مردم دست پرورده های ما هستند
قال امیرالمومنین علیه السلام:
فَإِنَّا صَنَائِعُ رَبِّنَا وَ النَّاسُ بَعْدُ صَنَائِعُ لَنَا
🔸امیرالمومنین علی علیه السلام:
همانا ما، دست پرورده و ساخته پروردگار خویش هستیم و مردم تربیت شدگان و پرورده های مایند.
بحارالانوار جلد 33 صفحه 58 باب 16 باب کتبه علیه السلام إلی معاویة و احتجاجاته علیه و مراسلاته إلیه و إلی أصحابه حدیث 397
قوله عليه السلام " فإنا صنائع ربنا " هذا كلام مشتمل على أسرار عجيبة من غرائب شأنهم التي تعجز عنها العقول ولنتكلم على ما يمكننا إظهاره والخوض فيه فنقول:
صنيعة الملك من يصطنعه ويرفع قدره ومنه قوله تعالى: * (واصطنعتك لنفسي) * أي اخترتك وأخذتك صنيعتي لتنصرف عن إرادتي ومحبتي فالمعنى أنه ليس لأحد من البشر علينا نعمة بل الله تعالى أنعم علينا فليس بيننا وبينه واسطة والناس بأسرهم صنائعنا فنحن الوسائط بينهم وبين الله سبحانه.
ويحتمل أن يريد بالناس بعض الناس أي المختار من الناس نصطنعه ونرفع قدره.
وقال ابن أبي الحديد: هذا مقام جليل ظاهره ما سمعت وباطنه أنهم عبيد الله والناس عبيدهم.
وقال ابن ميثم: لفظ الصنائع في الموضعين مجاز من قبيل إطلاق اسم المقبول على القابل والحال على المحل يقال: فلان صنيعة فلان إذا اختصه لموضع نعمته، والنعمة الجزيلة التي اختصهم الله بها هي نعمة الرسالة وما يستلزمه من الشرف والفضل حتى كأن الناس عيالاتهم فيها.
💠این کلام امام علیه السّلام: «ما دست پرورده و ساخته پروردگار خویشیم» کلامی مشتمل بر اسراری شگفت از عجائب شأن آنان است که عقل ها از آن عاجز هستند و با براساس آنچه که بیان و تعمق در آن بر ایمان امکان پذیر است سخن می گویم و می گویم: صنیعة الملک کسی است که فرمانروا او را ساخت و منزلتش را رفعت بخشید و این کلام خداوند از آن است «وَاصْطَنَعْتُکَ لِنَفْسِی» ﴿سورة طه ٤١﴾ {و تو را برای خود پروردم} یعنی تو را اختیار کردم و ساخته خویش برگرفتم تا از اراده و محبت من منصرف شوی پس معنی این است که بر هیچ یک از بشر نعمتی بر ما نیست بلکه خداوند متعال بر ما نعمت بخشید و بین ما و او واسطه ای نیست و تمامی مردم مخلوق او هستند و ما واسطه بین آنها و خداوند سبحان هستیم.
و محتمل است که مقصودش از مردم برخی از مردم باشد یعنی گزیده ای از مردم که بر می گزینیم و منزلتشان را بالا می بریم.
ابن ابی الحدید گوید: این، جایگاه ارزشمندی است ظاهر آن چیزی است که شنیدی و باطنش این است که آنها بندگان خدا و مردم بندگان آنان هستند.
ابن میثم گوید: لفظ صنائع در دو مورد مجاز از نوع اطلاق اسم مقبول بر قابل و حال بر محلّ است فلانی دست پرورده فلانی است زمانی گفته می شود که او را به جایگاه نعمت خویش مختص گرداند. و نعمت وافری که خداوند آنها را به آن مختص گردانید نعمت رسالت و آنچه که از شرف و فضیلت مستلزم آن است می باشد گویی که مردم در آن سربار آنان هستند.
بحارالانوار جلد 33 صفحه 68
