#عاشورا از سه منظر
تحقیقی درباره یوم کیپور، فضیلت روزه عاشورا، و فضائل بی پایه روز عاشورا
سنگینی بار مصیبت عاشورای سال ۶۱ باعث اشتباهاتی در تفکر رایج شیعه شده است.
منظر اول: به باور یهودیان در یوم کیپور خدا گناه بنی اسرائیل را مورد بخشش قرار داد. پیامبر و مسلمانان سال اول هجرت در مدینه را که یوم کیپور با عاشورا مقارن بود روزه گرفتند. با نزول آیات روزه در سال دوم، روزه واجب مسلمانان به ماه رمضان منتقل شد و از روزه عاشورا رفع وجوب شد، اما جواز آن باقی ماند.
منظر دوم: استحباب روزه عاشورا فتوای اجماعی اهل سنت است. در فقه شیعه مهمترین قائلان به استحباب روزه عاشورا با قید حزن شیخ طوسی، محقق حلی و صاحب جواهر هستند. البته تردیدی در حرمت روزه عاشورا به عنوان تبرک در تاسی به فرومایگان بنی امیه نیست. فضیلت روزه عاشورا نه تنها از پیامبر در منابع فریقین روایت شده بلکه در منابع شیعه مستند به روایات معتبر از ائمه (بعد از فاجعه کربلا) است. کلیه روایاتی که در منع از روزه عاشورا و ارتباط آن با واقعه مولمه سال ۶۱ در منابع شیعی نقل شده اند فاقد اعتبار سندی هستند. اینکه بنی امیه امام حسین را در روز عاشورا به شهادت رساندند به دلیل سوء استفاده از فضیلت روز عاشورا بوده است، آنچنانکه خوارج هم امیرالمؤمنین را در شب قدر به شهادت رساندند، برای سوء استفاده از فضیلت ایام قدر. تلخی شهادت مولای متقیان باعث نشده فضیلت شبهای قدر نفی شود. فضیلت روز عاشورا و استحباب روزه آن امری مستقل از فاجعه قتل فجیع سیدالشهداست، و حساب این دو باید از هم جدا نگاه داشته شود.
منظر سوم: در متون سنی و شیعی فضایل متعددی به این روز نسبت داده شده است، از جمله روایت امام باقر در تهذیب و اقبال مبنی بر اینکه: در این روز توبه آدم و حوا پذیرفته شد، کشتی نوح به ساحل رسید، دریا برای موسی و بنی اسرائیل شکافته شد و فرعون و سپاهیانش غرق شدند، و امام زمان قیام خواهد کرد! در روایت شیخ صدوق از میثم تمار نقل شده که احادیث فضیلت عاشورا جعلی هستند. درباره هیچیک از فضائل روز عاشورا و نیز انکار آنها از هر دو سو روایت معتبری در دست نیست! حساب سیدالشهدا را از ادبیات فربه ساختگی که متاسفانه بخش عظیمی از ادبیات مذهبی ما را تشکیل می دهد باید جدا کرد. ادبیات عاشورایی شیعه نیاز به یک جراحی بسیار سنگین دارد.(محسن کدیور)
تحقیقی درباره یوم کیپور، فضیلت روزه عاشورا، و فضائل بی پایه روز عاشورا
سنگینی بار مصیبت عاشورای سال ۶۱ باعث اشتباهاتی در تفکر رایج شیعه شده است.
منظر اول: به باور یهودیان در یوم کیپور خدا گناه بنی اسرائیل را مورد بخشش قرار داد. پیامبر و مسلمانان سال اول هجرت در مدینه را که یوم کیپور با عاشورا مقارن بود روزه گرفتند. با نزول آیات روزه در سال دوم، روزه واجب مسلمانان به ماه رمضان منتقل شد و از روزه عاشورا رفع وجوب شد، اما جواز آن باقی ماند.
منظر دوم: استحباب روزه عاشورا فتوای اجماعی اهل سنت است. در فقه شیعه مهمترین قائلان به استحباب روزه عاشورا با قید حزن شیخ طوسی، محقق حلی و صاحب جواهر هستند. البته تردیدی در حرمت روزه عاشورا به عنوان تبرک در تاسی به فرومایگان بنی امیه نیست. فضیلت روزه عاشورا نه تنها از پیامبر در منابع فریقین روایت شده بلکه در منابع شیعه مستند به روایات معتبر از ائمه (بعد از فاجعه کربلا) است. کلیه روایاتی که در منع از روزه عاشورا و ارتباط آن با واقعه مولمه سال ۶۱ در منابع شیعی نقل شده اند فاقد اعتبار سندی هستند. اینکه بنی امیه امام حسین را در روز عاشورا به شهادت رساندند به دلیل سوء استفاده از فضیلت روز عاشورا بوده است، آنچنانکه خوارج هم امیرالمؤمنین را در شب قدر به شهادت رساندند، برای سوء استفاده از فضیلت ایام قدر. تلخی شهادت مولای متقیان باعث نشده فضیلت شبهای قدر نفی شود. فضیلت روز عاشورا و استحباب روزه آن امری مستقل از فاجعه قتل فجیع سیدالشهداست، و حساب این دو باید از هم جدا نگاه داشته شود.
منظر سوم: در متون سنی و شیعی فضایل متعددی به این روز نسبت داده شده است، از جمله روایت امام باقر در تهذیب و اقبال مبنی بر اینکه: در این روز توبه آدم و حوا پذیرفته شد، کشتی نوح به ساحل رسید، دریا برای موسی و بنی اسرائیل شکافته شد و فرعون و سپاهیانش غرق شدند، و امام زمان قیام خواهد کرد! در روایت شیخ صدوق از میثم تمار نقل شده که احادیث فضیلت عاشورا جعلی هستند. درباره هیچیک از فضائل روز عاشورا و نیز انکار آنها از هر دو سو روایت معتبری در دست نیست! حساب سیدالشهدا را از ادبیات فربه ساختگی که متاسفانه بخش عظیمی از ادبیات مذهبی ما را تشکیل می دهد باید جدا کرد. ادبیات عاشورایی شیعه نیاز به یک جراحی بسیار سنگین دارد.(محسن کدیور)