“ДЗЕСЯЦЬ ЗАПАВЕТАЎ ДЛЯ БЕЛАРУСКАГА ЖАЎНЕРА”, 1920 г.
🔹Напісаныя ў далёкім 1920 годзе "прыказаньні для беларускага жаўнера" надзвычай актуальныя і сёньня... “Дзесяць запаведаў для беларускага жаўнера”
🔹1. Калі ты праваслаўны, - ня думай, што ты расеяц. Калі ты каталік, - ня думай, што ты паляк. Ведай, што ты беларус, і гавары ўсюды толькі па-беларуску, бо гэта - твая родная мова, мова тваіх бацькоў і дзядоў. Хто саромеецца сваёй роднай мовы, той не сын свайго краю, той нявольнік у чужых і здраднік свайму народу. Твой край, народ і мова ня горшыя за іншыя краі, народы і мовы.
🔹2. Шануй гонар і волю Беларусі. Будзь шчырым абаронцам сваёй зямлі. Сьмела ваюй з тымі, хто хоча забраць тваю гасподу. Калі хочаш сам быць гаспадаром сваёй працы, дык ты павінен, як усе іншыя народы, не баючыся сьмерці, са зброяй у руках пайсьці на ворага, каторы забірае тваю зямлю. А калі пабаішся сьмерці і пусціш ворага да сябе, дык ён заваюе твой край, і ты ў яго, як парабак, пойдзеш на сьмерць, бараніць чужыя інтарэсы, як ты і дагэтуль праліваў кроў за чужых.
🔹3. Ты павінен зразумець, што воля - гэта ня ёсьць рабаваць, адбіраць чужую ўласнасьць і ня слухаць разумнейшых людзей. Хто гэтак робіць, - даводзіць свой край да голаду і няшчасьця, паганіць сваё імя і дапамагае няволі. Праўдзівая і разумная воля робіць у краі парадак, папраўляе дабрабыт усіх людзей, каб яны былі ўсе роўныя, сытые і добра адукаваныя і каб карысталіся самі з сваей працы. Гэта можа быць толькі тады, калі адважна будзеш ваяваць.
🔹4. Ты павінен быць горды і шчасьлівы тым, што стаіш пад Беларускім Нацыянальным Сьцягам, што ты ўзброены дзеле таго, каб стаяць за роўнасьць Беларусі з другімі народамі зямлі. Сваю беларускую славу ты павінен бараніць да апошняй кроплі крыві.
🔹5. Ты павінен памятаць, што тваё ўласнае шчасьце і шчасьце ўсяго Беларускага Народу - у тваіх руках. Ты павінен быць шчырым і верыць у сваю правату, у сваю сілу, зразумець, што ты ня горшы за ўсіх і маеш право жыць сваім асобным жыцьцём. Але гэтага кожны народ дабіваецца сілай, каторая і ёсьць у цябе.
🔹6. Памятай, што праз доўгія вякі толькі цяпер наступіў момант, калі ты можаш называцца Беларускім жаўнерам, калі можаш класці фундамент для новага жыцьця Беларусі і быць самім сабою. Калі цяпер прапусціш гэты момант, дык потым сам праклянеш сваё гаротнае жыцьцё пад чужынцкай няволяй.
🔹7. Калі хто з ворагаў беларускай справы зьвярнецца да цябе з салодкімі словамі і скажа табе: “Будзь, як і быў дагэтуль, пад цёплай апекай Расіі, ці якога іншага народу, дык ня вер яму - гэта твой найгоршы вораг. Гэта - адзін з тых, каторыя дагэтуль цябе трымалі ў няволі нацыянальнай, смакавалі тваю крывавую, патную працу, і ты быў гноем для яго народу. Ня вер яму, бо ён хоча мець цябе за парабка і надалей. Шануй тых з чужых народаў, якія шануюць і цябе як Беларуса.
🔹8. Калі хто з тваіх таварышоў пачне цябе падбухторваць, каб перайсьці да варожага стану, дык твой сьвяты абавязак справядлівага чалавека, шчырага жаўнера і вернага сына Беларускай зямлі, адвярнуцца ад яго з агідай, бо ён здрайца. Здрайства - гэта самая найвялікшая подласьць і гідасьць, каторая нішчыць краі і народы. За здраду павінна быць самая цяжкая кара.
🔹9. Твой начальнік - гэта твой брат і таварыш па службе. Ён такі-жа салдат, як і ты. Толькі па сваёй адукацыі вайсковай ён, як спецыяліст, паказвае табе, што рабіць. Калі ёсьць дысцыпліна, ёсьць парадак. Дысцыпліна і асьвядомленнасць кожнага салдата - галоўная аснова перамогі. Нашая прыказка кажа: без правадыра войска гіне.
🔹10. Кожны беларускі ваяка, ад звычайнага радавога да генэрала, павінен памятаць, што ён - абаронца незалежнай Беларусі, адзін з найлепшых грамадзян роднай зямлі і займае пачэснае месца ў грамадзянстве.
Зьмітрок Бядуля, 1920 г.
