Qizil bilan tekshirsang, ajrashaman!⠀
Hech xayolingizga kelganmi, maktabda daftarni qizil ruchkada tekshirish, ajralishlar soniga taʼsir qiladigan omillardan biri ekan, bizning sharoitimizda bu muhim omillardan biri ham deyishimiz mumkin.
⠀
Qanaqasiga bunday boʻlishi mumkinligi toʻgʻrisida oldin ham
yozgan edim, lekin yanada tushunarliroq boʻlishi uchun bugun shu mavzu haqida misollarda ikki ogʻiz gapirib beraman!
⠀
Inson zoti biologik mavjudot, biz doimo oʻrganamiz, yangiliklar yaratamiz, intilamiz va rivojlanamiz. Ana shu xususiyatimiz bilan biz hayvonot olamidan ajralib turamiz, lekin hayvonot olamida ham biz havas qilgulik odat bor, hayvonlar bir-birining xatosini qizil ruchka bilan niqtab koʻrsata olmaydi.
⠀
Endi bir eslab koʻring, maktab davrimizda, oʻqituvchimiz daftar qizil ruchkada tekshirar edi toʻgʻrimi? Hatto shunday boʻlganki, bir payt xato qilgan paytimda, oʻqituvchimning qizil ruchkasi qolib ketgan edi va “bugun qizil ruchkam qolib ketibdi, sinf daftarlaringizni uyga olib ketib tekshirib kelaman”, deb aytgan edi.
⠀
Boʻlsa, bordir, shu qizil ruchka qanaqa qilib ajralishga sabab boʻlishi mumkin deb soʻrashingiz mumkin, aynan shu holat bola ongida faqat xatolarga eʼtibor berish kerakligini, toʻgʻri yozilgan narsalarga uncha eʼtibor bermasa ham boʻladi degan gʻoyani shakllantirar ekan, eʼtibor berganmisiz, bizning amaldorlarga biror mansab topshirilsa, darhol eski amaldorning xatosini topib oʻzini koʻrsatish ustida ishlaydi, bu ham oʻsha “qizil ruchka” prinsipining asorati, yoshligimizdan faqat xatolar ustida ishlaymiz, yaxshi qilingan ishlardan esa koʻz yumib oʻtib ketaveramiz, eski kundalik daftarimni ochib qarasangiz, unda xatolar ustida ishlash degan mavzularga ham koʻzingiz tushadi.
⠀
Ana endi “qizil ruchka” prinsipi roʻzgʻorda qanday oʻrin egallaydi, birinchi navbatda yangi turmush qurgan yoshlar va albatta kattalar xato topish ishlari bilan band boʻlishadi, masalan, yangi tushgan kelinning tong sahar 5 da koʻchani supurmabdi, mahalladagi oqsoqolga salom bermay oʻtib ketibdi, kelinsalom qilganda kuyovning katta ammasiga salom berish esidan chiqib qolibdi degan bemaʼni gap-soʻzlar qulogʻimizga chalinib qoladi. 😜
⠀
Lekin mahallaga yangi tushgan kelin palon chet tilini yaxshi bilar ekan, falon sport boʻyicha chempion ekan yoki yaqinda falon mamlakatdagi matematika olimpiadasida oʻquvchilari oltin olishibdi degan gaplar juda ham bizga yoqavermaydi. Chunki biz yoshligimizdan xatolar ustida ishlaganmiz, xatolarga alohida urgʻu berib kelganmiz. Natijada bizning miyamizda xato topish uchun alohida hujayra paydo boʻlib biz uni yillar davomida kattartirib rivojlantirib boramiz.
⠀
Londonda yahudiylarning bir maktabida boʻlgan edim, ularda barcha daftarlar oʻquvchi qanday ruchkada yozgan boʻlsa, oʻsha ruchkada tekshirilar ekan va birinchi navbatda toʻgʻri yozilgan soʻz yoki misolga eʼtibor berilar ekan, masalan oʻquvchi 210 ta soʻzdan iborat diktant yozdi, oʻqituvchi uni tekshirib, 18 ta xato topdi, oʻqituvchi xatolarga emas, toʻgʻri yozilgan soʻzlarga eʼtibor berar ekan va 18 ta xato emas, balki 192 ta toʻgʻri soʻz deb yozar ekan.
⠀
Bu bilan ular bolaga keyinchalik xatolardan toʻgʻri xulosa chiqarishga imkon berar ekan. Bu esa asta-sekin bolada yaxshi narsalarga koʻproq eʼtibor berish kerak degan odatni shakllantirar ekan.
⠀
Shuning uchun oʻquvchilar daftarini qizil ruchkada tekshirib ularda xato topish odatini shakllantirishimiz kelajakda uning hayotiga salbiy taʼsir qilishi mumkin.
© tentakminds
@OtkirbekShergoziyev