Bakhodir | IT- Blog

Salyutingni koʻtingga tiqib otlaring juda qistab ketgan boʻlsa 🤬

Nimadir qilishga arzisa...

Yurishni o'rganish arziydimi? Unda 100 marta yiqilish arziydi.
O'qishni o'rganish arziydimi? Unda harflab sekin o'qish arziydi.
IELTS olishga arziydimi? Unda birinchisida 5.5 olishga arziydi.
Universitetni bitirish arziydimi? Unda qayta topshirishga arziydi.
Ishga kirish arziydimi? Unda 100 marta rad javobini olish arziydi.
Dastur qurishga arziydimi? 1-versiyasi oddiy bo'lsa ham arziydi.
Maqola yozish arziydimi? Unda 1ta so'z bilan boshlash ham arziydi.

Nimadir qilishga arzisa, birinchisida yomon qilishga ham arziydi.

3 simple guidelines for better naming:

1. Classes: use nouns

❌ class MapPaymentMethod
✅ class PaymentMethodMapper

2. Functions and methods: use verbs

❌ emailSend()
✅ sendEmail()

3. Booleans: use adjectives

❌ active
✅ isActive

Small change → Big impact.

Sog‘lom uyqu 😴

Dasturchilarning orasida keng tarqalgan muammolardan biri noto‘g‘ri uhlash ya’ni uyqu rejimining buzilishi hisoblanadi. Ko‘pchiligimizga yarim tundan keyin hammayoq tinch va osuda bo‘lganda ilhom kela boshlaydi. Soat strelkalariga qaramasdan ishga tushib ketamiz. Yoki yonayotgan deadlinelar 🔥 ba’zida bizni uyqumizdan kechib ishlashga majbur qiladi. Yoshlikda bu narsa uncha bilinmaydi, tuni bilan ishlab chiqib, tongda ozgina uhlab olib, ishlab ketaveramiz. Bu narsa 1 oyda 1-2 marotaba qaytalansa mayli, lekin sistematik noto‘g‘ri uhlovchi odamning organizmi qancha majburlasangiz ham bunga ko‘nika olmaydi va sekin asta buzilishni boshlaydi. Ayniqsa menga o‘xshagan 30 ga yaqinlashib borayotgan va undan katta yoshli insonlarda bu juda ham seziladi.

Qanday qilib desak, tundagi uyqu bilan kunduzgi uyquning asosiy farqi, tun bo‘lganidan so‘ng tanamizda melatonin garmoni ishlab chiqariladi va uyquga tayyorgarlik ko‘riladi. Uhlaganimizdan so‘ng, shu orqali uyg‘onishga yaqin paytimiz esa, bizni ertangi kunga tayyorlash uchun serotonin, kortizol, dofamin garmonlari sintezi sodir bo‘ladi. Ammo kunduzgi uyqu paytida esa melatonin ishlab chiqarilmaydi yoki uning darajasi juda past bo‘ladi, bu garmonsiz qolganlarining sintezi ham pasayadi. Shuning uchun ham siz kunduzgi uyqu, sizga tundagidek energiya bermaydi va o‘zingizni baribir lanj his qilishda davom etasiz. Bu esa o‘z o‘rnida unumdorlikning tushishidan tashqari, charchoq, holsizlik, miyaning faolligi pasayishiga olib keladi. Ayniqsa ortiqcha dofamin stimulyatorlariga qarshi kurash so‘nib qoladi, sizga bu baxt garmoni yetishmagandan so‘ng, siz shirinliklar, shirin ichimliklar, tamaki mahsulotlari, qisqa qiziqarli kontentlar va boshqa past sifatsiz dofamin manbalariga o‘lja bo‘lasiz. Doimiy bunday holat esa, asab kasalliklariga, ortiqcha vazn to‘plash (jigar va yurak kasalliklari), uyqusizlik, men nomini bilgan va bilmagan boshqa kasalliklarga duchor qiladi.

Siz ham 40 ga chiqmasdan qarsillab qolmay desangiz, biologik soatlaringizga quloq soling, uyquni yengishga harakat qilmang, tunda uhlab kunduzi ishlang, siz bugun yopib qo‘ygan deadlineingiz, unumdorligingiz tushgandan so‘ng yana 10 ta yonayotgan deadlinelarga olib keladi. Undan ko‘ra, kechasi vaqtida uhlab, tongda sal vaqtliroq turing, deylik bomdod vaqtida, chunki bu vaqtda 100% bo‘lmasa ham, 70-80% tanangiz charchoqlarini chiqarib yangi kunga tayyor bo‘ladi. Siz esa organizmingizni qiynamasdan maqsadingizga erishasiz, tugatilgan ish va sog‘lom uyqu bilan kuningiz unumdor o‘tadi.

P.S. Men bularni o‘z tajribamdan o‘tkazganimdan, kuzatishlarimdan va izlanishlarimdan kelib chiqib yozyapman. Tibbiyot xodimlaridek to‘g‘ri ma’lumot yoza olmagan bo‘lishim mumkin, unday bo‘lishiga da’vo ham qilmayman.

Hammaga sog‘lom uyqu, xayrli tun! 🥱🥱🥱

@khumoyun_codes

Sal avvalroq Khumoyun Inayotov o'z kanallarida Nega hozir Junior va Intern'larga ish yo'q mavzusida o'z mulohazalari bilan ulashibdilar.

Do'stimiz ko'piroq O'zbekistondagi vaziyat haqida mulohazalar bildiribdilar. Fikrlariga to'liq qo'shilaman. Ishga kirishda ko'plab omillar muhim ahamiyatga ega. Har doim ham dasturchilik yo'nalishida universitet yoki biron bir o'quv markazini bitirib, 3-4 ta pet project'lar qilib ishga kirib ketib bo'lmaydi. Ba'zida mamlakatdagi iqtisodiy vaziyat sabab bo'lsa, ba'zida nomzodlar orasidagi kuchli raqobat sabab bo'ladi.

Inglizlarda bir maqolga ko'zim tushgan edi:

A fish in an aquarium cannot imagine beyond the walls of its tank.

Ya'ni inson o'zining atrofidagi mavjud sharoitlari va dunyo qarashidan tashqariga chiqib fikrlay olmaydi.

Negadur bizda doim ingliz tili va shu til atrofidagi kompaniyalar yoki davlatlarga bog’lanib qolingan. Ingliz tili dunyo bo’yicha eng ko’p ishlatiladigan va eng ko’p ma’lumot ham aynan ingliz tilidagiliga shubha yo’q.

Lekin ma’lum bir dasturlash yo’nalishni o’rganib, keyin ish topolmasa boshqa turli xil texnologiyalarni o’rganib vaqt yo’qotmasdan boshqa millat tilini o’rganib ko’rib, shu til ishlatiladigan kompaniyalarga topshirib ko’rish haqida xech o’ylamaymiz.

O'zbekistonda bilimlari zo'r bo'lgan junior ,intern yoki new grad darajasidagi dasturchilarni ishga kirishi qiyinlashib borishi yoki ularga ma'lum bir muddat tajriba olguncha bepul ishlash imkoniyati berilayotgan bir vaqtda, Yaponiya dasturchilar kamligidan juda qiynalyapti. Ularga dasturchilar shu darajada kerak-ki, xatto adabiyot yo'nalishini bitirib kelganlarni ham ishga olib ularga oylik to'lab, dasturchilikni 0 dan o'rgatishgacha tayyor. Vietnam’dagi outsource kompaniyalar haqida alohida bir maqola yozsa bo’ladi.

O'zim oxirgi 2 yildan beri dasturchilik sohasida Yaponiyada ishlab kelyapman. Shu yil Aprel oyidan boshlab, new grad software engineer bo'lib full-time ishga joylashdim. Bundan avval talaba bo'lganim sabab, part-time ishchi bo'lib ishlaganman.

Men bilan yana 5 ta bola Software Development bo'limiga qabul qilingan va ularning barchalari gumanitar yo'nalishlarda ta'lim olishgan. Yangi ishchi bo'lib kompaniyaga qo'shilganimizda, bizni boshqa kompaniyalar bilan birga qo'shib turli xil training'lar o'tildi. Shu training'lar vaqtida kim bilan gaplashmay, xamma gumanitar yo'nalishda o'qib, IT kompaniyalariga qiziqib kirishgan. Kompaniyalar esa ularga sarmoya qilishga tayyor. Chunki boshqa yo'l yo'q. Juda ko'p odam ingliz tilini biladi, Yapon tilini biladigan esa kam. Bilganlari ham dasturchilikda emas boshqa sohalarda ishlashyapti.

O'zbekistondagi dasturchilarimiz orasida agar kimdadur bakalavr diplomi bo’lsa va Yapon tilidan intermediate level’ga chiqa olsa, 100% ishga kirishiga yordam beraolaman. Nobodo Yaponiyaga kelib o’qib, ishga kiraman desalar unda minglab kompaniyalar orasidan o’zlariga yoqgan ishni tanlab oladilar. Muhimi yaxshi yapon tili darajasi. Dasturlashni esa ishga kirgandan so’ng Yaponlar o’zi o’rgatib qo’yadi agar qiziqish va o’z ustida mehnat qilishga tayyor bo’lsa.

Do'stlar ko'plab yangi dasturlash tillarini emas yangi millat tillarini o'rganing. Ana shunda olomondan tez ajralib chiqasiz va albatta yutasiz.

Nega hozir Juniorlar va internlarga ish yo'q?

Izohlarning birida:

mediumdagi maqolani o'qib miyyam shokka tushishni boshladi, 2019-yil Verstkani bilib Super Dispatchda stajirofka🤯🤯
nima dip o'ylisiz hozirgi bozorga nima bo'gan?

Tuz sho‘rroq, shakar shirinroq va maysalar yashilroq bo‘lgan u paytda, ish o‘rinlari soni, ish qidirayotgan odamlar soniga yaqinroq edi. Hozir esa ular orasidagi farq yildan yilga kattalashib bormoqda. Nega bunday? Nega juniorlarga ish kamayib ketdi? desak, bunga bir nechta sabab bor:

- Birinchidan, sohaga bo‘lgan qiziqish ancha ortdi, ayniqsa pandemiya vaqtida ko‘p odamlar dasturchilarni rostakam kimligini bilishdi (undan oldin Malika bozorida telefon "proshivka" qiladigan inson deb ko‘plar o‘ylardi). Bunga bir tomondan sohaga yaqin kishilarning media-olamida ko‘zga ko‘rinishni boshlagani ham asosiy sabablardan biri bo‘ldi. Shuni ortidan sohaga kirgan odamlar soni ortdi.

- Ikkinchidan dasturchilikni o‘rgatadigan yaxshi va yomon ta’lim markazlari juda ham ko‘payib ketdi, ko‘pchiligida hali (alifni kaltak deyolmasdan) productionda 1 kun ham ishlab ko‘rmasdan, dars berishni boshlagan o‘qituvchilar, sifatsiz "Junior" deb nomlangan intern-dasturchilarni o‘qitib chiqarishni boshlashdi. Ularga, bitirsang Junior bo'lib chiqasan, 500$+ oylik olasan deb va'dalar berishdi. O'quvchilar esa ularga ishonib, o‘z o‘rnida, katta-katta oyliklar so‘rab, yuqori talablar qo‘yib bozorga eshikni tepib kirishni boshlashdi.

- Uchinchidan, ish beruvchilar bunday "derzkiy" "junior"larni ishga olib, ishlatib ko‘rib, undan keyingi keladigan odamlarga talabni yuqoriroq qo‘yishni boshlashdi. Katta oylik olish uchun ko‘proq narsa bilish, qo‘lidan bir ish kelishi kerak. 

- To‘rtinchidan, har bir ishxona "junior" larni ishga olganda, unga o‘z vaqti va resurslarini sarflaydi, tajriba orttirishi va o‘rganishiga imkon beradi. "Junior"lar esa, endi 2 oy ishlab, oyligimni x2 qilib bering deb so‘rashni boshlaydi, qilib bermasa ishdan bo‘shab ketadi. Shuning uchun ularga bo‘lgan talab ham, ishonch ham kamayib ketdi. Qisqa qilib aytganda bunday "Junior"lar bilan ishlash ko‘pgina kompaniyalarga "nevigodno" bo‘lib qoldi. Shuning uchun hozir qimmatroq bo‘lsa ham, ko‘proq ishga tayyor middle va seniorlarni izlashmoqda.

Hozirgi paytda ish qidirib yurgan juniorlarga maslahatim esa, sal kamtarroq bo‘ling, CVni to‘g‘ri yozishni o‘rganing, muomala madaniyatingizni to‘g‘rilang va suhbatlarga tayyorlaning. Kompaniyaga ishga qabul qilinsangiz ko‘proq harakat qiling va puldan ko‘ra ko‘proq tajriba uchun ishlang. Unga qo‘ldan kelguncha "loyalty" saqlab turing. Asosiysi, ishxona menga "doljen" deb hech qachon o‘ylamang. Shunda hammasi yaxshi bo‘ladi.

Men karyeramni boshlaganimda juda ham xom va tajribasiz, HTML & CSS dan boshqa narsani bilmaydigan kadr edim, lekin menga ba’zilar ishlashga imkon berdi, ba’zilar o‘z tajribasini ulashdi, ba’zilar bilim o‘rgatdi, ba’zilar ishdan ketkizib yuborib ko‘zimni ochishdi 😅. Xato va yutuqlarimdan o‘rganib, "Senior"likgacha yetib keldim. Vaziyatdan foydalanib ularga rahmat aytaman.

@khumoyun_codes

Kredit tarixiga taqiq qo'yamiz

O‘zingizni va oila a’zolaringizni noquniy kredit olishdan saqlash uchun, kredit tarixiga cheklov qo‘yishni tavsiya qilaman. 

KATM degan markaz bor. Unda barcha fuqarolarning kredit tarixi saqlanadi. Qaysidir inson kredit olmoqchi bo‘lsa, bank oldin fuqaroni KATM bazasidan tekshiradi, keyin kreditga rozilik beradi.

KATMni 'Freeze' degan xizmati bor. U kredit tarixini tekshirishga taqiq qo‘yish imkonini beradi.
Kredit beruvchi tashkilotlar, kredit tarixini ko‘rmasdan, kredit bermaydi.

Yoshi katta, pensiya yoshidagi odamlarni nomida moshenniklar kredit olmoqda. Yaqinda, tanishimni oyisini nomiga, moshenniklar $8000 kredit olibdi.

Taqiq qo‘yish bo‘yicha qo‘llanma:

1️⃣ https://portal.infokredit.uz/login bu yerga kiramiz va jismoniy shaxsni tanlaymiz;

2️⃣ My Gov orqali KATM shaxsiy kabinetga kiramiz va
Yuqorida ‘Freeze xizmati’ bo'limini tanlaymiz https://portal.infokredit.uz/freeze ;

3️⃣ ’Freeze xizmati’ sahifasida ‘Yoqish’ tugmasini bosamiz.

Bo‘ldi, kredit tarixini tekshirishga taqiq qo‘ydik.

Kelajakda, kredit tarixini kimdir tekshirmoqchi bo‘lsa, sizga SMS xabarnoma keladi.

Bu xizmat 2024-yil oxirigacha bepul. 

Salomat bo‘ling.

-------

@farkhod_com