تکامل و زیبایی شناسی

‌‌📚معرفی کتاب غریزه هنر
اثر پروفسور دنیس داتن


🔹دنیس داتن در‌‌‌ این کتاب بحثی غنی و متقاعد کننده درباره مرکزیت داشتن هنر در تکامل گونه ما ارایه داده است. داستان از‌‌‌ اینجا آغاز شد که دم طاووس موجب ابها‌‌‌می‌بزرگ برای داروین بود زیرا شکوه و جلال آن آمادگی حیوان نر را برای جفت یابی نشان ‌‌‌می‌داد و جالب آنکه با وجود نقصی به نظر ذاتی در فنوتیپ حیوان نر – دم بسیار بزرگ که در هنگام فرار از دست شکار مانع بزرگی خواهد بود – باز هم مشاهده می شود که این خصیصه توسط حیوان ماده به عنوان انتخابی بی نظیر شناسایی ‌‌‌می‌شود. داروین حدس ‌‌‌می‌زد که ‌‌‌‌فرآیند انتخابی مشابهی بر اساس شاخص‌های سازگاری در تکامل انسان در این مورد نیز دخیل است. در گونه‌هایی که زبان برای آنها دریچه‌‌‌ای است برای دوراندیشی، یادگیری از گذشته و ابداع چیزهای جدید،‌‌‌ این شاخصه‌های سازگاری، با شیوایی بیان، آواز، درام و هنر درهم تنیده ‌‌‌می‌شود. داتن در‌‌‌ این کتاب نظریه داروین را با وضوح بیشتری شرح ‌‌‌می‌دهد، مانند روانشناس تکاملی آمریکایی جفری میلر که او نیز در کتاب خود نظریه داروین را توسعه داده است. درست همانند انسان‌های اولیه‌‌‌ای که حیوانات را از طریق انتخاب آن‌هایی که رام شدنی‌‌‌‌تر بودند اهلی کردند، انسان‌های اولیه نیز خودشان را بوسیله انتخاب جفت‌هایی با ویژگی‌‌ها و صفاتی مطلوب اهلی کردند. نظریه داتن/میلر نقطه مقابل نظریه "بی فایده بودن همه هنرها" است که مورد حمایت اغلب زیست شناسان پس از داروین نیز بوده است. از‌‌‌ این دیدگاه مغزِ به شدت توسعه یافته ما که برای بقا در عصر سختِ یخبندان تکامل و توسعه یافته، امروزه نیز به ما ظرفیت اضافه‌‌‌ای بخشیده است که اوقات خود را در فضاهای مجازی مانند توییتر و غیره و همچنین در اموری چون هنر والا صرف کنیم!‌‌‌ این کتاب در واقع دو مفهوم فریبنده و مناقشه برانگیز یعنی هنر و تکامل را با یکدیگر ‌‌‌‌ترکیب کرده و در عین حال تفکر ما را در مورد هنر از نقاشی تا ادبیات و شعر به شکلی برانگیزاننده تغییر ‌‌‌می‌دهد. داتون بیان ‌‌‌می‌کند که ذائقه‌‌ها و سلایق انسان در همه هنرها خصایصی تکاملی هستند.‌‌‌ این نظریه، اساسی اجتماعی داشته و در مباحث و نظریات آکادمیک هنری در قرن گذشته به چشم نمی‌خورد. بسیاری از‌‌‌ این ذائقه‌های زیبایی‌شناختی در تما‌‌‌می‌فرهنگ‌های دورافتاده نیز دیده ‌‌‌می‌شوند. داتن نشان ‌‌‌می‌دهد که باید نقد هنری را بر پایه فهمی‌تکاملی بنیان نهاد و نه صرفا نظریاتی انتزاعی. این مهمترین پیام‌‌‌ این کتاب است.

ترجمه: کامران پاک نژاد

🆔@neurobiology_of_art