https://t.me/BeingInTheWorld