O'lim. Umuman olganda, bu hodisani atrofimizdagilar orqali kuzatsak, oddiy qabul qilamiz. Yaqinimiz vafot etganda yig'laymiz, siqilamiz, lekin biroz muddatdan so'ng, "Bir kun baribir hammamiz o'lamiz",- deya o'zimizni ovutib olamiz. Balki biror film yoki asar qahramonining yaqinda vafot etishini o'qisak, ta'sirlanarmiz. O'sha asar ichida yashab, qahramon o'rnida bo'lib, bularning barini o'zimizda his qilarmiz. Ehtimol, kinodagi o'sha sahnani popkorn yeb, yig'lab tomosha qilarmiz? O'zimizni o'sha qahramonning o'rnida bo'lib qolgandek his qilarmiz. Aslidachi? Haqiqatdan ham o'sha qahramonning o'rnida bo'lib qolganingizda ham shunday popkorn yeb hammasini yengil qabul qila olarmidingiz? "Bir kun baribir o'lishim kerakku, o'sha yaqin orada sodir bo'larkan nima bo'libdi shunga?", - deya shunchalik oson qabul qilish qo'lingizdan kelarmidi?
Keling, realroq qaraymiz. Agar sizga yaqinda o'lishingizni, oz muddatingiz qolganini aytishsa qanday ahvolga tushishingizni tasavvur qilib ko'ramiz. Nima qilasiz? Dod-voy solasizmi? Nima o'zgaradi? Qayergadir qochib ketasizmi? O'limdan qochish qo'lingizdan kelarmikin? "Yo'q, men bularni oddiy qabul qilaman, bir kun baribir o'lishimni bilaman",- demang. Aslo. Bu bilan o'zingizni aldaganingiz qoladi. "Yana yashashim mumkin edi",- degan fikr aylanaveradi xayolingizda. "Nega aynan men? Nega aynan mening boshimda bor bu musibat?",- degan savollar sizga tinchlik bermaydi. Ming hayotga befarq bo'lmaysizmi, baribir vasvasa oldida yengilib qo'yishingiz mumkin. Shu o'rinda Alber Kamyuning "Begona"sidagi Mersoni eslaylik. Qanday inson ediyu, o'lishini eshitib qanday ahvolga tushib qoladi. Axir, u emasmidi bizning olamga begona, umuman boshqacha inson? U emasmidi hayotga, borliqqa, tiriklikka e'tiborsiz mavjudot? O'limga hukm qilinganini eshitib qanday ahvolga tushadi? "Baribir, 20 yildan keyin o'lardim. Lekin yana 20 yil yashashim mumkin edi",- deya talvasaga tushib qolishi nimadan? Irodasi pastlikdanmi? Yoki mana shu foniy dunyoning lazzatidanmi? Balki, bugun bilan emas, kelajak bilan yashashidandir?
O'lim. O'lim hamma narsaning tugashi emas. O'lim faqat bir narsaning tugashi. Mana shu bir narsaning tugashi bilan hamma narsaning boshlanishidir. Hech o'limingizni tasavvur qilib ko'rganmisiz? Atigi 3-4 soniyalik tipirchilash, jonning tomoqqa tiqilishi va aqlingizni taniganingizdan buyon ichida yashaganingiz, birga yurib, birga yugurganingiz tirik tananingizning go'ya tirgaksiz qolgan bir parcha go'shtdek yerga yiqilishi. O'sha 3-4 soniyalik tipirchilash sizga yillardek tuyulishi mumkin. Tinch o'lish, bu dunyoni tinch tark etish. Iyagingizni bog'layotgan odam "Yaxshi inson ekan, qiynalmasdan jon taslim qildi",- deya yonidagilarga gapirayotgani qulog'ingizga chalindimi? Aslidachi? Qiynalmasdan jon taslim qilganmidingiz? 3-4 soniyalik atigi 3-4 soniyalik tipirchilash sizga yillarga ta'timaganmidi? O'sha paytda bir parcha go'shtdek gursillab yerga qulagan tanangiz ruhingizni bosib qo'ymaganmidi? Jonsiz tananingizga qarab "O'lma, o'lma" deya qichqirishingiz.. Yuzingizga qaradingizmi? Yuzingizda qanday ma'no qotib qolgandi? So'nggi soniyalarda nigohlaringizda qanday ma'no aks etgandi? Tabassum? So'nggi pushayman? Yokida oxirgi tomchi yosh? O'lim nima aslida? O'lim orqali yakunlanadigan tiriklikchi? Jon nima? O'limdan qo'rqishdan oldin jon nimaligini bilganmizmi? Aslida tuproq va suvdan iborat emasmizmi?
Nega bugunimiz bilan emas, balki ertamiz – kelajagimiz bilan yashaymiz? Balki, bugun o'larsiz? Balki, hozir? Nimadirlaringizdandir voz kechib harakat qilayotgan kelajagingizda o'zingiz bo'lmasangizchi?
O'lim bu sizga berilgan ne'mat, peshonangizdagi nur. Erta bilan emas, balki buguningizdan qoniqqan holda, hayotingizni munosib, to'laqonli yashang.
02.04.2023
@jamiyatshunos
Keling, realroq qaraymiz. Agar sizga yaqinda o'lishingizni, oz muddatingiz qolganini aytishsa qanday ahvolga tushishingizni tasavvur qilib ko'ramiz. Nima qilasiz? Dod-voy solasizmi? Nima o'zgaradi? Qayergadir qochib ketasizmi? O'limdan qochish qo'lingizdan kelarmikin? "Yo'q, men bularni oddiy qabul qilaman, bir kun baribir o'lishimni bilaman",- demang. Aslo. Bu bilan o'zingizni aldaganingiz qoladi. "Yana yashashim mumkin edi",- degan fikr aylanaveradi xayolingizda. "Nega aynan men? Nega aynan mening boshimda bor bu musibat?",- degan savollar sizga tinchlik bermaydi. Ming hayotga befarq bo'lmaysizmi, baribir vasvasa oldida yengilib qo'yishingiz mumkin. Shu o'rinda Alber Kamyuning "Begona"sidagi Mersoni eslaylik. Qanday inson ediyu, o'lishini eshitib qanday ahvolga tushib qoladi. Axir, u emasmidi bizning olamga begona, umuman boshqacha inson? U emasmidi hayotga, borliqqa, tiriklikka e'tiborsiz mavjudot? O'limga hukm qilinganini eshitib qanday ahvolga tushadi? "Baribir, 20 yildan keyin o'lardim. Lekin yana 20 yil yashashim mumkin edi",- deya talvasaga tushib qolishi nimadan? Irodasi pastlikdanmi? Yoki mana shu foniy dunyoning lazzatidanmi? Balki, bugun bilan emas, kelajak bilan yashashidandir?
O'lim. O'lim hamma narsaning tugashi emas. O'lim faqat bir narsaning tugashi. Mana shu bir narsaning tugashi bilan hamma narsaning boshlanishidir. Hech o'limingizni tasavvur qilib ko'rganmisiz? Atigi 3-4 soniyalik tipirchilash, jonning tomoqqa tiqilishi va aqlingizni taniganingizdan buyon ichida yashaganingiz, birga yurib, birga yugurganingiz tirik tananingizning go'ya tirgaksiz qolgan bir parcha go'shtdek yerga yiqilishi. O'sha 3-4 soniyalik tipirchilash sizga yillardek tuyulishi mumkin. Tinch o'lish, bu dunyoni tinch tark etish. Iyagingizni bog'layotgan odam "Yaxshi inson ekan, qiynalmasdan jon taslim qildi",- deya yonidagilarga gapirayotgani qulog'ingizga chalindimi? Aslidachi? Qiynalmasdan jon taslim qilganmidingiz? 3-4 soniyalik atigi 3-4 soniyalik tipirchilash sizga yillarga ta'timaganmidi? O'sha paytda bir parcha go'shtdek gursillab yerga qulagan tanangiz ruhingizni bosib qo'ymaganmidi? Jonsiz tananingizga qarab "O'lma, o'lma" deya qichqirishingiz.. Yuzingizga qaradingizmi? Yuzingizda qanday ma'no qotib qolgandi? So'nggi soniyalarda nigohlaringizda qanday ma'no aks etgandi? Tabassum? So'nggi pushayman? Yokida oxirgi tomchi yosh? O'lim nima aslida? O'lim orqali yakunlanadigan tiriklikchi? Jon nima? O'limdan qo'rqishdan oldin jon nimaligini bilganmizmi? Aslida tuproq va suvdan iborat emasmizmi?
Nega bugunimiz bilan emas, balki ertamiz – kelajagimiz bilan yashaymiz? Balki, bugun o'larsiz? Balki, hozir? Nimadirlaringizdandir voz kechib harakat qilayotgan kelajagingizda o'zingiz bo'lmasangizchi?
O'lim bu sizga berilgan ne'mat, peshonangizdagi nur. Erta bilan emas, balki buguningizdan qoniqqan holda, hayotingizni munosib, to'laqonli yashang.
02.04.2023
@jamiyatshunos