پژوهشگران و مترجمان دارالفنون

نحوه نگارش پروپزال (پارت اول):


دانشجویان از بدو ورود به مقطع کارشناسی ارشد بارها کلمه “پروپوزال” را شنیده اند و ممکن است برخی نیز این سوال برایشان پیش بیاید که پروپوزال چیست؟ و تفاوت آن با پایان نامه به چه صورت است؟ پروپوزال یا Proposal در فرهنگستان ادب فارسی به “پیشنهاده پژوهشی” ترجمه شده است.
پروپزوال در واقع یک طرح کلی از پایان نامه است که پژوهشگر پیش از تهیه پایان نامه یا پروژه تحقیقاتی باید با رعایت اصول و قواعد مربوطه به تهیه آن بپردازد. به طور کلی طرح پژوهشی یا پروپوزال باید در راستای ارائه راهکار برای رفع یک نیاز پیشنهاد گردد. برای این که بتوانیم پروپوزالی بنویسیم که بتواند نظر خوانندگان و داوران را جلب نماید ملزم به رعایت نکات و اصول مشخص هستیم که ما در این مقاله به هفت نکته مهم اشاره نموده ایم.
کیفیت یک پروپوزال یا پیشنهاده پژوهشی علاوه بر کیفیت پروژه پیشنهادی، به نحوه و چگونگی نگارش محقق نیز بستگی دارد.
7 مرحله اصلی برای نگارش یک پروپوزال صحیح و اصولی
برای تهیه پروپوزال، در هر دانشگاه یکسری فرم های مشخص وجود دارد که دانشجو باید بعد از تهیه نمودن آن و وارد کردن تمامی اطلاعات لازم، آن را برای تصویب به دانشگاه محل تحصیل خود ارائه دهد. ما در این قسمت قصد داریم مراحل و بدنه اصلی یک پروپزوال را برای علاقه مندان به تفضیل بیان نماییم.
گام اول: مشخص نمودن موضوع تحقیق
انتخاب موضوع پژوهش اولین و مهم ترین مرحله برای شروع پروپوزال نویسی می باشد. پژوهشگر باید ابتدا مشخص نماید که روی چه موضوعی قصد مطالعه و پژوهش دارد. انتخاب عنوان و موضوع درست و در سطح مناسب در نوشتن پایان نامه بسیار اهمیت دارد. متاسفانه سطح بسیار پایین موضوعات برخی از پایان نامه ها در دوره تحصیلات تکمیلی و پرداختن به موضوعات بسیار سنگین در دوره های پایین تر، کیفیت تحقیقات ارائه شده را کاهش داده اند.
به طور کلی موضوع پروپوزال یا پایان نامه باید دارای شرایط زیر باشد.
• نو و بدیع باشد.
• متناسب با نیاز های روز جامعه باشد و در نهایت راهکاری برای حل مشکل ارائه نماید.
• در راستای حوزه کاری و تخصصی فرد باشد.
• قلمرو های مکانی و زمانی و همچنین اهداف تحقیق باید در عنوان مشخص باشند.
• موضوع انتخابی باید قابلیت اجرایی داشته باشد.
• به صورت جامع، مختصر، واضح و غیر سوالی نوشته شود.
گام دوم: بیان مسئله
بیان مسئله در واقع تشریح مشکلات و تعارضاتی می باشد که باعث ایجاد سوال در ذهن دانشجو گردیده است. در واقع می توان گفت که مسئله مطرح شده در این بخش، همان سوالی است که ذهن پژوهشگر را درگیر خود کرده و هدف پژوهشگر از طرح سوال ریشه یابی مشکلات به وجود آمده و ارائه راهکارهایی برای رفع آن ها است.
بهترین بخش برای توضیح دلایل به وجود آمدن این سوال، بخش بیان مسئله می باشد. در این بخش توجه به عملی بودن مسئله مورد پژوهش، از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. چرا که باید هیات تصمیم گیرنده متقاعد شوند که با انجام این پژوهش، یک محقق به دستاورد های جدید خواهد رسید به همین دلیل محقق باید مطالعات خود را بر اساس مستندات انجام دهد.
گام سوم: پیشینه پژوهش
در کارهای تحقیقاتی یکی از بخش هایی که بسیار مورد توجه قرار می گیرد پیشینه تحقیق است که به آن litrature review یا مرور ادبیات می گویند. در این بخش پژوهشگران باید تحقیقات انجام شده هم راستا با پژوهش خود را بیان نمایند. که برای این کار رجوع به مدارک و اسناد حول موضوع انتخاب شده، برای افزایش آگاهی ضروری می باشد.
از اهداف پیشینه تحقیق می توان به جلوگیری از دوباره کاری و سرقت ادبی، بهره مندی از تجربه های پژوهشگران گذشته، آشنایی با نقاط ضعف و قوت پژوهش های پیشین اشاره نمود.
گام چهارم: تعیین اهداف پژوهش
در این بخش پژوهشگر باید اهداف کلی و اهداف ویژه و کاربردی انجام تحقیق را به روشنی مشخص نماید. اهداف کلی اهدافی هستند که به طور مستقیم از موضوع پژوهش ناشی می شوند. اهداف کاربردی نیز اهدافی هستند که نشات گرفته از مسئله پژوهش و اهداف کلی هستند و یا به عبارتی زیر مجموعه اهداف کلی هستند. این اهداف مشخص می کنند که چه چیزهایی در این پژوهش، تحقق می یابند و چه چیزهایی تحقق نخواهند یافت.
گام پنجم: مفروضات پژوهش
در واقع فرضیه های یک پژوهش پیشنهاد یا پیش بینی های منطقی هستند که پس از آزمون و خطا و بررسی یافته های پژوهش رد یا قبول می شوند. همانند اهداف تحقیق، فرضیه ها نیز باید به طور کامل، واضح و روشن و با استفاده از واژه های قابل اندازه گیری بیان شود. البته لازم به ذکر است که پذیرش یا رد فرضیه هیچ گونه اثر سویی بر تحقیق یا محقق نخواهد داشت.
گام ششم: روش ها و مراحل اجرا پژوهش