دمشهوره او نړيوال قاري عبدالباسط محمد عبدالصمد ژوندليک:
ده په 1927ميلادي کال دمصرهيواد د قنا ولايت د ارمنت ښار د المعرازه په کلي کې سترګې پرانيستې په يوه عزتمنه کورنۍ کې لوى سو دقرانکريم حفظ او تلاوت ته ډېر ژمن وو دده نيکه شېخ عبدالصمد يو له غوره حافظانو څخه وو او دقران کريم د تجويد په احکامو هم پوه وو دده پلار محمدعبدالصمد هم يو له غوره قاريانو څخه وو او دمخابراتو په وزارت کې يې ديو ملکي خدمتګارپه توګه کار کاوه قاري عبدالباسط دوه مشران وروڼه درلودل چې يو محمود او بل عبدالحميد نومېدى دوى دواړو دقرانکريم په ابتدايه ښوونځۍ کې دقرانکريم حفظ کوى نو ددوى کشر ورور شيخ قاري عبدالباسط هم ددوى سره په شپږ کلنۍ کې يوځاى سو د قاري عبدالباسط استاد وليدل چې دده کشر شاګرد په حفظ کې ډېر چټک دى او دتلفظ او دقرانکريم د درېدلو او پيلولو دنقطو په مراعاتولو کې ډېر ځيرک او هوښيار دى دده استاد دا هم وليدل چې دى يو خوږ او په زړه پوري آواز لري اوکله چې کورته ځي نو په لاره کې دقرانکريم هغه برخه تلاوت کوي کوم چې يې استاد ورته ويلې وي.
شېخ عبدالباسط مکمل قرانکريم هغه وخت حفظ کړى کوم وخت چې دلسو کالو سو يعني په درې ياڅلورکاله کې يې ټول قرانکريم حفظ کړى وروسته يې له خپل نيکه او پلارڅخه وغوښتل چې خپلو زده کړو ته دقرائت په برخو کې دوام ورکړي يعني قرائت شروع کړي.
دوى دواړه دده سره موافقه سوه او دى يې د طنطا ښار ته ولېږى ترڅو د قرانکريم دقرائت قوانين او برخي پر شيخ محمدسليم باندي زده کړي که څه هم دطنطاښار ډېر ليري وو خو دى اماده اوقانع سو چې هلته سفر وکړي ځکه چې دا کار به دده لپاره يو مهم بنسټ کيږدي دده د راتلونکي لپاره.
دده له روانېدو څخه يوه ورځ مخکې دده کورنۍ د شيخ محمدسليم د راتګ واورېدل چې د ارمنت مذهبي مرکز ته راغلى دى چې د قرائت داستاد په توګه دنده اجرا کړي،خلګو دده غوره ښه راغلى وکړى ځکه دى دقرائت يو غوره او مشهوره استاد او عالم وو تقدير او قسمت دى په ډېر سم وخت کې دلته راوستى دده د کورنۍ لپاره.
وروسته ددې ښارخلګو په اصفوان المطاعنة کلي کې دقران عظيم الشان د حفظ کولو لپاره يوه اتحاديه يا يوسازمان جوړ کړى نو شېخ محمدسليم وکولاى سواى چې نورو ته دقرانکريم حفظ او قرائت ور زده کړي قاري عبدالباسط ده ته ورغلى او ټول قرانکريم يې ورسره تکرار کړى بيا يې الشتيبا حفظ کړه چې د اوو تلاوتونو دبرخي يو پخوانى متن دى کله چې د درويشتو کالو سو په قاهره کې يې خپله رسمي دنده دقرانکريم د ويونکي په توګه پيل کړه کله چې ده ته د سيده زينب دزېږېدني دجشن دلمانځلو لپاره بلنه ورکول سوه چې دا سيده زينب دحضرت علي رضى الله عنه لورده دجشن په وروستۍ شپه مېلمنو ته دغوره قاريانو له خوا ښه راغلاست وويل سو چې هغه قاريان دادي لکه:شېخ عبدالفتاح شاهي،شېخ مصطفى اسماعيل،شېخ عبدالعظيم ظاهر،شېخ ابوالعينين او داسي نور.....ځوان قاري عبدالباسط هڅه کول چې د نندارچيانو او اوريدونکو په منځ کې ځاى پيداکړي ترڅو د مشهوره قاريانو اوازونه واوري دوى وويني او له دوى سره کښيني.
له نيمي شپې وروسته شېخ عبدالباسط له خپل يوقريب سره وو او هغه قريب يې د سيده زينب مسجد ټول مشران پېژندل نو له هغو نه يې اجازه وغوښتل چې قاري عبدالباسط تلاوت وکړي ده داسي وويل: زه تاسوته له پورتني مصرڅخه يوقاري وړاندي کوم،کوم چې په زړه پوري او خوږ اواز لري دلسو دقيقو لپاره به تلاوت درته وکړي په دغه شېبو کې مسجد په بشپړډول ډک سو او قاري عبدالباسط راغلى په تلاوت يې پيل وکړ ننداره چيانو دده په زړه پوري اواز واورېدى دا داسي تلاوت وو چې د اورېدونکو زړونه يې ځني يووړه او ټولو نارې کړې الله اکبر الله اکبر! تردې حده چې دجومات پايې يا ميلان لړزېدله هغه وخت چې قاري عبدالباسط تلاوت ختم کړى او صدق الله العظيم يې وويلى اورېدونکو ټينګار وکړى چې تلاوت ته نوره هم ادامه ورکړي نو ده هم ادامه ورکړه تردې پوري چې سفېدې وچاودې او سهار سو.
وروسته له دې تجربې شېخ عبدالباسط په راډيو سټېشن کې د قرآن ويونکي په توګه دکارکولو په اړه فکر وکړ خو هغه د پورتني مصرسره د تړاو له امله ډېر وځورېدى.
په هرصورت الله سبحانه وتعالى وغوښتل چې دده خوږ ږغ ټوله نړۍ واوري کله چې ده په هغه جشن کې تلاوت کوى دده ږغ ثبت سوى وو نو له همدې امله دى وتوانېدى چې دغه خپل ثبت سوى ږغ راډيو ته وليږي.
دده ددې ښکلي ږغ او غوره فعاليت وروسته په 1951ميلادي کال کې په راډيو کې دقران ويونکي په توګه وټاکل سو.
وروسته ده ځينو ځايو ته سفر وکړى لکه: پاکستان،اندونزيا،جنوبې افريقا،هندوستان،بيت المقدس او سوريه.
ده پاکستان ته سفر وکړى او دپاکستان د ولسمشر له خوا يې تود هرکلى وسو.
ده په 1927ميلادي کال دمصرهيواد د قنا ولايت د ارمنت ښار د المعرازه په کلي کې سترګې پرانيستې په يوه عزتمنه کورنۍ کې لوى سو دقرانکريم حفظ او تلاوت ته ډېر ژمن وو دده نيکه شېخ عبدالصمد يو له غوره حافظانو څخه وو او دقران کريم د تجويد په احکامو هم پوه وو دده پلار محمدعبدالصمد هم يو له غوره قاريانو څخه وو او دمخابراتو په وزارت کې يې ديو ملکي خدمتګارپه توګه کار کاوه قاري عبدالباسط دوه مشران وروڼه درلودل چې يو محمود او بل عبدالحميد نومېدى دوى دواړو دقرانکريم په ابتدايه ښوونځۍ کې دقرانکريم حفظ کوى نو ددوى کشر ورور شيخ قاري عبدالباسط هم ددوى سره په شپږ کلنۍ کې يوځاى سو د قاري عبدالباسط استاد وليدل چې دده کشر شاګرد په حفظ کې ډېر چټک دى او دتلفظ او دقرانکريم د درېدلو او پيلولو دنقطو په مراعاتولو کې ډېر ځيرک او هوښيار دى دده استاد دا هم وليدل چې دى يو خوږ او په زړه پوري آواز لري اوکله چې کورته ځي نو په لاره کې دقرانکريم هغه برخه تلاوت کوي کوم چې يې استاد ورته ويلې وي.
شېخ عبدالباسط مکمل قرانکريم هغه وخت حفظ کړى کوم وخت چې دلسو کالو سو يعني په درې ياڅلورکاله کې يې ټول قرانکريم حفظ کړى وروسته يې له خپل نيکه او پلارڅخه وغوښتل چې خپلو زده کړو ته دقرائت په برخو کې دوام ورکړي يعني قرائت شروع کړي.
دوى دواړه دده سره موافقه سوه او دى يې د طنطا ښار ته ولېږى ترڅو د قرانکريم دقرائت قوانين او برخي پر شيخ محمدسليم باندي زده کړي که څه هم دطنطاښار ډېر ليري وو خو دى اماده اوقانع سو چې هلته سفر وکړي ځکه چې دا کار به دده لپاره يو مهم بنسټ کيږدي دده د راتلونکي لپاره.
دده له روانېدو څخه يوه ورځ مخکې دده کورنۍ د شيخ محمدسليم د راتګ واورېدل چې د ارمنت مذهبي مرکز ته راغلى دى چې د قرائت داستاد په توګه دنده اجرا کړي،خلګو دده غوره ښه راغلى وکړى ځکه دى دقرائت يو غوره او مشهوره استاد او عالم وو تقدير او قسمت دى په ډېر سم وخت کې دلته راوستى دده د کورنۍ لپاره.
وروسته ددې ښارخلګو په اصفوان المطاعنة کلي کې دقران عظيم الشان د حفظ کولو لپاره يوه اتحاديه يا يوسازمان جوړ کړى نو شېخ محمدسليم وکولاى سواى چې نورو ته دقرانکريم حفظ او قرائت ور زده کړي قاري عبدالباسط ده ته ورغلى او ټول قرانکريم يې ورسره تکرار کړى بيا يې الشتيبا حفظ کړه چې د اوو تلاوتونو دبرخي يو پخوانى متن دى کله چې د درويشتو کالو سو په قاهره کې يې خپله رسمي دنده دقرانکريم د ويونکي په توګه پيل کړه کله چې ده ته د سيده زينب دزېږېدني دجشن دلمانځلو لپاره بلنه ورکول سوه چې دا سيده زينب دحضرت علي رضى الله عنه لورده دجشن په وروستۍ شپه مېلمنو ته دغوره قاريانو له خوا ښه راغلاست وويل سو چې هغه قاريان دادي لکه:شېخ عبدالفتاح شاهي،شېخ مصطفى اسماعيل،شېخ عبدالعظيم ظاهر،شېخ ابوالعينين او داسي نور.....ځوان قاري عبدالباسط هڅه کول چې د نندارچيانو او اوريدونکو په منځ کې ځاى پيداکړي ترڅو د مشهوره قاريانو اوازونه واوري دوى وويني او له دوى سره کښيني.
له نيمي شپې وروسته شېخ عبدالباسط له خپل يوقريب سره وو او هغه قريب يې د سيده زينب مسجد ټول مشران پېژندل نو له هغو نه يې اجازه وغوښتل چې قاري عبدالباسط تلاوت وکړي ده داسي وويل: زه تاسوته له پورتني مصرڅخه يوقاري وړاندي کوم،کوم چې په زړه پوري او خوږ اواز لري دلسو دقيقو لپاره به تلاوت درته وکړي په دغه شېبو کې مسجد په بشپړډول ډک سو او قاري عبدالباسط راغلى په تلاوت يې پيل وکړ ننداره چيانو دده په زړه پوري اواز واورېدى دا داسي تلاوت وو چې د اورېدونکو زړونه يې ځني يووړه او ټولو نارې کړې الله اکبر الله اکبر! تردې حده چې دجومات پايې يا ميلان لړزېدله هغه وخت چې قاري عبدالباسط تلاوت ختم کړى او صدق الله العظيم يې وويلى اورېدونکو ټينګار وکړى چې تلاوت ته نوره هم ادامه ورکړي نو ده هم ادامه ورکړه تردې پوري چې سفېدې وچاودې او سهار سو.
وروسته له دې تجربې شېخ عبدالباسط په راډيو سټېشن کې د قرآن ويونکي په توګه دکارکولو په اړه فکر وکړ خو هغه د پورتني مصرسره د تړاو له امله ډېر وځورېدى.
په هرصورت الله سبحانه وتعالى وغوښتل چې دده خوږ ږغ ټوله نړۍ واوري کله چې ده په هغه جشن کې تلاوت کوى دده ږغ ثبت سوى وو نو له همدې امله دى وتوانېدى چې دغه خپل ثبت سوى ږغ راډيو ته وليږي.
دده ددې ښکلي ږغ او غوره فعاليت وروسته په 1951ميلادي کال کې په راډيو کې دقران ويونکي په توګه وټاکل سو.
وروسته ده ځينو ځايو ته سفر وکړى لکه: پاکستان،اندونزيا،جنوبې افريقا،هندوستان،بيت المقدس او سوريه.
ده پاکستان ته سفر وکړى او دپاکستان د ولسمشر له خوا يې تود هرکلى وسو.