Psixoanalitik | Oʻtkirbek SHERGʻOZIYEV


Channel's geo and language: not specified, not specified
Category: not specified


Psixolog Oʻtkirbek Shergʻoziyevning shaxsiy kanali.
Bu yerda psixologiya, shaxsiy erkinlik, ijodkorlik, bilim olish mavzularida tahlillar, tavsiyalar berib boriladi.

Bogʻlanish 👉 @Otkirbek_Shergoziyev

Related channels

Channel's geo and language
not specified, not specified
Category
not specified
Statistics
Posts filter


Biz taʼlimda
Bu mumkinmas!
Bu notoʻgʻri!
Bu xato!
Bunday qilma!
Bunday kiyma!
Bunday dema!
Bunday oʻylama!
Xullas, qilma, qilma, qilma...
kabi taqiqlarni oʻquvchilarga juddda koʻp ishlatamiz.

Xoʻp, unda nima toʻgʻri???

Avval shuni aniqlab olish kerak emasmikan?!

Avval oʻzimiz taʼlimdan nima kutayotganimizni aniqlab, keyin shogirdlarga ham umumiy missiyamizni, yoʻlimizni koʻrsatsak, shunda taqiqlarga hojat qolarmikan?!


Ariqdan kelayotgan suv yoʻlini toʻsishdan oldin, suv boradigan asosiy ariqni kovlab olish kerak.

@OtkirbekShergoziyev


Paradoks

Mijoz muammosini hal qilish uchun psixologga boradi.
Keyinchalik esa psixologga borish uchun muammoni yaratadi.

Hamma narsada ham aks taʼsir holatlari bor.

Albatta, psixolog mijozga imkon qadar yuqori darajada, sifatli xizmat koʻrsatishi kerak, toki uning muammosi tezroq ijobiy hal boʻlsin.

Psixolog har qanday kishida ruhan sogʻlom, erkin yashashga haqli kishini koʻradi. U xoh oʻgʻri boʻlsin, xoh fohisha(fohishaboz), giyohvand, ichkilikboz va hokazo boʻlsin, farqi yoʻq, hammasi odam. Faqat jamiyat nazarida normadan ogʻishgan odamlar.

U mijozlarini chin dilidan eshitadi, avvalo dardini tinglaydi. Mana shu holatning oʻzi ham hech qanday maslahatlar, koʻrsatmalarsiz mijozda "katarsis"—poklanish, tuzalish jarayonini boshlab yuboradi.

Bunda koʻpincha psixolog ayni paytda mijozni samimiy tinglagan yagona inson boʻlib chiqadi. Tabiiyki, bunday kishiga nisbatan mijozda iliq munosabatlar paydo boʻladi. Bir tomondan muammolar, ikkinchi tomondan ruhan yolgʻizlik ezayotgan paytda qoʻlini choʻzgan kishiga nisbatan ijobiy his tuyish normal albatta. Lekin shu iliqlik holatini keyinchalik qumsash endi unda teskari refleksni uygʻotishi mumkin.

Bu holat hammada ham emas koʻproq bolaligida ota-onadan toʻliq separatsiya(ajralish) roʻy bermagan insonlarda namoyon boʻladi. Mijoz psixolog timsolida gʻamxoʻr ota-ona, sevikli yor, farzand, aka-uka, opa-singil, ustoz kabilarni koʻrishi mumkin.

Konsultatsiyalar tugagandan soʻng ham, shu munosabatlar davom etishini istaydi, chunki mijoz bu yerda psixologga psixolog sifatida qaramagan boʻladi. Endi psixologning boshqa mijozlar bilan ham yaxshi munosabatda boʻlishi, u bilan esa aloqalarni deyarli toʻxtatishi unga ogʻir botadi.

Natijada yana avvalgi yaqinlikni qaytarish uchun ongsiz ravishda eski muammolar girdobiga qaytib turishi mumkin.

Mijozni "umrbod kliyentga" aylantirishni maqsad qilmagan psixolog u bilan ishlash davomida bu fenomenni albatta hisobga oladi.

@OtkirbekShergoziyev


Bolaning hayotida oʻyin katta ahamiyatga ega. Chunki bola oʻyin yordamida yaratgan olamiga oʻzgartirishlar kiritishi mumkin, real olamda esa u ojiz.

Sanʼatkor ham xuddi bolaga oʻxshaydi. Oʻzi yaratgan xayoliy olamida oʻzini erkin his etadi, uni oʻzgartirish barobarida bundan lazzatlanadi. Real hayotda qilolmagan ishlarini xayoliy olamida qilishi mumkin, ushalmagan orzularini ushaltirishi mumkin.

Sanʼatkor oʻyinning oʻrniga xayol suradi. Bola oʻynaganda uyalmaydi, biroq sanʼatkor xayol surgan narsalarini aytishdan uyaladi. Uning bu holdan chiqishiga ijod qilish koʻrinishidagi oshkora xayol surish yordam beradi. Endi u bemalol oshkora holda oʻz fantaziyalarini yuzaga chiqarishi mumkin.

Psixoanalizga koʻra bu yerda sanʼatkorni ijodga undagan narsa qondirilmagan mayllari, istaklaridir. Qondirilmagan istaklar fantaziyani qoʻzgʻatuvchi stimullardir. Har qanday ijod namunasi qondirilmagan istaklarning xayoliy qondirilishidir.

Shunday qilib, aytish mumkinki, badiiy asar yozuvchining real amalga oshirilmagan istaklarini qondirishning vositasidir. Bu haqda Freyd aytadiki: Agar adovatli voqelikda yashaydigan shaxs biz uchun psixologik jihatdan sirli boʻlgan badiiy iqtidorga ega boʻlsa, u oʻz fantaziyalarini kasallik simptomlari orqali emas, balki badiiy asarlarida ifodalaydi. Bu bilan u nevrozdan yiroqlashadi va shunaqangi aylanma yoʻl bilan voqelikka qaytadi.

Shu nuqtai nazardan psixoanalitiklar Shekspir va Dostoyevskiy oʻz asarlarida qotillarni ifodalaganlari sababli jinoyatchi boʻlmay qolishganligini yozishadi. Ularning fikricha, ijod ijodkorlar uchun qondirilmagan istaklarni qondirish jarayonidir.

"Psixoanaliz haqida beshta maʼruza" kitobidan

👉 @OtkirbekShergoziyev


Nimaga biz ko'rgan tushimizni keyin eslay olmaymiz?

— Hammamiz tushlarning o'sha vaqtda haqiqiydek tuyulishi kabi ajoyib xususiyati haqida bilamiz. Ya'ni, uyqudagi odamlarning 99,9 foizi sodir bo'layotgan voqealarning haqiqiy emasligini tushunmaydi, atrofdagi hamma narsa haqiqat ekanligiga ishonch hosil qiladi.

— Shunday qilib, odam uyg'ongan paytda tush va haqiqatda bo'lgan narsalarni aralashtirib yuborish xavfi mavjud. Bu yerda bizga unutish yordam beradi, bu bizni ruhiy kasalliklardan xalos qiladi.

P.s: Gohida tushlarimda qishlog'imizga gaz va elektr kelganini, toza suv quvurlaridan suvlar tushayotganini ko'raman. "Esi pas" bo'lib qolsam ham mayli edi, tushim o'ngimga aylansa...

©NIMAGA

@OtkirbekShergoziyev


​​Hammasi oddiy

Biz farzandlarimizda maksimal darajada nega? degan savolni shakllantirishimiz kerak. Hindlar inglizlarning metodikasidan foydalanib bolaga yoshligidan “nega?” degan savolni shakllantirishar ekan.

Masalan, bola “nega atirgul qizil?” degan savolga imkon boricha maksimal javob topib berishga harakat qilish kerak ekan. Masalan, eʼtibor berganmisiz bizning bolalarda koʻproq “bu nima?” degan savollar koʻp uchraydi.

Insonda qanchalik “nega?” savol bong ursa, u shunchalik oʻz ustida ishlashiga majbur boʻlar ekan, chunki miya aynan nega degan savolda koʻproq ozuqa talab qilar ekan va u “critical thinking” qobiliyatini oshirib yuboraverar ekan.

Bu kim? U nima? savollariga javob berib katta boʻlgan bolalar esa asosan oʻsha savollarga javobni olishi bilan miyani ishlatishdan toʻxtatar ekan, yaʼni “bu nima?” “bu atirgul”, ha, demak bu atirgul, chunki kattalar shunday deyishdi, nega bu aynan atirgul, nima uchun u aynan atirgul deb nomlagan degan savollar qiziqtirmas ekan.

Faqat faktlar bilan ishlash bolaning kreativ fikrlashini ham soʻndirib qoʻyar ekan. Masalan, Kanada maktablarida “Svetoforning nechta rangi bor?” deb emas, “nega svetofor uch xil rangda, sen boʻlganingda ularni qaysi ranglarga boʻyar eding va nega?” degan savolga javob topish kreativ fikrlashni oshirishda muhim koʻrsatkich hisoblanar ekan.

Xullas negaaaaaaa degan savolni oʻzimizda ham, bolalarimizda ham kuchaytirishimiz kerak.

© tentakminds

@OtkirbekShergoziyev


https://telegra.ph/EGO-ning-himoya-mexanizmlari-12-14

"EGO" ning himoya mexanizmlari

(Ushbu post, psixolog, sotsiolog Sarvinoz Omonova audiolari asosida tayyorlandi)

ID ning SUPER-EGO bilan munosabatlarida hamda kishining tashqi olam bilan munosabatlarida yuzaga keladigan psixik zoʻriqishlarini bartaraf qilish uchun EGO bir qator himoya mexanizmlarini yaratadi va qoʻllaydi. Ular psixologik komfortni saqlab berishga yordam beradi.

Psixologik himoya mexanizmi — shaxsni salbiy kechinmalardan himoya qilishga yoʻnaltirilgan, asosan anglanmagan holda vujudga keluvchi jarayon.

Himoya mexanizmlarining aksariyati psixikada ilk bolalik davridayoq paydo boʻlib, butun umr mobaynida namoyon boʻlib turadi.

Har bir odam baʼzi bir himoya mexanizmlarini ishlatishni koʻproq maʼqul koʻradi va ular kishining muammolar bilan kurashishdagi individual uslubining ajralmas qismiga aylanadi.

Baʼzi bir himoya mexanizmlarini koʻproq qoʻllash quyidagi
omillarga bogʻliq boʻlishi mumkin:

1) tugʻma temperamentga;
2) erta bolalikda his qilingan stresslar tabiatiga;
3) ota-ona yoki boshqa muhim shaxslarning namunasiga;
4) tajribaga.

Quyida eng koʻp uchraydigan himoya mexanizmlarini koʻrib chiqamiz.👇👇👇

@OtkirbekShergoziyev


Mening qoʻshnim oʻz xotinini har kuni urayotgan, men esa oʻzimnikini hech qachon urmayotgan boʻlsak, unda statistikaga koʻra biz ikkalamiz xotinlarimizni kun ora urayotgan boʻlamiz.

© Bernard Shou

P.S.
Yozuvchining yuqoridagi soʻzlarini bugundan ish stolim ostiga qoʻyib qoʻyishga ahd qildim. Bu meni atrof olamimga nisbatan befarq boʻlishimdan saqlab turadi degan umiddaman.
Jamiyat men yoki siz yaxshi boʻlishimiz bilan sogʻlom boʻlib qolmaydi. Bunga qolganlarni ham chorlash kerak...


@OtkirbekShergoziyev


Shaxsiy chegara

Shaxsiy erkinlik oʻz shaxsiy chegaralarini oʻrnatishdan boshlanadi.

Va shaxsiy chegarasi bor kishilar qolganlarning ham chegarasini hurmat qiladi, uni buzib oʻtmaydi.

Jumladan:
▪ Birovning uyini chaqirganda uch martadan ortiq chaqirmaydi(yoki eshik qoʻngʻirogʻini uch martadan ortiq bosmaydi);

▪Kimgadir telefon qilganda bir martada javob bermasa, qayta-qayta telefon qilmay, u kishi oʻzi qoʻngʻiroq qilishini kutadi;

▪Yaqinlarining shaxsiy buyumlari, masalan, mashinasi, kiyimi, telefoni kabilardan foydalanmaydi va soʻramaydi ham (Garchi bularni yaqiningiz bergan taqdirda ham, ichidan xohlamay beradi) ;

▪Koʻproq vaqt oladigan masalada boshqa kishilar oldiga oldindan ogohlantirmasdan bormaydi;

▪Ish yoki oʻqish masalalarida zarur xodimning uyiga emas, ishxonasiga boradi.

Davomi bor...

@OtkirbekShergoziyev


Faqat natija emas, jarayon ham – yoʻl ham yoqimli boʻlishi kerak.

Bir qoʻshiqning naqarotini hayotimda ishlatib turardim. Endi oʻylab qarasam, bu jumlalar psixologik jihatdan sogʻlom fikrni ifodalamas ekan. U soʻzlar rahbarlar qoʻl ostidagilarni ovutish uchun ishlatadigan manipulyatsiya quroliday koʻrinadi hozir menga.

Mana oʻsha naqarot:

"Avvaling xor boʻlsa boʻlsin,
Oxiring xor boʻlmasin..."


Nima uchun koʻpchilikka yoqadi bu jumlalar?

Chunki bu soʻzlar qiyinchiliklardan ezilayotgan odamga oldinda uni yaxshi kunlar kutayotgani haqida umid beradi. Hozir qiynalyapmanmi, demak qachondir buning mukofotini olaman degan eyforiyani his qiladi.

Lekin oxir-oqibatda chekkan azoblariga mos ravishda kutganlarini olmagan odam hammasidan qoʻl siltaydi. Bu xuddi yosh bolani konfet beraman deb, aytganimizni qildirib, keyin bermaganday holatga oʻxshaydi.

Natijada u "shu azoblarga chidasang, oxiri hammasi yaxshi boʻlib ketadi" degan shaxsdan, tizimdan, taʼlimotdan nafratlana boshlaydi.

Agar bu holat kishining butun hayoti bilan roʻy bersa, oqibatda uni bu dunyoning bir tiyinga qimmat, oʻtkinchi, hammasi befoyda ekani haqidagi pessimistik fikrlar qamrab oladi.

Shuning uchun ham mazoxizm xavfli.
Bir vaqtlar yaxshi bir psixolog "sport bilan oʻta shugʻullanish ham narkotik kabidir" deganda, uni dangasaga yoʻygandim. Keyin esa uning aytganlarini oʻz tanamda oʻtkazib, bir oyogʻim singanidan soʻng tushundim. Hozir shu sinishdan xursand boʻlaman, tanam oʻzini-oʻzi shunday qilib qiynoqlardan qutqarmaganida, bilmadim yana qancha uni ahmoqlarcha azoblardim.

Oʻzingizni tobora koʻproq qiynash orqali yetuklikka intilayotgan boʻlsangiz, toʻxtang va oʻylab koʻring, bu yerda nimadir xato.

Tabiatda oʻzi-oʻzini azoblash, oʻz joniga qasd qilish degan tushuncha yoʻq (kitlarning oʻz joniga qasd qilishi esa insonlar taʼsiri ekani aniqlandi).

Unda bizga qayerdan keldi bu mazoxizm?

Siyosiy, iqtisodiy, madaniy manipulyatsiyalar natijasida.

Masalan,
birgina
"Sen yanada yaxshirogʻiga qodirsan!" degan reklama chaqirigʻi oqibatida muddatli toʻlovga sotib olgan uyingiz sizni bir umr qiyinchilikda kredit toʻlashga majbur qilishi mumkin.

@OtkirbekShergoziyev


Buni tuman, viloyat, davlatga nisbatan ham aytsa boʻladi...


Bir qiz uyidan qochibdi, dugonalari uni qaytarish boʻyicha mendan yordam soʻrashyapti.

Faqat yaxshi koʻrgan yigitining telefoniga javob beryapti ekan. Lekin u ham, yaqinlari ham qiz hozir qayerda kimlar bilan ekanini bilishmas ekan.

Odam nimadan qochadi?

Uning barcha qarorlari asosida lazzatga intilish va ogʻriqdan qochish istaklari yotadi. Hatto mazoxist boʻlgan taqdirda ham uning soʻngi ongli yoki ongsiz maqsadi azoblardan keyingi lazzat hisoblanadi.

Demak, qizning oilasida qizga nisbatan ogʻriq bor. Bu ogʻriq jismoniy yoki ruhiy boʻlishi mumkin. Odam beixtiyor uni bor kamchilik-nuqsonlari bilan qabul qilishadigan muhitga intiladi.

Oila xuddi shunday ham jismonan, ham maʼnan qochadigan joyimiz. U yer tushunish, mehr-muhabbat, qoʻllab-quvvatlash maskani boʻlishi kerak. Shunda odam boshqalardan jabr koʻrsa tashqariga emas, aksincha ichkariga oilaga qochadi. Chunki, dardini, sirini, arzini aytsa ustidan kulmasliklariga, jazolamasliklariga, vijdonini qiynamasliklariga ishonadi.

Yuqoridagi holatda psixolog qizga emas, koʻproq uning oilasiga zarur. Afsuski, koʻpincha buni tan olishmaydi.

@OtkirbekShergoziyev


Qizil bilan tekshirsang, ajrashaman!

Hech xayolingizga kelganmi, maktabda daftarni qizil ruchkada tekshirish, ajralishlar soniga taʼsir qiladigan omillardan biri ekan, bizning sharoitimizda bu muhim omillardan biri ham deyishimiz mumkin.

Qanaqasiga bunday boʻlishi mumkinligi toʻgʻrisida oldin ham yozgan edim, lekin yanada tushunarliroq boʻlishi uchun bugun shu mavzu haqida misollarda ikki ogʻiz gapirib beraman!

Inson zoti biologik mavjudot, biz doimo oʻrganamiz, yangiliklar yaratamiz, intilamiz va rivojlanamiz. Ana shu xususiyatimiz bilan biz hayvonot olamidan ajralib turamiz, lekin hayvonot olamida ham biz havas qilgulik odat bor, hayvonlar bir-birining xatosini qizil ruchka bilan niqtab koʻrsata olmaydi.

Endi bir eslab koʻring, maktab davrimizda, oʻqituvchimiz daftar qizil ruchkada tekshirar edi toʻgʻrimi? Hatto shunday boʻlganki, bir payt xato qilgan paytimda, oʻqituvchimning qizil ruchkasi qolib ketgan edi va “bugun qizil ruchkam qolib ketibdi, sinf daftarlaringizni uyga olib ketib tekshirib kelaman”, deb aytgan edi.

Boʻlsa, bordir, shu qizil ruchka qanaqa qilib ajralishga sabab boʻlishi mumkin deb soʻrashingiz mumkin, aynan shu holat bola ongida faqat xatolarga eʼtibor berish kerakligini, toʻgʻri yozilgan narsalarga uncha eʼtibor bermasa ham boʻladi degan gʻoyani shakllantirar ekan, eʼtibor berganmisiz, bizning amaldorlarga biror mansab topshirilsa, darhol eski amaldorning xatosini topib oʻzini koʻrsatish ustida ishlaydi, bu ham oʻsha “qizil ruchka” prinsipining asorati, yoshligimizdan faqat xatolar ustida ishlaymiz, yaxshi qilingan ishlardan esa koʻz yumib oʻtib ketaveramiz, eski kundalik daftarimni ochib qarasangiz, unda xatolar ustida ishlash degan mavzularga ham koʻzingiz tushadi.

Ana endi “qizil ruchka” prinsipi roʻzgʻorda qanday oʻrin egallaydi, birinchi navbatda yangi turmush qurgan yoshlar va albatta kattalar xato topish ishlari bilan band boʻlishadi, masalan, yangi tushgan kelinning tong sahar 5 da koʻchani supurmabdi, mahalladagi oqsoqolga salom bermay oʻtib ketibdi, kelinsalom qilganda kuyovning katta ammasiga salom berish esidan chiqib qolibdi degan bemaʼni gap-soʻzlar qulogʻimizga chalinib qoladi. 😜

Lekin mahallaga yangi tushgan kelin palon chet tilini yaxshi bilar ekan, falon sport boʻyicha chempion ekan yoki yaqinda falon mamlakatdagi matematika olimpiadasida oʻquvchilari oltin olishibdi degan gaplar juda ham bizga yoqavermaydi. Chunki biz yoshligimizdan xatolar ustida ishlaganmiz, xatolarga alohida urgʻu berib kelganmiz. Natijada bizning miyamizda xato topish uchun alohida hujayra paydo boʻlib biz uni yillar davomida kattartirib rivojlantirib boramiz.

Londonda yahudiylarning bir maktabida boʻlgan edim, ularda barcha daftarlar oʻquvchi qanday ruchkada yozgan boʻlsa, oʻsha ruchkada tekshirilar ekan va birinchi navbatda toʻgʻri yozilgan soʻz yoki misolga eʼtibor berilar ekan, masalan oʻquvchi 210 ta soʻzdan iborat diktant yozdi, oʻqituvchi uni tekshirib, 18 ta xato topdi, oʻqituvchi xatolarga emas, toʻgʻri yozilgan soʻzlarga eʼtibor berar ekan va 18 ta xato emas, balki 192 ta toʻgʻri soʻz deb yozar ekan.

Bu bilan ular bolaga keyinchalik xatolardan toʻgʻri xulosa chiqarishga imkon berar ekan. Bu esa asta-sekin bolada yaxshi narsalarga koʻproq eʼtibor berish kerak degan odatni shakllantirar ekan.

Shuning uchun oʻquvchilar daftarini qizil ruchkada tekshirib ularda xato topish odatini shakllantirishimiz kelajakda uning hayotiga salbiy taʼsir qilishi mumkin.

© tentakminds

@OtkirbekShergoziyev


Terapevt tanishimni aytishicha shifoxonada davolanayotgan bir ayol bemoriga tuzalgani uchun uyiga ruxsat bersa ham ketmasmish. Oʻsha ayol vrachdan yana bir-ikki kun qolib davolanay deb iltimos qilibdi.

Keyin hamshira orqali bilsa, kasal boʻlish ayol uchun "bayram" ekan. Shu bahona uyidagi qaynona va boshqalarning jismoniy, ruhiy bosimidan qutilib biroz dam olib ketarkan. Hamma kasal tezroq tuzalib, uyiga oshiqsa, bu ayolda teskarisi ekan.

Tanishim u oiladagi bu muhitdan hayron boʻlib bularni aytyapti, lekin men uchun bu narsa yangilik emas. Bizda, ayniqsa qishloq joylarda yashayotgan har ikki kelindan biri shu kabi muhitda va ruhiyatda yashaydi.

"Ayolni qadrlash", "Jamiyatdagi oʻrnini oshirish" kabi shiorlar bilan qancha-qancha jamgʻarmalar, tashkilotlar ochilib yotibdi, qanchadir odamlar shundan oylik olib yuribdi. Gender tenglik boʻyicha unday ishlar qildik, bunday qildik deymiz.

Ammo, lekin, biroq...
Narigi mahallamizdagi Eshmatning xotinining koʻkargan koʻzi aytib turibdi amalda nimalar qilinayotganini.


P.S.
Gender zoʻravonlikni oldini olish, inson qadrini oshirish, oila muqaddasligini saqlab qolish uchun taklifim bor:

▪ Ajralishni osonlashtirish kerak;
▪ Jismoniy, ruhiy zoʻravonlik uchun jazo muqarrar boʻlishi kerak.

Eridan, qaynonasidan, umuman erning oilasi tomonidan tahqirlangan ayol bitta ariza bilan bir kunda ajrasha olsin. Va kelinning ota-onasi ham oʻzi bir ahvoldagi qizini "oʻlsang ham oʻsha yerda oʻlasan" deb qaytarib tashlab kelavermasin. Shunda quldorlik ruhiyatida qolib ketgan qaynonalar va infantil erlar soni keskin kamayardi. Inson oila uchun emas, oila inson uchin xizmat qilishi kerak. Inson manfaatiga xizmat qilmaydigan oilaning boridan yoʻgʻi yaxshi.

@OtkirbekShergoziyev


Forward from: Psixoanalitik | Oʻtkirbek SHERGʻOZIYEV
 Zigmund Freyd ishlab chiqqan shaxs psixikasining "topografik xarita"si.

Manba: @Sarvinoz_Omonova
@Freyd_bilan_gurunglar

@OtkirbekShergoziyev


Forward from: Psixoanalitik | Oʻtkirbek SHERGʻOZIYEV
Psixoanaliz nima? Psixoanalitik kim?

Psixoanaliz — XIX asr oxiri va XX asr boshlarida Avstriyalik faylasuf, psixolog, psixiatr Zigmund Freyd asos solgan taʼlimot va psixoterapiya metodi.

Psixoanalizga koʻra shaxs psixikasining ikki xil modeli mavjud:

1. Psixikaning ongga koʻra modeli.

Bunda psixika uchta qismdan iborat hisoblanadi.
Ular
ONG,
ONG OSTI,
ONGSIZLIK.


2. Psixikaning Egoga koʻra modeli.

Bu modelda ham psixika uch qismdan iborat boʻladi.
Ular
ID,
EGO,
SUPER-EGO.

___________________________________________

ONG — ayni shu vaqtda biz anglab turgan sezgi va kechinmalardan iborat. Masalan, hozir ongingiz mana shu matnni oʻziga sigʻdira olyapti. Psixik hayotimizning oz qismigina ong sohasiga kira oladi. Bu ham kam vaqt davomida anglanib, keyinchalik ong osti yoki ongsizlik sohasiga oʻtadi.
    
ONG OSTI – hozir anglanmayotgan, biroq toʻsatdan yoki oson urinish bilan ongga qaytarsa boʻladigan tajribani qamrab oladi. Masalan, kecha nimalar qilganingiz, sevimli kitoblaringiz, borgan shaharlaringiz va shu kabilar.
    
ONGSIZLIK — odamdagi ibtidoiy instinktiv istaklar, shuningdek, ong siqib chiqargan hislar va xotiralarni oʻz tarkibiga oladi. Bolalikdagi unutilgan travmalar, ota yoki onaga nisbatan yashirin adovat hissi, berkitilgan seksual xohishlar ongsizlikdan oʻrin oladi. Freyd fikricha, anglanmaydigan bu axborotlar kundalik hayotimizda xulq-atvorimizni belgilab beradi.
___________________________________________
  
ID — genetik jihatdan qabul qilib olingan, jonni saqlashga va nasl qoldirishga xizmat qiluvchi barcha instinktlar, ehtiyojlar majmui.

EGO — ID ning ehtiyojlari qondirilishini nazorat qiluvchi, bu ehtiyojlarni tashqi ijtimoiy muhitga moslashtiruvchi psixika qismi.

SUPER-EGO — ID ning tashqi muhitga bogʻliq ehtiyojlarini toʻgʻridan-toʻgʻri qondirilishini taqiqlovchi qonun-qoidalar jamlangan psixika qismi. Uning vazifasi bizni boshqalar uchun zararsiz, jamiyat uchun koʻproq foyda keltiruvchi axloqli, madaniyatli shaxsga aylantirish.
__________________________________________

ID va SUPER-EGO ehtiyojlari koʻpincha ziddiyatda boʻladi. EGO bu ziddiyatni yumshatish va ikki kuchni muvozanatda ushlashga intiladi. Ana shu muvozanat uzoq vaqt taʼminlanmay qolib ketsa, kishida ruhiy muammolar kelib chiqa boshlaydi. Psixikada kechadigan bu muammolar ongsiz roʻy bergani uchun ularni anglamaymiz.

Psixoanalitik — ongsizlik holatidagi axborotlarni ong sohasiga olib chiqadi. Bu orqali patsient oʻz muammolarining tub sababini anglab yetadi. Natijada psixikasining ID, EGO va SUPER-EGO qismlari muvozanatga kela boshlaydi.

@OtkirbekShergoziyev


Ovqatni yeyaversagu, lekin hojatga chiqmasak, keyin nima boʻladi?!

U holda tanamiz oxiri avtomatik ravishda bizdagi kuchli zoʻriqishni kamaytirishga, oʻzidagi ortiqcha narsani chiqarib yuborishga harakat qiladi. Bu paytda yoshimiz, mavqeimiz, turgan joyimizning unga farqi yoʻq. Chunki organizmga oʻlim xavf solib turgan bir paytda tananing himoya mexanizmlari odob-ahloq, qonun-qoidaga qarab oʻtirmaydi. Agar biz bunga ham yoʻl qoʻymay, ushbu instinktiv ehtiyojimizni bostirishda davom etsak, tanamiz zaharlana boshlaydi va voqea halokatli tus oladi.

Yana bir vaziyat — biz bir necha kun ovqat, yemasak, suv ichmasak-chi?
Odatdagidek, kundalik ishlarni qilishda davom etsak, lekin oziqlanmasak, nima boʻladi?

Buning oxiri ham yaxshilik bilan tugamaydi. Holsizlanamiz, koʻngil ayniydi, bosh aylanadi. Quvvatsizlik yuqori darajaga yetganda, organizm energiyani tejab, uni qon aylanish, nafas olish sistemalariga yetkazib berish uchun oʻzini-oʻzi vaqtincha "oʻchirib turadi", yaʼni hushimizdan ketamiz.

Yuqoridagilarni keltirishimdan maqsad, psixikada ham shunga oʻxshash holatlar mavjud. Psixika energiyaga toʻla boʻlsada uni juda kam sarflansa, yoki energiyani koʻp sarf etib, lekin qabul qilinayotgan energiya juda kam boʻlsa, bunda ruhiy buzilishlar kelib chiqadi.

Ovqatlanish va hojat chiqarish masalalari yaqqol koʻrinib turgan holatlar boʻlgani uchun ularni yaxshi nazorat qila olamiz. Lekin ruhiyatimiz bilan esa koʻp marta bunday psixik toshish yoki yetishmovchiliklar boʻlib turadi. Bu narsa oylab, hatto yillab davom etishi mumkin. Bunga jiddiy qaramaymiz. Ana shundan ruhiyatimiz izdan chiqadi. Bu izdan chiqishlar dastlab hislarimizda namoyon boʻladi: stress, depressiya, jahl, xavotir, nafrat, jinsiy maylsizlik, apatiya va boshqa shu kabi koʻrinishlarda. Agar biz hislarimizni eʼtiborsiz qoldiraversak, oxiri psixikadagi travmalar tanamizga kasallik koʻrinishida koʻcha boshlaydi. Bizdagi deyarli barcha kasalliklar mana shunday hosil boʻladi. Shuning uchun psixologik konsultatsiyalar, terapiyalarda asosan, mijozni hislari bilan ishlashga yoʻnaltiriladi.

@OtkirbekShergoziyev


Odam tashqaridan qanchalik ideal boʻlib koʻrinsa, uning ichida shuncha koʻp iblislar yashiringan boʻladi.

Zigmund Freyd

@OtkirbekShergoziyev


Biznes treninglar

Biznesni va pulni emas, faoliyatni maqsad qilish kerak. Barcha zoʻr biznes egalari avvalo bir faoliyat boʻyicha yaxshi mutaxassislar boʻlishgan. Muvaffaqiyatli biznes va katta pul ularning aʼlo mehnatiga berilgan mukofot boʻlgan.

Mukofot ketidan quvmaslik kerak. Odam oʻz ishini muhabbat bilan, ichki qoniqish bilan, jarayonning oʻzidan zavq olib qilaversa, shunda mukofot oʻz oyogʻi bilan keladi. Aksariyat biznes treningchilar odamlarni, ayniqsa natijaga mehnatsiz tezda erishishni istaydigan qatlamni yanada bekorchilikka, sarobni orqasidan quvishga oʻrgatyaptilar. Ishni odamlarni biznesga emas barqaror faoliyatga undaydigan insonlardan, yaʼni bir soha boʻyicha yetuk mutaxassislardan, yurib turgan korxona egalaridan oʻrganish kerak.

Agar treningni bir yoki bir nechta ishni oʻz misolida qoyillatib qoʻygan kishi oʻtayotgan boʻlsa boshqa gap.

Bu holda ham "texnika xavfsizligi"ga amal qilish kerak, yaʼni meʼyorga. Psixologik jihatdan yondashsak, amaliyot bilan bogʻlanmagan holda ketma-ket treninglarga qatnashaverish kishini shu kabi treninglarga nisbatan giyohvand kabi qilib qoʻyadi. Endi treningga borayotgan kishi treningdan olgan bilimi orqali ishini rivojlantirish uchun emas, shu treningdagi "sehrli tepki"lardan shunchaki eyforiya olish uchun boraveradi.

P.s.
Bizneschi boʻlmang, kuchli mutaxassis boʻling.😊

@OtkirbekShergoziyev


Freydning fikricha, inson mohiyatan gʻayriijtimoiydir. Jamiyat insonning biologik ehtiyojlarini qondirishga imkon berishi kerak.

Biroq jamiyatning bosh vazifasi insondagi asosiy, tuban impulslarni tozalash va cheklashdir. Ushbu tabiiy impulslarni jamiyat tomonidan bostirilishi natijasida qandaydir moʻjizaviy hodisa roʻy beradi: bostirilgan mayllar oʻz shaklini oʻzgartirib, madaniy qimmatga ega boʻlgan intilishga (adabiyot, sanʼatga xos intilishlar) aylanadi va shunday qilib, madaniyatning asosi boʻlib qoladi. Freyd ana shu bostirilgan maylning madaniy xulq-atvorga oʻtish jarayonini "sublimatsiya" tushunchasi orqali ifodaladi.

Agar bostirish darajasi sublimatsiya qila olish qobiliyatiga nisbatan oʻta kuchli boʻlsa, individlar nevrotik boʻlib qoladi (haddan ziyod bostirilgan mayllar insonni nevrotik holatiga olib keladi). U holda bostirishni yumshatish zarur. Umuman olganda, inson intilish-mayllarini qondirish bilan madaniyat rivoji oʻrtasida teskari bogʻliqlik mavjud: bostirish qancha kuchli boʻlsa, madaniyat yutuqlari ham shuncha koʻp boʻladi (va nevrotik xastaliklar xavfi ham shuncha koʻp boʻladi).

Erix Fromm
"Ozodlikdan qochish"

@OtkirbekShergoziyev


Sizda hammasini tashlab, uzoq-uzoqlarga ketish istagi boʻlib turadimi?

— boshqalarning siz haqingizdagi baholarini saqlab qolishdan charchash;

— odamlar bilan yaqinlikka intilish va bir paytda ulardan qochish istagi oʻrtasidagi ichki ziddiyat;

— shaxsiy chegaralaringizni buzishlaridan aziyat chekish;

— bular natijasida yolgʻiz, faqat oʻzingiz bilan qolish istagining kuchayishi;

— hayotingizda nimalardir notoʻgʻri ketayotganini ichdan his qilish.


Bu holatlar barchamizga ham begona emas va ularni tabiiydek qabul qilamiz. Hislarimizdagi "ogʻriq" larga tanamizdagi ogʻriqlar kabi jiddiy eʼtibor berib oʻrganmaganmiz. Ularni muhim deb oʻylamaymiz. Aslida hissiy zoʻriqish yoki apatiya holatlari bizda nimalardir oʻzgartirishga muhtoj ekanini yoki energiya yetishmayotganini anglatadi.

Hayotiy qadriyatlarni qayta koʻrib chiqish, quvvatingizni soʻrib olayotgan keraksiz narsalardan voz kechish, yangi energiya manbalarini topish yuqoridagi muammolarni bartaraf qiladi.

Kasallikni davolash uchun shifokorga uchrash zarur boʻlganidek, ruhiy muammolarni ham psixolog bilan hal qilish samarali.

Hislaringiz bilan munosabatlarni yana joyiga qoʻyib, ruhan salomat va erkin boʻlishni istasangiz sizga yakka tartibdagi oflayn psixologik konsultatsiyalarimni taklif qilaman.

Murojaat uchun: @Otkirbek_Shergoziyev

(Bitta konsultatsiya davomiyligi 1 soat, narxi 200 000 soʻm)

20 last posts shown.

217

subscribers
Channel statistics