Madiev.uz

BIR IRQDA IKKI ILLAT

Turk va Islom kimligini tashigan ikki qardosh millat - O’zbeklar va Turkiya turklari xotin-qizlarida Yevropa va Rossiya ta’siridan (O’zbeklar Rossiya, Turklar Yavropa va Amerika) o’zlashtirib olgan ikkita juda ham yomon illatni ko’rishimiz mumkin. Bulardan biri, Turkiya xotin-qizlarida shakllangan sigaret chekish (ayniqsa, keyingi paytlarda Turkiyada sigerat hidi va tutunida yurib bo’lmay qoldi) bo’lsa, O’zbek ayollarida spirtli ichimlik ichish bir modern (zamonaviylik) hayot sifatida shakllanganidir (eng qizig’i O’zbek xotin-qizlarida bu narsa sovet davrida emas, aynan, mustaqillikdan keyin kuchayib ketdi). Yillar o’tib esa bu ikki illat butun millatga o’z ta’sirini ko’rsatdi. Bu ayni irqning xotin-qizlari haqida ma’lum ma’noda salbiy qarash shakllanib qoldi.

Biroq… Masalaning qiziq tomoni shundaki, biz bilan ayni jo’g’rofiyada va ayni an’anada bo’lgan Afg’on xotin-qizlarida bunday illatlar shakllanmadi, (bu haqda to’liq ma’lumotga ega emasman, kuzatganlarimdan kelib chiqib yozayapman). Bundan ham qizig’i, u yerda naqd qirq yildan beri urush bor va shunga qaramay, Afg’on xotin-qizlari o’zining “ayollik statuslarini” saqlab qolishdi (va hali hech kim Afg’on ayollarining fohishalik, ichib-chekish bilan dunyoga nom solganini ko’rgani yo’q. Bu yerda Eron alohida masala lekin). Yana ham qizig’i, juda ham yaqin tarixda, biz deyarli bir xil sharoitda edik.

Aynan, mana shu nuqtada biz qayerda xato qilganimizni paypaslab topish uchun katta savol tug’iladi. Mendan so’rasangiz, men uchun bu illatlarning shakklanishida ikki ko’rinishi bor: birinchisi, biz Afg’onlardek ruhimizni va jismimizni, xullas, ozodligimizni qo’riqlay olmadik, qullikda qoldik va bevosita “xo’jayinlarning” ta’siriga tushdik. Afg’onistonda esa bu kayfiyat paydo bo’lmadi, ular o’z ozodligini qo’riy olishdi. İkkinchi eng katta aybdorlar esa biz erkaklar!
Madiev.uz

Antalya xotiralari

Bundan ikki hafta oldin oilamiz bilan Antalyaga kelganimz haqida yozgandim. Orada Qoraqolpoq voqelari chiqib, sayohat taassurotlarini yozish ko’nglimga sig’may qogandi. Endi esimga kelganlarini yozib bormoqchiman. Balki, birovlarga foydasi bo’lib qolar.
Bu Antalya deganlari ham juda katta joy ekan, xullas, bizning boradigan joyimiz Antalya bosh terminalidan yana ikki saotlik yo’l ekan. O’zi Anqaradan naqd to’qqiz soat deganda, Antalyaga yetib bordik. Undan keyin Manavgat-Side degan joyga yana ikki soat yurdik. Rosa bo’larimiz bo’ldi o’ziym (aslida, Anqaradan Manavgatga to’g’ridan-to’g’ri yo’nalish ham bor ekan-u, lekin buni kelayotgan kunimiz bildik-da va endi buni bilganimizning foydasi ham yo’q). Buning ustiga jazirama issiq. Avtobusdan tushar-tushmas, meni shu paytgacha “bizni dengizga olib boring” deb hol-jonimga qo’ymagan qizlarim bilan turmush o’rtog’im “bu yerdan tezroq qaytaqolaylik” deb boshlasa bo’ladimi?))) (o’zim ham jon deb qaytib ketardim-u, lekin mehmonxona uchun pulini bir qismini allaqachon to’lab qo’yganmiz-da).
***
Xullas, Side-Manavgat degan joyga yetib kelib, mehmonxonamizga kirdik. Mehmonxona reklamada ta’riflangandek jaa zo’r emasligi bir ko’rishdayoq ko’zga tashlandi. Buning ustiga, qayd qilish joyida o’tirgan o’zimizni turkmanistonlik Maxsud degan yigit ekan. U bilan tez til topishib ketdik, o’zi ham juda samimiy bola ekan. Mehmonxonadan juda ham ko’nglimiz to’lmasligi mumkinligi, lekin dengizdan va Sidening antik shahrini tomosha qilishdan juda mamnun qolishimiz aniq ekanligini aytdi. Bunga boshda uncha ishonmadik, lekin rostdan ham shunday bo’lib chiqdi. Sidedagi antik shaharni va dengizning go’zalligini ko’rib, mehmonxonaning unchalik yoqmagani ham ertasi kun esdan chiqib ketdi.
***
Sidening lug’aviy ma’nosi Onado’li tilidan tarjima qilinganda “anor” ma’nosida kelarkan va bu yerning ramzi anor mevasi hisoblangan ekan. Bu antik shahar miloddan oldingi VII asrlarda Pamfilya hududining bir port shahri sifatida juda rivojlangan hudud bo’lgan va bu yerda hisobsiz ibodatxonalar (ma’bad) qurilganini ko’rishingiz mumkin. Ayniqsa, Apallon ma’badi shunday viqor bilan qurilganki, ilk ko’rgandayoq odamni hayajonga solib qo’yadi. Shunday dengizning yoqasida qad rostlagan bu ma’bad, bostirib kelmoqchi bo’lganlar uchun bu yerning Xudolar tomonidan qo’riqlanishi haqidagi ramzi bo’lib xizmat qilgan ekan. Bundan tashqari, bu yerliklarning o’ziga xos bir tili bo’lib, bu til hali ham qanday til ekanligi aniqlanmasdan o’z sirliligini qo’rib kelayotgani haqida ham yozilgan. Haqiqatan ham Side antik me’moriy obidalari bilan odamni o’ziga sehrlab oladi. Tarix shaydosi emasmanmi, bu yerdagi faqat toshdan yasalgan va qurilgan antik binolarni ko’rib, juda-juda hayajonladim. O’sha paytda yashagan insonlarning tafakkur va qudratiga tasanno aytdim. O’zim Samarqandlik bo’lganim uchun uncha buncha tarixiy meros va obidalarni tan olishim qiyin, lekin bu yerdagi antik bino va obidalarni ko’rib, sehrlanib qoldim desam yolg’on bo’lmaydi va xayolimga kelgan yana bir narsa, Usmoniyarlarning bu yerlarni bosib olib, egalik qilayotgani ham meni ancha hayajonga soldi. Endi oilam ham bu yerga kelganimizdan rosa xursand bo’la boshladi. Antalyaning havosiga ham moslashdik. Antik shaharda ko’p-ko’p rasmga tushdik. Sideni eslatib turadigan hadylar oldik. O’ziym turistlardan yurishga joy yo’q. Ayniqsa, kechasi turist qaynab chiqayaptimi deysiz.
P.S
Xullas, ming bor eshitgandan bir bor ko’rgan yaxshi. Yozganlarim sizlarga havas berib, bu yerlarga kelishni niyat qilgan bo’lsangiz ilohim niyatingizga tezda yeting va sizlar ham bu yerlaga kelib, taassurotlaringizni boshqalar bilan bo’lishishingizni istab qolaman. Ayniqsa, tarixga, yanayam antik tarixga qiziquvchilar uchun bu maskan unutilmas bir xotira bo’ladi deb o’ylayman. Omon bo’lingizlar!

Kuzatishlarimdan…

(davomi)

Shuning uchun ham chet eldagi (hatto Turkiyadagi qiyin hayot va ayollarga bo’lgan biroz yaxshi munosabat ham bechora bizning ayollarimizning ko’ziga Jannat bo’lib ko’rinadi). Buning ustiga chet davlatlarda (ayniqsa, aholisi musulmon bo’lgan davlatlarda O’zbek ayollari (erkaklari) haqida ham ijobiy imidj shakllanmagan. O’zbek ayollari bu yerlada ko’proq fohisha yoki oqsoch sifatida ko’riladi. Bo’ldi, ayollarimiz uchun shu yergacha yoza olaman.
***
Xo’sh, endi biz O’zbek erkaklari borasidagi kuzatish va fikrlarim: O’zbek erkaklarida ming achchiq bo’lsa ham shuni aytishim kerakki bizlarda shaxsiyat, erkak bo’lish va eng yomoni ruh (dux) cho’ktirilgan. Biz O’zbek erkaklari o’z ayollarimizga bozorda kartoshka piyoz ham sottiraveramiz va bunga ko’zimiz o’rganib ham qolgan. Ularning chet eldan jo’natgan pullarini bemalol hazm qilib yurishga o’rgangan “erkak”larimiz qatlami allaqachon shakllanib bo’lgan. Maktablardagi ta’limning batamom cho’kkani va u yer faqat ayollar faoliyat yuritadigan maskan bo’lib qolgani uchun, yangi avlod o’g’il bolalarida xotincha fe’l-atvor va shakllanish paydo bo’lgan. Qisqa qilib aytganda, O’zbekistonda erkak va ayollar status darajasi tamoman izdan chiqqan. Ko’chalarda bemalol erkakcha so’kinadigan, istagancha ichadigan va chekadigan, kamiga sharmning ustiga charm qoplab olgan ayollar qatlami paydo bo’lganiga ancha bo’ldi. Bunday yomon illatlar erkaklarimizda ham ayollarimizda ham atiga o’ttiz yil oldin yo’q edi, ha yo’q edi. Hatto buni O’zbeklar xayoliga hal keltira olmasdi. O’zbek jamiyatida erkaklar faqat ayollarga (ko’proq xotinlariga) kuchi yetadigan bir obraz sifatidagi manzara yaralgan. Nima qilaylik siyosatga aralashsak, qamalib ketishimizdan qo’rqib alamimizni xotin va bola-chaqadan oladigan bo’lganmiz-da.
Xullas, o’zimiz haqida yozishni shu yerda to’xtatmoqchiman.

P. S. Mening kuzatishlarim o’ta shaxsiy va umuman haqiqatni aks ettirmasligi ham mumkin. Lekin haqiqatni emas, ko’rgan va kuzatganlarimni yozganim rost.

Kuzatishlarimdan…
Turkiyada yashab, razm solib yurgan odam shularni kuzatishi mumkin. Turkiyada erkaklar yana ham jonga yaqin, ochiq yuz va istaralilar. Ular bilan tez til topishib ketasiz, tez orada do’stlashib ham ketishingiz mumkin. Lekin Turkiyda ayollarda biroz (balki ko’proq) sovuqqonlik, alamzadalik, hayotdan mamnunsizlik, nordon til va xafaqon yuzlilik ko’zga tez tashlanadi (lekin keyingi kuzatishlirimdan shuni bildimki, ular bilan samimiylik nuqtasiga borganingizda aslida unday emasligini, ularning ichida boshqa his va olam yashayotganini bilasiz). Men buni shunga o’xshataman, Turkiyada ayollarning qandaydir haqqi vaqtida berilmay qolganu, ular shuning alami bilan yashayotganday. Va bu bilan o’zlarini mazlum qilib ko’rsatishni istab, buni bir himoya qalqoni sifatida foydalanayotganday tuyuladi. Biroq, ba’zan esa ularga Otaturk hukumati tomonidan berilgan teng huquqlilik yaqqol suiste’mol qilinganini ham kuzatishingiz mumkin. Xullas, mana shu nuqtada bir tushunmovchilik bor. Keyin bu yerda ayollar erlari ustidan nazorat qilish va oilada uning ovozi baland bo’lishi uchun juda qattiq kurashadilar. Balki, mana shu kuchlanish ham ularni charchatib qo’yayotgan bo’lishi mumkin. Chunki, har doim bir narsaning ustidan diqqatingni uzmasdan kuzatib yurish odamni asabiy qilib qo’yishi mumkin. Buning ustiga bu ish yoqimsiz bir ish bo’lsa. Bundan tashqari, turk ayollarida chet elliklarga nisbatan ishonchsizlik salbiyligini kuzatish mumkin. Turkiyalik ayollarning to’rttasining boshi bir bo’lib qolsa, asosiy mavzu qanday qilib erning ustidan hukmronli qilish va uni qanday qilib boshqarish haqida bo’ladi))) (Iltimos, mana shu joyini turkiyalik ayollarga tarjima qilmangizlar men hali yashamoqchiman))))). (Lekin shu ham bir haqiqatki, buni turk ayollarining o’zlari ham tan oladilar). Bu borada bechora turk erkaklari haqida shuni achchiq-achchiq va ularga hamdard sifatida e’tirof qilishim mumkinki, ular hayotda uylangan kuni va nikoh uchun imzo otgan kunigacha erkin va ozod yashashlari mumkin. Nikoh qog’oziga qo’l qo’ygan kunidan boshlab, bu qardoshlarimizning ozodligi tugaydi hisob))).
Lekin dunyo ijtimoiy statistikalariga ko’ra, Turkiya ayollarga nisbatan shiddat (zo’ravonlik va kuch ishlatish) bo’yicha 152 davlat ichidan 94 o’rinda yer olgan (2021) Iqtisodiy Hamkorlik va Taraqqiyot Tashkilotiga a’zo 36 davlat ichida esa Turkiya eng tepada turgan davlatlardan biri hisoblanadi. Undan ham oldin Kolumbiya davlati bor.
***
Xo’sh, endi gel gelelim o’zvuzani O’zbekistondagi ayollar va erkaklar borasida kuzatishlarimga. Xullas, bu borada ko’p gapirib yoza olmasligimga ko’zim yetadi. Yozsam kompyuterim yonib ketsa kerak. Bizda bu borada na ayollar huquqi, na erkaklar huquqi degan bir tushuncha yo’q. Faqat O’zbek (O’zbekistonlik) ayollarda shuni kuzatish mumkin, ularning ichi to’kilib ketsa ham yuzi kulib turaveradi. Xuddi hayotlari hamisha bahordek (dardini aytgan bilan darmon bo’ladigan kim bor?) O’zbek ayollari keying paytda turmush qurish uchun ko’proq chet elliklarni (bularning ichida Turkiya birinchi bo’lsa kerak) ma’qul ko’rishmoqda. Buning sababi nima ekanligi haqida hali biror bir jiddiy ilmiy izlanish yoki tadqiqot olib borilmagan ham (O’zbekistonda ayollarga shiddat va erkaklar haq-huquqi haqida hali biror statisika ham bo’lmasa kerak. Bu borada ho’kimatimiz “O’zbek ham odammi degan” siyosat olib borganini hali tan olgani yo’q). Bizning qiz ayollarimiz uchun (O’zbekistonda) turmush qurish va kelin bo’lish uyning xizmatkori va quli bo’lish bilan sinonim tushuncha bo’lib shakllanib bo’lgan. Hayot esa faqat qiyinchilik va zo’rlik ma’nosidagi bir tushuncha.
(Davomi bor... sig'may qolgani uchun ikki bo'lib qo'ymasam bo'lmadi).

TURKIYADA TO’YLAR VA O'YLAR
Bugun ilk marta Turkiyda to’yga bordik. Anqaradan bir do’stimiz o’g’lini uylantirirayotgan ekan, bizga bir haftacha oldin xabar qilgandi. Bugun yakshanba bo’lgani uchun bir ikkita ishlar bilan chalg’ib, to’y vaqti paqqos esdan chiqib ketibdi. Naqd bir saot qolganda taklifnomaga ko’zim tushib qoldi. Shosha-pisha to’yga yugurdik. Ketgancha bir ikkita do’konga kirdik, har doimgiday ayollarga aynan o’sha paytda nimadir yetmay qoladi. O’sha nimalardir olingach, taksiga o’tirib to’yxonaga surdik. Ketarkan, taksichidan Turkiyada to’yga aytilgan vaqtga borish kerakmi yoki, sal kechikib borsa ham bo’ladimi deb so’radim. Uning gapi bo’yicha, Turkiyada ham to’ylar xuddi bizdagiday aytilgan paytda boshlab, aytilgan paytda tugamas ekan. Yengil nafas oldim. Bu yerda ilk marta to’yga borayotganimiz uchun hayajon bor-da.
To’yxonaga yetib keldik. To’y egasi bo’lgan do’stimiz bizni “Xush kelibsiz! Sharaf berdingiz!” deb kutib oldi va birga turgan yaqinlariga va oilasiga, bizni O’zbekistondan ekanimizni aytib, tanishtirdi. Bizni darhol ichkariga olishdi, lekin mehmonlar joylarni to’ldirib bo’lgan ekan shekilli, biroz kutib turdik. Biroz o’tib, bizni va yangi kelgan mehmonlarni bitta stolga o’tqazishdi.
İlk marta to’yga kelganimiz uchun albatta kuzata boshladik. Birinchi kuzatganim ayollar va erkaklar uchun alohoda joy qilishmas ekan (balki shunday joy qilib to’y qiladiganlar ham bordir). Yana bir o’xshash tomoni bu yerda ham odam ko’p kelarkan to’yga, to’yxonada kamida uch yuz kishi bor edi. Bola chaqasi bilan kelganlar ham bor). İkkinchi ko’zga yarq etib tashlangani, dasturxonlar qup-quruq. Dasturxonda faqatgina shiqirdoq salafan kiydirilgan kichkina “bulochka” fabrika non bor. Boshqa hech vaqo yo’q. Na turli-tuman salatlar, na anvoiy mevalar va assortilar, na ichimlik, na spirtli ichkiliklar (Turkiyda spirtli ichkilik hech qachon berilmas ekan). Xullas, dasturxon shir yalang’och. Lekin qoshiq-sanchqilar qo’yilgan. Garsonlar har xil salqin ichimliklarni patnisga solib olib yurishibdi, istagan salqin ichimligingizni olib ichishingiz mumkin. Keyin dasturxonga birinchi ovqat sifatida marjumak (yasmiq) sho’rva keldi. Uning orqasidan biroz go’sht va bir chuqum guruch solingan ikkinchi ovqat keldi. Hammasi yig’ishtiririlib olingach, bir bo’lakdan shirinlik keldi. Bo’ldi, hammasi shu.
Er-xotin bizdagi to’ylar bilan bu yerning to’yini solishtirdik va bu yerdagini juda ma’qul ko’rdik. Eng ma’quli, isrof va ortiqcha hech qanday hashamat yo’qligi juda ham bizni mamnun qildi. Bo’lmasa, bizni to’yga aytgan do’stimiz o’ziga to’q odam. Shundan bildikki, bu yerda to’ylarning ahvoli shunday.
Ha, to’yda jonli ijro bor va eng birinchi imom domla qur’on o’qib to’yni ochdi. Keyin kelin-kuyovning rasmiy ishlari bo’ldi. Keyin kelin kuyovga yaqin qarindoshlar hadyalar berib boshladi. Meni bilganim bu yerda yangi oilalarga ko’proq tilla sovg’a qilinarkan. Kelin salom pelin salom yo’q. Charlar yo’q. Kuyovnikiga qirq kun manzar tashish yo’q. Xullas, bizda nima kerak, keraksiz hasham bo’lsa bu yerda yo’q. Shirinlik tarqatilgach, faqat yaqin qarindoshlar qolarkan shekilli, boshqalar joylaridan turib, kelin-kuyovga baxt tilab, to’y egalariga hormang bor bo’ling qilib chiqib ketishayapti. Ha aytganday qo’lida konvert ko’tarib yurganlarni ham ko’rdik, to’yga kirishda bir stol qo’yilgan va u yerda bir kishi konvertga solingan to’yonalarni qabul qilib olayotgandi. Demak, to’yona bor. Biz ham to’y egasi bo’lgan do’stimiz bilan xayri xo’sh qilib, esdalik uchun bir rasmga tushdik va uyga qaytdik. Ko’rinishidan to’y egasi bo’lgan do’stim to’y tashvishidagi odam edi. Ichimda, “hali nasib qilib, biz tomonlarga to’ylarga borsangiz, ana yerda to’y tashvishi va hashamini ko’rasiz” deb qo’ydim. Lekin ungacha bizda ham to’ylar mana shunday kamchiqim va isrofsiz bo’larda, yuzimiz kulib qolar. Yoshlarga baxtdan boshqa hammasi befoyda-da baribir!

Menimcha, ancha yaxshi va to'g'ri tayinlov. Sardor Umrzoqovg chin dildan omad tilayman! Nasib qilsa u O'zbek millatining va yoshlarining eng mukammal siymosi sifatida butun dunyoga taniladi va mamlakat boshqaruvi va rivojlanishida katta rol o'ynay oladigan figura bo'la oladi! xursandman!

15-IYUL 2016-YIL (15 TEMMUZ 2016)
TURKIYDA DEMOKRATIYA VA MILLIY BIRLIK KUNI

Turkiya tarixi davlat to’ntarishlari to’la sahifalarga boy. Shuning uchun ham Turkiyani “To’ntarishlar mamlakati” deb ham atashardi. Lekin bundan 6 yil oldin xuddi shu kuni Turkiyada katta davlat to’ntarishi va hukumatning harbiylar xunta tomonidan egallab olinishiga qarshi kurashilgan kun sifatida tarixda qoldi va bu tarixdan keyin Turkiyada davlat to’ntarishlariga yo’l bermaslik xalqning eng birinchi navbatdagi vazifasi holiga keldi. Negaki, Turkiya xalqi eng oxirgi davlat to’ntarishida o’z kuchini qat’iy va dunyoga o’rnak bo’ladigan sifatda ko’rsata oldi. Bir so’z bilan aytganda, Turkiyalik qardoshlarimiz mamlakat faqat xalqniki ekanligini o’rtaga qo’ydi va bunda yakdil bo’la oldilar. Shu paytgacha bo’lgan davlat to’ntarishlarda xalqda, xalq bo’la olish maqomi fikriy bo’linish, tashqi va ichki ta’sirlar tufayli kuchsiz edi. 15 Iyul 2016 yil (15 Temmuz 2016) da esa butun Turk xalqi yakdil va yaktan bo’la oldi. Mamlakatda yana to’ntarish bo’lishiga yo’l qo’ymadi. Oddiy xalq buning oldini olish uchun oylarcha ko’ngilli sifatida kech kunduz navbatda turdi. Bitta musht bo’la oldi. Turk qardoshlarimizga butun dunyoda havas kuchaydi. Juda ko’p mamlakatlar bundan o’rnak oldi. Xullas, Turk xalqi bu ishni qilmoqchi bo’lganlarga yo’l bermadi. 300 dan ziyoda shahid berildi, odamlar tanklarning tagiga yotib olishdi. Vatan uchun jonlarini qurbon qilishdi. Bugun ular uchun butun Turkiya masjidlarida azonlar to’xtaovsiz aytilib, ruhlari shod qilinmoqda. Vatan shahidlarining ruhlari shod bo’lsin!
***
Taqdir taqozosi tufayli men 15 Iyul 2016 yil da voqealarga ichida bevosita ishtirok etgan harbiylar, maxsus xodimlar va bu ishda bevosita qatnashgan kishilar bilan tanishdim, suhbatlashdim va ularning o’sha kungi keyingi faoliyatlari hamda tajribalari haqidagi muzokaralarda qatnashdim. Albatta, bundan o’zim uchun katta xulosa va tajribalar oldim. O’sha kun butun Turkiya xalqi va boshqaruvi shuurida qanday evrilish yasagani haqida ma’lumotga ega bo’ldim. Ko’p detallarga kirib o’tirmoqchi emasman, lekin bir narsani albatta yozishim kerak. Bu kun Turk xalqining Qahramonlik va Ozodlik uchun birlik kuni edi va bundan keyin ham shunday bo’lib qoladi!
***
Xulosa sifatida shuni aytishim mumkinki, ayni paytda Turkiya bu borada deyarli ellikka yaqin davlatga o’z tajribasini o’rgatib kelmoqda. Ayniqsa, Turkiyaning kiber hujumlar va kiber harakatlar borasidagi tajribasini juda jiddiy o’rganishmoqda. Chunki, to’ntarish qilishning asosiy tamoyillari kiber olamga amalaga oshirilgan va bunga juda katta tayyorgalik ko’rilgan. Shuning uchun har bir davlat o’z salohiyatini kiber hujumlarga qarshi eng yuksak darajada ta’minlashi va shunga yarash mutaxassis va xodimlarini yetishtirish uchun mablag’ini yo’naltira olishi kerak.
***
Tukiya o’z tarixida katta sakrash qila olgan qahramon mamalakatdir. Shuning uchun ham Turkiya dunyodagi juda ko’p mamlakatlarning havasiga aylangan mamlakat bo’lib bormoqda. Ayniqsa, biz Turkiy xalqlar uchun uchun uning o’rni alohida. Shuning uchun ham Turkiyaga shunday saslanaman! OLG’A BOS TURKIYAM, ZOTAN SEN UCHUN BUNDAN BOSHQA YO’L HAM YO’Q!

👉 https://t.me/madievuz

Menda yana bir kuzatish bor: O'zbek (O'zbekistonlik) bolajonlar ota-onasi bilan chet elga ketgan bo'lsa va o'sha yerdagi maktabda o'qishni boshlasa, O'zbekistondagi maktabda yaxshi o'qimagan va o'rtacha o'qib yurgan bo'lsa ham bu yerda (chet elda) o'z zehni va intellekti bilan, qolaversa, kirishimli va tarbiyasi bilan birdan maktabning va muallimlarning nazaraga tushadi va tez orada ota-onasiga ham bu borada rahmat aytiladi (Universitetdagi O'zbek talabalarda ham shunday vaziyatni kuzatish mumkin). Buni chet eldagi ota-onalar tasdiqlashi mumkin. Bu bolajonlar uchun dunyoning qayeri bo'lsin buning farqi yo'q. Hatto butun maktabining bolasini bir tomon va bir O'zbek bolachaning o'zini bir tomonga qo'ygan maktab mudirlari haqida ham eshitganim bor.
...
Savol shu yerda: xo'sh O'zbek bolalari nega chet elga chiqsa tez tanilib, tez zehni bilan nazarga tushadi-yu, lekin o'z mamlakatida iste'dod va tafakkurini ko'rsata olmaydi? Bunga sabab nima? Buning sababini nega qidirib topmaydi bu ishga mas'ul bo'lganlar? Yoki bu ataylab qilinadimi? Ataylab qilinsa nega qilinadi? O'zbekni bolasini eshik qisganmi? Nega u faqat mardikor va oqsoch bo'lishi kerak? Nega 30 yildan beri birorta xalqaro darajada tanilgan yosh olimlar chiqmadi? Chiqqan bo'lsa ham nega xalq tanimaydi?
...
Shaxsan o'z farzandlarimdan kelib chiqadigan bo'lsam, qizlarim Turkiyadagi 9 oylik maktab dasturini 4 oyda eng yuqori baholar bilan tugatdi va ular Turk tilini oldindan bilmas ham edi. Boshqa O'zbek oilalarining bolalirini ham kuzatdim, ularda xuddi shunday. Yana savol! Nega O'zbekni bolasi hatto o'zi bilmagan yot tilda maktab dasturini qisqa muddatda o'zlashtirib oladi-yu, o'z vatanida "bilmasvoy" bo'lib yuradi? Buning sababi nimada?
...
Meni fikrim: menimcha bu atalaylab va maxsus qilinadi. Va bu borada xulosam keyingi paytlarda ancha qat'iylashib bormoqda.
Madiev.uz

O’ZBEKISTON OLIY MAJLISI YANGIDAN TASHKIL QILINSIN YOKI O’Z FAOLIYATINI TO’XTATSIN! DAVLAT BOSHQARUVIDA PARALLEL PREZIDENTLIKKA KIM YO’L BERAYAPTI?

Nima uchun deb so’raganlarga: Chunki, mamlakatda Oliy Majlis tamomon o’z funksiya va vazifasini bajarmayapti. Oliy Majlis oldiga nima olib kirilsa va nima maqsadda kerak bo’lsa, o’sha tomonga ma’qullab beradigan tashkilotga aylangan (va bu deyarli 30 yildan beri davom etib kelayapti). Qoraqolpog’iston fojiasi esa ularning O’zbekiston davlatiga katta xiyonatidir. Ular O’zbek xalqi va O’zbekiston davlatining taqdiriga umuman befarq va beparvolik bilan o’tirib olgan haddan ziyod keraksiz bir tashkilotga aylanib bo’lgan. Xalq pulining g’irt tekinxo’r kushandalaridir. Buni ustiga u yerda birorta ham xalq saylagan vakil yo’q (bitta ikkita xalqning ko’zini shamg’alat qilish uchun kelib qolgani bo’lmasa)
***
Qoraqolpog’iston masalasida qanchalik tolerant va bag’rikeng bo’lmay hatto men ham bundan keyin kechirimli bo’la olmayman. Umuman, O’zbekiston boshqaruvidagi no’noqlik, qo’shni davlatlar (Qozoq va Qirg’izlar) tomonidan O’zbek xalqiga qilingan qir’gin va ayovsizliklarni ham xotiramda jonlantirib yubordi. Men endi ular uchun hech qachon iliq bo’la olmayman. Qardosh millat bo’lsa ham. Men ulardan buning badalini har doim so’rayman. Ammo eng birinchi navbatda buning uchun o’z davlatimizning boshida turgan vallommatlardan hisob so’rayman. Ular o’lib ketgan taqdirda ham qilgan xatolari uchun xalq va tarix oldida javob berishga majbur. Siyosatda o’ldim qutildim ketmaydi.
***
Umuman, O’zbekistonda hech qaysi tashkilot yoki vakillik (Prezidentdan tortib to bog’cha mudirasigacha) o’z vazifa va funksiyasini bajarishdan chiqib ketgan. Natijada, mamlakatda boshboldoqlik, tartibsizlik va fikrsizlik avj olgan. Boshqaruv shunchalik maydalashganki, kimning kuchi kimga yetsa, o’shani ezish va unda pul undirish bilan ovora. Eng tepadagi mansabdorlar esa, O’zbekistonning jamiki yer osti va yer usti resurlarini kemirib yotibdi. O’zbekiston davlatining taraqqiyoti, bir so’mini ikki so’m qilish hech kimning xayoliga ham kelmay qo’ygan.
O’zbekiston dunyoning yosh avlodiga ega bo’lgan eng sanoqli mamlakatlardan biri bo’lishiga qaramasdan, O’zbekistonda umuman yoshlarning o’rni ham hissasi ham yo’q. Chunki, yoshlarning deyarli 99.9 % siyosat va davlat boshqaruvidan qo’rqitib tarbiya qilingan ayni paytda ularning eng katta orzusi qanday qilib bo’lsa ham O’zbekistonda ketish va keyingi paytlarda bu yanada kuchaygan.
***
Keksa jurnalist Sharof Ubaydullayevning “Ozodlik” ka bergan intervyusida O’zbekistonda ikkit prezident paydo bo’lgan!!! Bu dahshatli manzara. Buni qanday tushinish mumkin??? Bu sho’ring qurg’ur O’zbek xalqi bitta prezident saylagandi-ku?! Ikkinchi prezident qayrdan keldi? Balki, uchinchi, yoki to’rtinchi prezident ham bordir? Nima O’zbekistonda boyga yaqin yurgan boybicha bo’lib ketaveradimi? Qolaversa, davlat boshqaruvi shunchalik o’yinmi? Yo o’ynab o’tiradigan o’yinchoqmi? To’g’ri, bulardan na xalq, na Oliy Majlis hisob so’ramagani uchun davlat boshqaruvi bir o’yinchoq deb o’ylashlari aniq. Yaqinda ishdan bo’shatilgan Zaynalobiddin Zayniddinov vaqti kelganda prezident vazifasi va vakolatlarini ham bajarib yuravergan. Nega? degan savolga kim javob beradi?
***
Xullas, O’zbekistonda hisob so’raydigan odam yo’q. Biroq davlat va uning boshqaruvidan hisob so’raydigan yagona va yagona xilqat bor u ham bo’lsa O’ZBEKISTON XALQIDIR! Shunday ekan, xalqimiz bunga qat’iy va jiddiy kirishishi lozim va bunga allaqachon vaqt yetib keldi. O’zbekiston xalqining erki o’z qo’lida va u vakolat bergan jamiki tashkilotlar xalqqa har kuni hisob berishga majbur.
Madiev.uz

Turkıyada Qurbon bayramining bo'lmasa bo'lmaydigan manzaralaridan biri, qurbonlikliklarning qochishi va qassoblarning yaralanishidir, Hozircha qancha qurbonlik qochgani ma'lum emas, lekin shu kungacha besh mingdan ziyoda qasssob pichoq yoki qurbonlik mollarning zarbidan og'ir yengil turda yaralangan.