َ الحَمْدُ حَمْدًا كَثِيرًا طَيِّبًا مُبَارَكًا فِيهِ مل السموات ومل الأرض ومل ما بينهما ومل ما شئت من شيء بعد».
«اي پروردگار ما! ستايش حقيقي ويژهء تو است، بيشترين و بهترين و مباركترين حمد و سپاسي كه آسمان ها و زمين، و آنچه بين آن دو است، و آنچه تو خواهي پر شود از آن».
اما اگر مقتدي باشد در اين هنـگام مى گويد: «رَبَّنَا وَلَكَ الحَمْدُ ... » تا آخر اين دعاء.
8 ـ سپس سجده كرده مى گويد: «الله أكبر» و بر اعضاي هفتـگانه خود سجده مى كند كه عبارتند از:
پيشاني با بيني، و كف هر دو دست، و هر دو زانو، و سر انگشتان دو پا، و مى گويد: «سُبْحَانَ رَبِّيَ الْأَعْلَى» «پاك است پروردگار بزرگ من».
سه بار و يا بيشتر آن را تكرار مى كند، علاوه بر آن هر چه دوست داشت مى تواند دعا كند.
9 ـ سپس در حاليكه سر خود را از سجده بلند مى كند مى گويد: «الله أكبر» آنگاه بر پاي چپ خود مى نشيند و پاي راستش را نصب مى كند و دستهايش را روي ران و زانويش مى گذارد و مى گويد: «رَبِّ اغْفِرْ لِي وَارْحَمْنِي، وَعَافِنِي وَارْزُقْنِي وَاهْدِنِي وَاجْبُرْنِي».
«اي پروردگار من! از گناه و تقصيراتم درگذر، و به من رحم كن، و مرا عافيت ده، و مرا روزي عطا كن، و مرا هدايت فرما، «واجبرني»: آنچه بر انسان مى گذرد از نقص در بدن، مانند مريضي و امثال آن، و در دين، مانند كوتاهي كردن در اوامر و دستورات، و افراط (زياده روي) در محظورات كه آن را جبران فرمايد».
10 ـ سپس در حالى كه «الله أكبر» مى گويد سجدهء دوم را بجا مىورد، آنچه در سجدهء أول انجام داده در سجدهء دوم نيز تكرارش مى كند.
11 ـ سپس «الله أكبر» گويان براي ركعت دوم بلند مى شود، بدين ترتيب ركعت أول تمام مى شود.12 ـ سپس سورهء فاتحه و يك سوره (يا چند آيهء ديگر) از قرآن مى خواند و به ركوع مى رود، از ركوع بلند مى شود سپس عيناً مانند أول دو سجده مى كند.
13 ـ بعد از بلند شدن از سجدهء دوم همچنانكه بين دو سجده نشسته بود مى نشيند و آنگاه «التحيات» را به اين ترتيب مى خواند: «التَّحِيَّاتُ لِلَّهِ وَالصَّلَوَاتُ وَالطَّيِّبَاتُ، السَّلاَمُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ، السَّلاَمُ عَلَيْنَا وَعَلَى عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِينَ، أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ».
يعني: «تمام تعظيم ها و نمازها و ساير پاكيها فقط از آن خداست، سلام و رحمت و بركات خدا بر تو باد اي پيامبر، و سلام بر ما باد و بر بندگان نيكوكار خدا، گواهي مى دهم كه جز خداي بر حق معبودي نيست، و گواهي مى دهم كه محمد رسول و فرستاده اوست».
سپس اگر نماز دو ركعتي بود مانند نماز صبح و جمعه و هر دو عيد، همچنان به نشستن خود ادامه مى دهد و نمازش را با خواندن اين درود كامل مى كند: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ، وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ، وَ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ، وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ».
«بار إلها! درود و رحمت نازل فرما بر محمد و آل محمد، چنانكه بر إبراهيم و آل إبراهيم رحمت فرستادي، تو ستايش شده و بزرگوار هستي). (پروردگارا! بركت نازل فرما بر محمد و آل محمد، چنانكه بر إبراهيم و آل إبراهيم بركت نازل فرمودي، تو ستايش شده و بزرگواري». و از چهار چيز به خداوند پناه مى برد: «اللهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ، وَمِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ، وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَحْيَا وَالْمَمَاتِ، وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ».
«خداوندا! من به تو پناه مى برم از عذاب دوزخ، و عذاب قبر، وفتنهء زندگي و برزخ، و فتنهء مسيح دجال». سپس آنچه از خير دنيا و آخرت بخواهد دعا مى كند، چه اينكه در نماز فرض، و چه در نماز سنت و نفل باشد.
آنگاه بسوي راست سلام مى دهد: «السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ الله»، همچنان بسوي چپ: «السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ الله».
و اگر نماز سه ركعت باشد مانند نماز مغرب، و يا چهار ركعت باشد مانند نمازهاي ظهر و عصر و عشاء بعد از التحيات «الله أكبر» گويان بلند مى شود و فقط سورهء الفاتحه را تلاوت مى كند.
سپس مانند دو ركعت أول ركوع و سجود مى كند، در ركعت چهارم نيز به همان ترتيب، بجز اينكه در وقت نشستن بطور متورك مى نشيند، يعني: پاي چپ خود را زير پاي راست گذاشته و مقعد خود را بر زمين مى گذارد و پاي راست خود را نصب مى كند.
آنگاه بعد از ركعت سوم در نماز مغرب، و بعد از ركعت چهارم در نمازهاي ظهر و عصر و عشاء تشهد أخير را مى خواند، و بر پيامبر - صلى الله عليه وآله وسلم - درود مى فرستد، و اگر خواست دعا مى كند. سپس به دو طرفش مثل أول سلام مى دهد، بدين ترتيب تا اينجا نمازش تمام شده است.
--------------------------------
«اي پروردگار ما! ستايش حقيقي ويژهء تو است، بيشترين و بهترين و مباركترين حمد و سپاسي كه آسمان ها و زمين، و آنچه بين آن دو است، و آنچه تو خواهي پر شود از آن».
اما اگر مقتدي باشد در اين هنـگام مى گويد: «رَبَّنَا وَلَكَ الحَمْدُ ... » تا آخر اين دعاء.
8 ـ سپس سجده كرده مى گويد: «الله أكبر» و بر اعضاي هفتـگانه خود سجده مى كند كه عبارتند از:
پيشاني با بيني، و كف هر دو دست، و هر دو زانو، و سر انگشتان دو پا، و مى گويد: «سُبْحَانَ رَبِّيَ الْأَعْلَى» «پاك است پروردگار بزرگ من».
سه بار و يا بيشتر آن را تكرار مى كند، علاوه بر آن هر چه دوست داشت مى تواند دعا كند.
9 ـ سپس در حاليكه سر خود را از سجده بلند مى كند مى گويد: «الله أكبر» آنگاه بر پاي چپ خود مى نشيند و پاي راستش را نصب مى كند و دستهايش را روي ران و زانويش مى گذارد و مى گويد: «رَبِّ اغْفِرْ لِي وَارْحَمْنِي، وَعَافِنِي وَارْزُقْنِي وَاهْدِنِي وَاجْبُرْنِي».
«اي پروردگار من! از گناه و تقصيراتم درگذر، و به من رحم كن، و مرا عافيت ده، و مرا روزي عطا كن، و مرا هدايت فرما، «واجبرني»: آنچه بر انسان مى گذرد از نقص در بدن، مانند مريضي و امثال آن، و در دين، مانند كوتاهي كردن در اوامر و دستورات، و افراط (زياده روي) در محظورات كه آن را جبران فرمايد».
10 ـ سپس در حالى كه «الله أكبر» مى گويد سجدهء دوم را بجا مىورد، آنچه در سجدهء أول انجام داده در سجدهء دوم نيز تكرارش مى كند.
11 ـ سپس «الله أكبر» گويان براي ركعت دوم بلند مى شود، بدين ترتيب ركعت أول تمام مى شود.12 ـ سپس سورهء فاتحه و يك سوره (يا چند آيهء ديگر) از قرآن مى خواند و به ركوع مى رود، از ركوع بلند مى شود سپس عيناً مانند أول دو سجده مى كند.
13 ـ بعد از بلند شدن از سجدهء دوم همچنانكه بين دو سجده نشسته بود مى نشيند و آنگاه «التحيات» را به اين ترتيب مى خواند: «التَّحِيَّاتُ لِلَّهِ وَالصَّلَوَاتُ وَالطَّيِّبَاتُ، السَّلاَمُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ، السَّلاَمُ عَلَيْنَا وَعَلَى عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِينَ، أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ».
يعني: «تمام تعظيم ها و نمازها و ساير پاكيها فقط از آن خداست، سلام و رحمت و بركات خدا بر تو باد اي پيامبر، و سلام بر ما باد و بر بندگان نيكوكار خدا، گواهي مى دهم كه جز خداي بر حق معبودي نيست، و گواهي مى دهم كه محمد رسول و فرستاده اوست».
سپس اگر نماز دو ركعتي بود مانند نماز صبح و جمعه و هر دو عيد، همچنان به نشستن خود ادامه مى دهد و نمازش را با خواندن اين درود كامل مى كند: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ، وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ، وَ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ، وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ».
«بار إلها! درود و رحمت نازل فرما بر محمد و آل محمد، چنانكه بر إبراهيم و آل إبراهيم رحمت فرستادي، تو ستايش شده و بزرگوار هستي). (پروردگارا! بركت نازل فرما بر محمد و آل محمد، چنانكه بر إبراهيم و آل إبراهيم بركت نازل فرمودي، تو ستايش شده و بزرگواري». و از چهار چيز به خداوند پناه مى برد: «اللهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ، وَمِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ، وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَحْيَا وَالْمَمَاتِ، وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ».
«خداوندا! من به تو پناه مى برم از عذاب دوزخ، و عذاب قبر، وفتنهء زندگي و برزخ، و فتنهء مسيح دجال». سپس آنچه از خير دنيا و آخرت بخواهد دعا مى كند، چه اينكه در نماز فرض، و چه در نماز سنت و نفل باشد.
آنگاه بسوي راست سلام مى دهد: «السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ الله»، همچنان بسوي چپ: «السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ الله».
و اگر نماز سه ركعت باشد مانند نماز مغرب، و يا چهار ركعت باشد مانند نمازهاي ظهر و عصر و عشاء بعد از التحيات «الله أكبر» گويان بلند مى شود و فقط سورهء الفاتحه را تلاوت مى كند.
سپس مانند دو ركعت أول ركوع و سجود مى كند، در ركعت چهارم نيز به همان ترتيب، بجز اينكه در وقت نشستن بطور متورك مى نشيند، يعني: پاي چپ خود را زير پاي راست گذاشته و مقعد خود را بر زمين مى گذارد و پاي راست خود را نصب مى كند.
آنگاه بعد از ركعت سوم در نماز مغرب، و بعد از ركعت چهارم در نمازهاي ظهر و عصر و عشاء تشهد أخير را مى خواند، و بر پيامبر - صلى الله عليه وآله وسلم - درود مى فرستد، و اگر خواست دعا مى كند. سپس به دو طرفش مثل أول سلام مى دهد، بدين ترتيب تا اينجا نمازش تمام شده است.
--------------------------------