Odamlar qismlarga ayrilgandir. Ular uchun (Ollohga eltuvchi) yo‘lda darajalar va martabalar mavjud.
Kimlardir ichkaridagi tushunchalarini amalga oshirmaydilar. Aslida, bu basharning qo‘lida. Biroq qalbda orzu va fikrning paydo bo‘lishi inson qudratidan xoli jarayondir. Buni Olloh jazbasidan o‘zga narsa insondan daf etolmaydi. Dediki:
"Haq keldi, botil yo‘q bo‘ldi".
"Ey mo‘min, (ichkari) kir. Sening nuring mening olovimni so‘ndirdi" (Hadis).
Agar mo‘min kishi haqiqiy iymonga sohib esa, u eng muvofiq ishni qilgan bo‘ladi. Mustafodan keyin hech kimga vahiy kelmaydi, deyishadi. Nega kelmasin? Keladi. Biroq bunga vahiy demaydilar. Uning ma’nosi
"Mo‘min Ollohning nuri 'bilan boqadi (razm soladi)" — degan hadisning ma’nosi bilan birdir.
Ollohning nuri bilan nazar solgan zot (mo‘min). hamma narsani, avval va oxirni, ularda bo‘lgan va bo‘lmaganni ko‘ra oladi. Chunki Olloh nuridan pinhon qololmas. Agar pinhon qolsa, demak, u ilohiy nur emas. Shuning
uchun ham unga vahiy demasalar-da, u vahiyning ma’nosidir
📖 Jaloliddin Rumiy - "Ichingdagi ichingdadir" kitobidan