Паэт і гісторык Антон Рудак (вядучы канала
@kabierac) падрыхтаваў добры артыкул пра гісторыю нацыянальнай сімволікі. Там збольшага агульнавядомыя факты раскладзены па палічках. Але ёсць і некалькі малавядомых.
📎
Першы пра міжваенных беларускіх камуністаў:
"У міжваенныя гады бела-чырвона-белы сцяг актыўна выкарыстоўваўся нацыянальнымі арганізацыямі Заходняй Беларусі — прычым нават тамтэйшай падпольнай камуністычнай партыяй, што выразна сведчыць — гэты сімвал успрымаўся як нацыянальны, а не палітычны. Малады заходнебеларускі паэт, будучы класік беларускай літаратуры, перакананы камуніст Максім Танк пісаў у 1930 годзе:
Глядзіце ў будучыню смела!
Настаў доўгачаканы час,
Пад сцягам бел чырвона белым
Чакае перамога нас".
📎
Другі факт пра гісторыю сцяга падчас акупацыі. Гэта важная тэма, бо ёй, здаецца, ніхто нармальна не займаўся. Але пагадзіцеся ёсць розніца ці гэты сцяг акупацыйныя сілы толькі на трамвайчыкі вешалі, ці пад ім вёскі палілі:
"Падчас нацысцкай акупацыі бела-чырвона-белы сцяг, як і герб “Пагоня”, выкарыстоўваўся шэрагам арганізацый, удзельнікі якіх пайшлі на супрацоўніцтва з гітлераўцамі. Але, насуперак распаўсюджанаму міфу, бела-чырвона-белыя павязкі ніколі не насілі паліцэйскія — тагачасныя фотаздымкі дазваляюць меркаваць, што часам такія апазнавальныя знакі выкарыстоўваліся толькі ўдзельнікамі так званага Корпуса беларускай самааховы, створанага немцамі з мясцовых жыхароў для барацьбы з партызанскім рухам. Праўда, немцы самаахоўцам не надта давяралі, і нават не імкнуліся іх узбройваць — бо тыя часта пераходзілі на бок партызан, што ў выніку і прывяло да расфарміравання корпуса.
А акрамя самаахоўцаў, якія так і не паспелі паваяваць супраць партызан, бела-чырвона-белыя павязкі насілі толькі члены Саюза беларускай моладзі — своеасаблівага мясцовага аналага Гітлер’югенда. Таксама бела-чырвона-белыя сцягі выкарыстоўваліся на публічных мерапрыемствах, зладжаных захопнікамі — але толькі пад самы канец акупацыі, у апошні год перад вызваленнем Беларусі. Відавочна, паўафіцыйны дазвол на нацыянальную сімволіку быў своеасаблівым заігрываннем немцаў з мясцовымі калабарацыяністамі, мэтай якога было схіленне мясцовага насельніцтва на свой бок пасля паразы немцаў на Курскай дузе і карэннага пералому ў вайне. Зрэшты, планы такія збольшага праваліліся, і акупантам не ўдалося завабіць на свой бок беларускае насельніцтва, а тым больш — выкарыстаць яго ў братазабойстве."
Цалкам артыкул можна прачытаць тут:
http://kimpress.by/index.phtml?page=2&id=17412&fbclid=IwAR1H9xIkmoKxSn-HHbivmiXZEwS5fDT-rfFYM64Xhd8Pa-HrxXeAqTTCxD8
