🗨نقش اسطوره در شکل‌گیری ایدئولوژی‌های بنیادگرا
📣 سخنران دکتر فرید العطاس (استاد جامعه‌شناسی دانشگاه ملی سنگاپور)
این نشست در تاریخ سه‌شنبه چهارم دی‌ماه 1397 در سالن کنفرانس دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه خوارزمی (تهران) برگزار شد. در ادامه، محورهای اصلی سخنرانی دکتر العطاس، فایل صوتی و عکس‌هایی از جلسه را مشاهده می‌فرمایید.
▪️در این نشست اسطوره به مثابه امری اثرگذار در شکل‌گیری جریان‌های سلفی و افراطی مورد بررسی قرار گرفت. اسطوره به منزله‌ی امری برساخته و غیرتاریخی مد نظر قرار گرفت. آنچه اسطوره را از تاریخ متمایز می‌کند جنبه‌ی غیرمستند و برساخته‌ی آن است که به یک رویداد، شخصیت، مکان یا... معنای ارزشی می‌بخشد.
▪️در این جلسه با تمرکز بر دو اسطوره‌ی عبدالله ابن صبا و کشتار یهودیان بنی‌قریظه در عصر پیامبر، تفکرات و اقدامات بنیادگرایانه‌ی مبتنی بر این دو اسطوره مورد بررسی قرار گرفتند.
▪️چارچوب مفهومی «امکانات و استحالات» برگرفته از اندیشه‌ی ابن‌خلدون مبنای بررسی این دو اسطوره قرار گرفت. آنچه در هر دو مورد قابل توجه است وجود استحالات (امور غیرممکن بر اساس چارچوب‌های تاریخی و عقلی) بسیار در این موارد می باشد که به تبع، صحت و مبتنی بودن آنها بر واقعیت را زیر سوال می‌برد.
▪️در این جا، کارکرد اسطوره در راستای مشروعیت‌بخشی به اعمال و اقدامات خشونت‌آمیز گروه‌های تکفیری در راستای سرکوب و از میان بردن شیعیان (بر مبنای اسطوره‌ی عبدالله ابن صبا) و همچنین پیروان سایر ادیان (بر مبنای اسطوره‌ی کشتار یهودیان بنی قریظه) تشریح شد.
▪️در انتها بر ماهیت خنثای اسطوره در معنای کلی آن تاکید شد، هرچند که مثال‌های مطرح‌شده در نشست صرفا محدود به اسطوره‌هایی با کارکرد منفی و خشونت‌آمیز می‌شدند که عملکرد گروه‌های تکفیری و سلفی را از لحاظ ایدئولوژیک حمایت می‌کنند.
▪️بخشی از بحث مدرسان و دانشجویان حاضر در جلسه این بود که به نظر می‌رسد میان مفهوم «اسطوره» به ترتیبی که آقای العطاس در ذهن داشتند، با مفهومی که شنوندگان سخنرانی برای اسطوره قائل بودند، فاصله وجود داشت و شاید به کار بردن «افسانه» یا «روایت» برای اشاره به موضوع بهتر بود.
@Masaele_ejtemaee
