معتزله و ته داهل سنت وجماعت ځــواب :
معتزله وایی که دانسان فعل دالله تعالی مخلوق وای هیڅ یوه له بندګانو څخه ځان نه مکلف کولو .
په ځــــواب کې وایو : تاسې دخلق (پیداکولو ) او ایقاع (واقع کیدلو ) ترمنځ په توپیر باندې نه یی قایل شوی .ځکه اللهﷻ ته د فعل د پیداکولو نسبت پردې باندې دلالت نه کووي چې هغه دفعل په واقع کولو کې انسان ملزم او مجبور وی، ځکه اللّهُ تعالی وروسته له هغه نه چې انسان دهغه فعل قصد وکړ او هغه ته یی توجه وکړه هغه پیدا کووي .
2 ـ داچي : که اللهﷻ دانسان دافعالو خالق وی نو په نتیجه کې هغه دی چې ودريږي ،کېنې ، څکل او خوراک کوی زنا او غلا .... کووی
وایو :↯ کوم چاچې هغه عمل تر سره کړی دی په هغه فعل سره متصف کیږی نه هغه څوک چې داشیان یې پیدا کړی دی .
مثلا: الله پاک دی تور والی سپین والی او د نورو اجسامو خالق دی ... نعوذبالله داسې ويل کیدای شی چې اللهﷻ تور یا سپین یا متحرک دی ځکه چې الله تبارک وتعالی هغه پیدا کړي دی؟ همدا راز کله چې اللهﷻ دغه عمل وړتیا په انسان کې پیدا کړه او بیا انسان زنا وکړه ، الله تعالی ته زانی نه وایی .
🌸نو بناءً توان اواستعداد ،میل او رغبت ، قدرت او دعمر بقا د اللهﷻ مخلوق دي نو له دغو قواو او.. څخه سم او ناسم کار اخیستل او کارول دا بیا دانسان کسب او اکتساب دی .
مثال دهغه چا چې دبندګانو ګناه په اللهﷻ باندې حساب وی دهغه مامور په څیر ده چې کوم لباس او اسلحه یې چې دهغه په واک کې ورکړی تر څو دهغې په مرسته له ځان مال ناموس او له خلکو څخه ساتنه وکړی خو دی ترې بده استفاده وکړی او د نیولو پر وخت کې بیا ووایې چې دولت ملامت دی ماته یې ولی وسله او دا وسایل را کول ، که یې ماته وسله او داشيان نه وای راکړی نو ما به داسی کار نه کولو .
3. ـ په آیت کې د (خلق) په اړه ;
واذ تخلق من الطین کهیئة الطیر باذنی.او فتبارک الله احسن الخالقین. په دغو دوه آیاتونو کې مراد له خلق څخه تقدیر(اندازه گیری) ده . نو په لومړی آیت کې یعنی ; اذتقدرکهیئة الطیر او په دوهم آیت کې یعنی ;والله احسن المقدرین،دی ځکه دعربو په لغت کې راغلی چې معنی دخلق هم هغه اندازه گیری ده .
مثلا ويل کیږی : خلقت الادیم....یعنی چرم د اندازه گیری کړلو ، کله چې هغه ارزيابي کووي یا یوه ټوټه ترې را جلا کووي. په تفسیر نور کې د فتبارک الله احسن الخالقین. آیت په اړه دا رنګه راغلی :
خالقین : اندازه کوونکي ، جوړ ونکي،خالق. دخلق له مادې څخه دی او خلق په معنی د اندازه گیري ده . دالله تعالی جوړول له عدم څخه پیدا کولو او داشیاؤ ظاهری تغیرته شاملیږی خو دانسانانو رغوونکو کار داشیاؤ دصورت تغیرته منحصر دی اوبس .
په هغه صورت کې صحیح ده چې انسان داشیاؤ جوړونکی ونوموو چې دې حقیقت ته پام وکړو چې الله تعالی پیداکوونکی او حقیقی خالق دی او انسان صوری پیداکوونکی دی . د اللهﷻ کار اصل او دانسان کار فرع ده . بناپر دې دانسان خالقیت صوری او محدود او اللهﷻ پورې تړلی او دهغه دارادو ترمجموعی او خالقیت لاندې دی ځکه چې. ویفرمایل: وماتشاوون الا ان یشاء الله یعنی تاسی هغه څه نه غواړي پرته له هغه څه نه چې الله یې وغواړي .
📚 خپل عرایض د مولانا رومی په یو بیت شعر سره پای ته رسوم .
این گویی که فردا این کنم یا آن کنم/ این دلیل اختیارست ای صنم
وآخردعوانا ان الحمدلله رب العالمین.
•┈┈••✾•⚜🕌⚜•✾••┈┈•
تلګرام
https://t.me/Hedayat1443
وتساپ
https://chat.whatsapp.com/LxFfkXDFB9cLHhVsilGRCu
معتزله وایی که دانسان فعل دالله تعالی مخلوق وای هیڅ یوه له بندګانو څخه ځان نه مکلف کولو .
په ځــــواب کې وایو : تاسې دخلق (پیداکولو ) او ایقاع (واقع کیدلو ) ترمنځ په توپیر باندې نه یی قایل شوی .ځکه اللهﷻ ته د فعل د پیداکولو نسبت پردې باندې دلالت نه کووي چې هغه دفعل په واقع کولو کې انسان ملزم او مجبور وی، ځکه اللّهُ تعالی وروسته له هغه نه چې انسان دهغه فعل قصد وکړ او هغه ته یی توجه وکړه هغه پیدا کووي .
2 ـ داچي : که اللهﷻ دانسان دافعالو خالق وی نو په نتیجه کې هغه دی چې ودريږي ،کېنې ، څکل او خوراک کوی زنا او غلا .... کووی
وایو :↯ کوم چاچې هغه عمل تر سره کړی دی په هغه فعل سره متصف کیږی نه هغه څوک چې داشیان یې پیدا کړی دی .
مثلا: الله پاک دی تور والی سپین والی او د نورو اجسامو خالق دی ... نعوذبالله داسې ويل کیدای شی چې اللهﷻ تور یا سپین یا متحرک دی ځکه چې الله تبارک وتعالی هغه پیدا کړي دی؟ همدا راز کله چې اللهﷻ دغه عمل وړتیا په انسان کې پیدا کړه او بیا انسان زنا وکړه ، الله تعالی ته زانی نه وایی .
🌸نو بناءً توان اواستعداد ،میل او رغبت ، قدرت او دعمر بقا د اللهﷻ مخلوق دي نو له دغو قواو او.. څخه سم او ناسم کار اخیستل او کارول دا بیا دانسان کسب او اکتساب دی .
مثال دهغه چا چې دبندګانو ګناه په اللهﷻ باندې حساب وی دهغه مامور په څیر ده چې کوم لباس او اسلحه یې چې دهغه په واک کې ورکړی تر څو دهغې په مرسته له ځان مال ناموس او له خلکو څخه ساتنه وکړی خو دی ترې بده استفاده وکړی او د نیولو پر وخت کې بیا ووایې چې دولت ملامت دی ماته یې ولی وسله او دا وسایل را کول ، که یې ماته وسله او داشيان نه وای راکړی نو ما به داسی کار نه کولو .
3. ـ په آیت کې د (خلق) په اړه ;
واذ تخلق من الطین کهیئة الطیر باذنی.او فتبارک الله احسن الخالقین. په دغو دوه آیاتونو کې مراد له خلق څخه تقدیر(اندازه گیری) ده . نو په لومړی آیت کې یعنی ; اذتقدرکهیئة الطیر او په دوهم آیت کې یعنی ;والله احسن المقدرین،دی ځکه دعربو په لغت کې راغلی چې معنی دخلق هم هغه اندازه گیری ده .
مثلا ويل کیږی : خلقت الادیم....یعنی چرم د اندازه گیری کړلو ، کله چې هغه ارزيابي کووي یا یوه ټوټه ترې را جلا کووي. په تفسیر نور کې د فتبارک الله احسن الخالقین. آیت په اړه دا رنګه راغلی :
خالقین : اندازه کوونکي ، جوړ ونکي،خالق. دخلق له مادې څخه دی او خلق په معنی د اندازه گیري ده . دالله تعالی جوړول له عدم څخه پیدا کولو او داشیاؤ ظاهری تغیرته شاملیږی خو دانسانانو رغوونکو کار داشیاؤ دصورت تغیرته منحصر دی اوبس .
په هغه صورت کې صحیح ده چې انسان داشیاؤ جوړونکی ونوموو چې دې حقیقت ته پام وکړو چې الله تعالی پیداکوونکی او حقیقی خالق دی او انسان صوری پیداکوونکی دی . د اللهﷻ کار اصل او دانسان کار فرع ده . بناپر دې دانسان خالقیت صوری او محدود او اللهﷻ پورې تړلی او دهغه دارادو ترمجموعی او خالقیت لاندې دی ځکه چې. ویفرمایل: وماتشاوون الا ان یشاء الله یعنی تاسی هغه څه نه غواړي پرته له هغه څه نه چې الله یې وغواړي .
📚 خپل عرایض د مولانا رومی په یو بیت شعر سره پای ته رسوم .
این گویی که فردا این کنم یا آن کنم/ این دلیل اختیارست ای صنم
وآخردعوانا ان الحمدلله رب العالمین.
•┈┈••✾•⚜🕌⚜•✾••┈┈•
تلګرام
https://t.me/Hedayat1443
وتساپ
https://chat.whatsapp.com/LxFfkXDFB9cLHhVsilGRCu