گزارش نشریه‌ی «فوربس» درباره بازار سیاه و پررونق ترمینال‌های استارلینک در ایران در ماه نوامبر، محمد در کوچه‌ای نزدیک آپارتمانش در یکی از شهرهای جنوب ایران منتظر بود. این مشاور ۳۸ ساله ساخت‌وساز قرار بود با فروشنده‌ای که در تلگرام پیدا کرده بود ملاقات کند و آماده بود تا ۷۰۰ دلار آمریکا بپردازد تا قطعه‌ای از فناوری غیرقانونی که به‌عنوان تهدیدی برای حکومت تهران محسوب می‌شود را دریافت کند: یک ترمینال استارلینک که به او دسترسی به اینترنت آزاد و بدون فیلتر می‌دهد.
اما استفاده از استارلینک در دو سال گذشته، از زمانی که ایلان ماسک، میلیاردر و بنیان‌گذار اسپیس‌ایکس، این سرویس را فعال کرد، به طور چشمگیری افزایش یافته است. این اقدام باعث شد قاچاقچیان ترمینال‌ها را به‌طور مخفیانه به ایران وارد کنند.
تهدید به جریمه‌های مالی و زندان نیز نتوانسته است بازاری سیاه را که توسط جنبشی رو به رشد از فعالان برای دسترسی مردم به اینترنت آزاد تقویت می‌شود را متوقف کند. اکنون فوربس گزارش داده که تعداد کاربران این اینترنت پرسرعت در ایران به حدود ۲۰,۰۰۰ نفر رسیده است، که دسترسی آنها تقریباً برای جمهوری اسلامی غیرقابل سانسور و تعطیل کردن است.
این تعداد تنها بخش کوچکی از جمعیت ۸۹ میلیون نفری است که در ایران زندگی می‌کنند. همچنین قیمت‌های بالای فروش به این معنی است که این ترمینال‌ها فقط برای اقلیت مرفه قابل دسترسی هستند — قیمت‌های فروش بین ۷۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار متغیر است، در حالی که قیمت معمول فروش در آمریکا حدود ۲۵۰ دلار است. (میانگین حقوق ماهانه در ایران حدود ۲۵۰ دلار است.)
سرویس استارلینک همچنین به یک هزینه ماهانه ۷۰ دلاری نیاز دارد که به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه بانک‌های ایرانی، کاربران باید یک سری مراحل پیچیده شامل ارزهای دیجیتال و کارت‌های اعتباری پیش‌پرداخت را طی کنند. علاوه بر این، کاربران باید یک بار هزینه ۲۰۰ دلاری "خارج از منطقه" پرداخت کنند تا حساب کاربری‌شان در کشوری که دستگاه از آن خریداری نشده است فعال شود.
اما برای کسانی که توان مالی دارند و آماده ریسک کردن هستند، دلایل خرید یک ترمینال استارلینک از موضوعات روزمره تا انگیزه‌های سیاسی متغیر است. فوربس با چندین کاربر استارلینک در ایران صحبت کرده است که برای آنها اینترنت بدون فیلتر به معنای سرعت بیشتر برای تماس‌های ویدئویی و بازی‌های آنلاین، دسترسی آزاد به شبکه‌های اجتماعی و امکان بیان آزادانه هر چیزی است — و همچنین راهی بهتر برای سازماندهی فعالیت‌های مخالف دولت.
احمد احمدیان، مدیر اجرایی گروه فعال «انعطاف‌پذیری جامع» در لس‌آنجلس، می‌گوید:
«پذیرش گسترده استارلینک در ایران می‌تواند همان انقلاب تکنولوژیکی باشد که ما در مبارزه با سرکوب دیجیتال رژیم به دنبال آن بودیم. درست همان‌طور که رادیو اروپای آزاد به فروپاشی دیوار تبلیغاتی اتحاد جماهیر شوروی کمک کرد، استارلینک می‌تواند پرده آهنین دیجیتال جمهوری اسلامی را از هم بپاشد.»
برای محمد، که فوربس نام خانوادگی او را برای حفاظت از هویتش فاش نمی‌کند، استارلینک به کار او کمک خواهد کرد. کار او مستلزم ارتباط با مشتریان خارجی در کانادا است. سرعت پایین اینترنت ایران باعث مشکلات زیادی در کار او شده است؛ او گاهی اوقات حتی قادر به دسترسی به حساب دراپ‌باکس مشتریان خارجی یا ارسال فایل‌ها و اسناد حرفه‌ای نبوده است.
پس از آنکه محمد یک فروشنده را در «ناس‌نت»، یک کانال تلگرامی فارسی‌زبان که استفاده از استارلینک را تبلیغ می‌کند، پیدا کرد و با فرد تحویل‌دهنده ملاقات کرد، به فوربس گفت که فرآیند دریافت ترمینال بسیار ساده بود. او گفت: «موقعیت را برای یک پیک فرستادم و مثل سفارش پیتزا آن را تحویل گرفتم.»
علاوه بر کمک به مردم برای دسترسی به استارلینک، کانال تلگرام ناس‌نت همچنین ویدیوهای آموزشی در یوتیوب منتشر می‌کند که شامل راهنمای مرحله به مرحله برای نصب و حل مشکلات فنی است. این ویدیوها عمدتاً توسط یک زن ایرانی که ده سال است در اروپا زندگی می‌کند ساخته می‌شوند. او از فوربس خواسته ناشناس بماند؛ او در ویدیوها با چهره‌ای پنهان ظاهر می‌شود تا حریم خصوصی‌اش حفظ شود. او به فوربس گفت که یک ارتباط اینترنتی باز، بدون فیلتر و پرسرعت می‌تواند زندگی افراد را دگرگون کند.
او گفت:
«ایده اینترنت نامحدود برای بسیاری از ایرانیان تقریباً غیرقابل باور به نظر می‌رسد. این مانند فردی تشنه در وسط بیابان است که ناگهان یک چاه آب پیدا می‌کند. در ابتدا باور نمی‌کند که واقعی است، سپس تا جایی که می‌تواند می‌نوشد.»
لینک مقاله در فوربس:
https://www.forbes.com/sites/cyrusfarivar/2024/12/18/inside-irans-thriving-black-market-for-starlink-terminals/ادامه مطلب در اینستاگرام تواناتک:
https://www.instagram.com/p/DDw1wR3MDaR/?img_index=1
