✳️دیباچه‌ای بر گزارش ملی آب✳️
🖋(سجاد فتاحی- جامعه‌شناس)
@governancesystems
توضیح: بحران کنونی آب در ایران، حاصل در کنارهم قرارگیری مجموعه پیچیده‌ای از عوامل در سطوح و حوزه‌های گوناگون است؛ که بدون توجه به مجموعه این عوامل، اثراتی که هر یک بر پیدایش وضعیت کنونی داشته‌اند، دست‌یابی به ریشه‌های اصلی پیدایش بحران و البته چاره‌اندیشی پیرامون آنها، تصور نمی‌کنم، بتوانیم راهکارهایی موثر برای غلبه بر آن ارائه دهیم. مطالبی که در ادامه می‌آید خلاصه‌ای تیتروار از مقاله ارسالی به «اجلاس هم‌اندیشی با متخصصان علوم آب و محیط زیست» است.
✅ با در نظر داشتن ایران به منزله یک سیستم جغرافیایی – سیاسی پیچیده، بحران کنونی آب در این کشور، حاصل در کنارهم قرارگیری مجموعه‌ای از عوامل در سطوح و حوزه‌های گوناگون است که می توان آنها را در شش سطح ریشه‌یابی کرد.
1️⃣ سطح اول زنجیره علی
❇️ پیشی گرفتن مصارف از منابع آبی کشور در روندی حدودا 70 ساله
2️⃣ سطح دوم زنجیره علی
❇️ ناتوانی ایرانیان در کنترل اثر عوامل اخلال‌گر درونی و بیرونی موثر بر وضعیت منابع آبی کشور و ناتوانی آنها در تنظیم رفتار کنشگران فردی و جمعی به گونه‌ای که پایداری منابع آبی ایران حفظ شود.
3️⃣ سطح سوم زنجیره علی
❇️ افزایش توانمندی ایرانیان برای بهره‌برداری هرچه بیشتر از منابع آب و مدیریت آن از طریق پیشرفت‌های تکنولوژیک.
❇️ عدم توجه دولت‌ها به اثرات شیوه‌های نوین بهره‌برداری از منابع آب بر منابع آبی کشور.
❇️ عدم تمایل شرکت‌های بزرگ برای مشارکت در پروژه‌های کوچک، و ناتوانی بدنه اداری و اجرایی ایران برای انجام پروژه‌های کوچک در دهه 40 و 50 که محرکی قوی برای حرکت دولت‌ها به سمت پروژه‌های بزرگ مدیریت منابع آب از قبیل سدسازی بود. پروژه‌هایی که در دهه های بعد نیز به دلیل شکل دادن ساختاری از منافع، بدون توجه به راهکارهای مناسب‌تر، همچنان به عنوان اولویت اصلی مدیریت منابع آب در ایران باقی ماند.
❇️ عدم توجه به لزوم افزایش راندمان در بخش‌های گوناگون کشاورزی، صنعت و شهری؛ و بی توجهی به سیاست‌گذاری‌های متناسب با آن از قبیل قیمت‌گذاری مناسب آب و البته وجود برخی موانع فقهی و مذهبی در این زمینه در سال‌های بعد از انقلاب.
❇️ نگرش‌های محلی نمایندگان مجلس.
❇️ تاکید نظام سیاسی پس از انقلاب بر موضوع امنیت غذایی، بدون توجه به راندمان بخش کشاورزی و توانایی‌های اقلیمی ایران و نادیده گرفتن روش‌های دیگر تامین این نوع امنیت از قبیل برنامه‌ریزی برای اصلاح و تغییر الگوی تغذیه ایرانیان.
❇️ عدم توجه به ضرورت سیاست‌گذاری محلی؛ در عین توجه به تبعات سیاست‌گذاری‌های محلی در سطح ملی.
❇️ عادی سازی موضوع تجاوز به منابع زیرزمینی بواسطه ضعف دستگاه قضایی و قانون‌گذاری‌های عادی کننده جرم (قانون تعیین تکلیف چاه‌های غیر مجاز).
❇️ تمرکز بر استراتژی جایگزینی واردات به جای استراتژی توسعه صادرات بویژه در بخش کشاورزی.
4️⃣ سطح چهارم زنجیره علی
❇️ وجود ضعف‌هایی اساسی در مکانیزم انتخاب کنشگران کلیدی نظام حکمرانی (مقام‌های بلند پایه دولتی، نمایندگان مجلس و ...).
❇️ دنبال نمودن اهداف بخشی، توسط خرده سیستم‌های گوناگون نظام حکمرانی، بدون توجه به این امر که مجموعه این اهداف و اقدامات باید پایداری سرزمینی به صورت عام وپایداری منابع آب به صورت خاص را تامین نموده و با آن تعارضی نداشته باشد.
❇️ عدم اجرای قانون مسئولیت مدنی.
5️⃣سطح پنجم زنجیره علی
❇️ ابهام در مجموعه اهداف نظام سیاسی و در بعضی موارد تناقض این اهداف با یکدیگر در سال‌های پس از انقلاب.
❇️ افزایش وابستگی دولت به درآمدهای نفتی و کاهش نیاز به درآمدهای مالیاتی و مشارکت‌های مردمی.
❇️ وجود نقص‌هایی اساسی در زمینه توازن و تفکیک قوا در نظام سیاسی.
6️⃣سطح ششم زنجیره علی
❇️ ضعف در زمینه طراحی سیستم حکمرانی در زمان بنیان‌گذاری
می‌توان این سطوح را به لایه‌های عمیق‌تری نیز گسترش داد؛ اما به نظر می‌رسد برای یافتن نقطه شروع اصلاح، ریشه‌یابی علت بحران آب تا سطح ششم کافی باشد.
(این متن را اگر می‌پسندید برای دیگران نیز ارسال کنید)
@governancesystems
http://apathtoliberation.blog.ir/
http://socialsystems.blog.ir/
🖋(سجاد فتاحی- جامعه‌شناس)
@governancesystems
توضیح: بحران کنونی آب در ایران، حاصل در کنارهم قرارگیری مجموعه پیچیده‌ای از عوامل در سطوح و حوزه‌های گوناگون است؛ که بدون توجه به مجموعه این عوامل، اثراتی که هر یک بر پیدایش وضعیت کنونی داشته‌اند، دست‌یابی به ریشه‌های اصلی پیدایش بحران و البته چاره‌اندیشی پیرامون آنها، تصور نمی‌کنم، بتوانیم راهکارهایی موثر برای غلبه بر آن ارائه دهیم. مطالبی که در ادامه می‌آید خلاصه‌ای تیتروار از مقاله ارسالی به «اجلاس هم‌اندیشی با متخصصان علوم آب و محیط زیست» است.
✅ با در نظر داشتن ایران به منزله یک سیستم جغرافیایی – سیاسی پیچیده، بحران کنونی آب در این کشور، حاصل در کنارهم قرارگیری مجموعه‌ای از عوامل در سطوح و حوزه‌های گوناگون است که می توان آنها را در شش سطح ریشه‌یابی کرد.
1️⃣ سطح اول زنجیره علی
❇️ پیشی گرفتن مصارف از منابع آبی کشور در روندی حدودا 70 ساله
2️⃣ سطح دوم زنجیره علی
❇️ ناتوانی ایرانیان در کنترل اثر عوامل اخلال‌گر درونی و بیرونی موثر بر وضعیت منابع آبی کشور و ناتوانی آنها در تنظیم رفتار کنشگران فردی و جمعی به گونه‌ای که پایداری منابع آبی ایران حفظ شود.
3️⃣ سطح سوم زنجیره علی
❇️ افزایش توانمندی ایرانیان برای بهره‌برداری هرچه بیشتر از منابع آب و مدیریت آن از طریق پیشرفت‌های تکنولوژیک.
❇️ عدم توجه دولت‌ها به اثرات شیوه‌های نوین بهره‌برداری از منابع آب بر منابع آبی کشور.
❇️ عدم تمایل شرکت‌های بزرگ برای مشارکت در پروژه‌های کوچک، و ناتوانی بدنه اداری و اجرایی ایران برای انجام پروژه‌های کوچک در دهه 40 و 50 که محرکی قوی برای حرکت دولت‌ها به سمت پروژه‌های بزرگ مدیریت منابع آب از قبیل سدسازی بود. پروژه‌هایی که در دهه های بعد نیز به دلیل شکل دادن ساختاری از منافع، بدون توجه به راهکارهای مناسب‌تر، همچنان به عنوان اولویت اصلی مدیریت منابع آب در ایران باقی ماند.
❇️ عدم توجه به لزوم افزایش راندمان در بخش‌های گوناگون کشاورزی، صنعت و شهری؛ و بی توجهی به سیاست‌گذاری‌های متناسب با آن از قبیل قیمت‌گذاری مناسب آب و البته وجود برخی موانع فقهی و مذهبی در این زمینه در سال‌های بعد از انقلاب.
❇️ نگرش‌های محلی نمایندگان مجلس.
❇️ تاکید نظام سیاسی پس از انقلاب بر موضوع امنیت غذایی، بدون توجه به راندمان بخش کشاورزی و توانایی‌های اقلیمی ایران و نادیده گرفتن روش‌های دیگر تامین این نوع امنیت از قبیل برنامه‌ریزی برای اصلاح و تغییر الگوی تغذیه ایرانیان.
❇️ عدم توجه به ضرورت سیاست‌گذاری محلی؛ در عین توجه به تبعات سیاست‌گذاری‌های محلی در سطح ملی.
❇️ عادی سازی موضوع تجاوز به منابع زیرزمینی بواسطه ضعف دستگاه قضایی و قانون‌گذاری‌های عادی کننده جرم (قانون تعیین تکلیف چاه‌های غیر مجاز).
❇️ تمرکز بر استراتژی جایگزینی واردات به جای استراتژی توسعه صادرات بویژه در بخش کشاورزی.
4️⃣ سطح چهارم زنجیره علی
❇️ وجود ضعف‌هایی اساسی در مکانیزم انتخاب کنشگران کلیدی نظام حکمرانی (مقام‌های بلند پایه دولتی، نمایندگان مجلس و ...).
❇️ دنبال نمودن اهداف بخشی، توسط خرده سیستم‌های گوناگون نظام حکمرانی، بدون توجه به این امر که مجموعه این اهداف و اقدامات باید پایداری سرزمینی به صورت عام وپایداری منابع آب به صورت خاص را تامین نموده و با آن تعارضی نداشته باشد.
❇️ عدم اجرای قانون مسئولیت مدنی.
5️⃣سطح پنجم زنجیره علی
❇️ ابهام در مجموعه اهداف نظام سیاسی و در بعضی موارد تناقض این اهداف با یکدیگر در سال‌های پس از انقلاب.
❇️ افزایش وابستگی دولت به درآمدهای نفتی و کاهش نیاز به درآمدهای مالیاتی و مشارکت‌های مردمی.
❇️ وجود نقص‌هایی اساسی در زمینه توازن و تفکیک قوا در نظام سیاسی.
6️⃣سطح ششم زنجیره علی
❇️ ضعف در زمینه طراحی سیستم حکمرانی در زمان بنیان‌گذاری
می‌توان این سطوح را به لایه‌های عمیق‌تری نیز گسترش داد؛ اما به نظر می‌رسد برای یافتن نقطه شروع اصلاح، ریشه‌یابی علت بحران آب تا سطح ششم کافی باشد.
(این متن را اگر می‌پسندید برای دیگران نیز ارسال کنید)
@governancesystems
http://apathtoliberation.blog.ir/
http://socialsystems.blog.ir/