Бұрын "шапан, тақия кию арқылы өз елімді сүйетінімді көрсетемін" деп ойлайтын едім. Тура осы ойды қазір ұлттық нақышта киім тігетін дүкен маркетологтары сәтті пайдаланып жүр. Тіпті, кейбір компаниялар "Бүгін бізде qazaq day. Бүгін бәріміз жұмысқа ұлттық нақыштағы киімдермен жұмысқа келеміз" дегенді шығарыпты.

Бірақ бұл ұзақ жылдар бойы басқа бір империя қол астында бодан болған халықтарға тән нашар қылық сияқты. Мысалы, "Хей, қараңдар! Мен өз ұлттық киімімді кие аламын және маған ешкім ештеңе істей алмайды" деген бодандық комплекстен шыққан идея болып көрінеді маған.

Киімнің ең басты функциясы не? Жауап: ыңғайлы болу және әурет жерді жауып тұру. Егер шапан сізге ыңғайлы болса және үстіңізге жарасып тұрса, оны "өзімнің қазақ екеніммен мақтанамын" деген мақсатпен емес, жай киім ретінде қолдануға болады.

Баяғыда суфистермен пәтерде бір жарым жылдай бірге тұрдым. Олар тамақты өте аз жейтінін (маған көп тамақ қалатын) және көркем мінез иесі екенін есепке алмағанда, күнде кешке пайғамбардың өмірін мұғжиза мен моральға толытырып, қызық хикаялар айтып беретін еді.

Сондай хикаялардың бірінен мына әңгіме есімде қалыпты: Түркияда өте тақуа жігіт өмір сүрген екен. Күн сайын ол Алладан "Егер Пайғамбарымыз қазіргі уақытта өмір сүрсе қандай киім киетін еді?" деп сұрай береді екен. Бір күні әлгі тақуа жігіттің түсіне пайғамбар классикалық кастюм-шалбармен кіріп келіпті. Кез келген дүниеден мораль тауып алатын суфистер "иә, пайғамбарымыз осы заманда өмір сүрсе кастюм киеді екен ғой" деген байламға келген.

Жалпы айтқым келгені, white collar worker мен blue collar worker үшін де шапан өте ыңғайсыз сияқты. Жұмыс берушілер өз қызметкерлерін шапан әлде басқа да ұлттық нақыштағы киімдер киюге мәжбүрлеу арқылы, жұмысқа деген фокус жоғалуы мүмкін. Яғни, өнімділік азайып, фокустың бәрі киімде болады.

Қазіргі Қазақстанда патриот екеніңді көрсетудің екі жолы бар:
Қымбат жолы: уақытында салық төлеу;
Арзан жолы: қазақша сөйлеу.

P.S. Тәуелсіздік күні құтты болсын 🇰🇿